DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

zgãrlescu

zgãrlescu (zgãr-lés-cu) (mi) vb IV zgãrlii (zgãr-líĭ), zgãrleam (zgãr-leámŭ), zgãrlitã (zgãr-lí-tã), zgãrliri/zgãrlire (zgãr-lí-ri) – mutrescu lungu, ca trã ciudii, cu ocljilj mãri, dishcljish (hãscats) sh-cu parangricari la cariva i tsiva; azgãrlescu
{ro: zgâi}
{fr: écar-quiller les yeux}
{en: open (the eyes) wide}
ex: aushlu zgãrli ghini ocljilj shi dzãsi cu mintea-lj; zgãrli ocljilj di canda tu bana-a lui nu-avea vidzutã ahtari lugurii; zgãrli ocljilj sh-li umplu zmeanili di fricã; lji zgãrli ocljilj hirarlu, di ts-ampãrea cã va s-ti bea; ma-l vidzu, zgãrli ocljilj di ciudii shi dzãsi; armasirã tuts cu gura hãscatã sh-cu ocljilj zgãrlits di semnul tsi vidzurã!

§ zgãrlit (zgãr-lítŭ) adg zgãrlitã (zgãr-lí-tã), zgãrlits (zgãr-lítsĭ), zgãrli-ti/zgãrlite (zgãr-lí-ti) – (omlu) tsi sta sh-mutreashti lungu cu ocljilj mãri sh-dishcljish; (ocljilj) tsi suntu mãri, dishcljish sh-mutrescu cu parangricari; zgãrlos, zgãrleai; azgãrlit
{ro: zgâit}
{fr: écarquillé}
{en: (eyes) wide open}
ex: cu ocljilj zgãrlits (hãscats)

§ zgãrli-ri/zgãrlire (zgãr-lí-ri) sf zgãrliri (zgãr-lírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu omlu zgãrleashti ocljilj; azgãrliri
{ro: acţiunea de a zgâi; zgâire}
{fr: action d’écarquiller les yeux}
{en: action of opening (the eyes) wide}

§ zgãrlos (zgãr-lósŭ) adg zgãrloasã (zgãr-lŭá-sã), zgãrlosh (zgãr-lóshĭ), zgãrloasi/zgãrloase (zgãr-lŭá-si) – (unã cu zgãrlit)
ex: cu oclji zgãrlosh (zgãrlits, hãscats); eara analtã, zgãrloasã

§ zgãrleai (zgãr-leáĭŭ) sm, adg (mash masculin) zgãrleai (zgãr-leáĭ) shi zgãrleaeanj (zgãr-leá-ĭanjĭ) – (unã cu zgãrlos)
ex: omlu-aestu easti zgãrleai (cu ocljilj zgãrlits)

§ azgãrlescu (az-gãr-lés-cu) (mi) vb IV azgãrlii (az-gãr-líĭ), azgãrleam (az-gãr-leámŭ), azgãrlitã (az-gãr-lí-tã), azgãrliri/azgãrlire (az-gãr-lí-ri) – (unã cu zgãrlescu)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

arvali/arvale

arvali/arvale (ár-va-li) adv invar – tsi easti dishcljis deacutotalui; urthanictu
{ro: total deschis}
{fr: complètement ouvert}
{en: completely open}
ex: alãsã poarta arvali (dishcljisã deacutotalui); hanea, arvali (dishcljisã deacutotalui)

§ hãrvãljisescu (hãr-vã-lji-sés-cu) vb IV hãrvãljisii (hãr-vã-lji-síĭ), hãrvãljiseam (hãr-vã-lji-seámŭ), hãrvãljisitã (hãr-vã-lji-sí-tã), hãrvãljisiri/hãrvãljisire (hãr-vã-lji-sí-ri) – dishcljid (ocljilj) multu (lj-fac mãri, lji mbulbuchedz, lji zgãrlescu) di-atseali tsi ved (di ciudii, tra s-ved ma ghini, etc. cã nu-nj yini s-pistipsescu atseali tsi ved)
{ro: holba (ochii)}
{fr: écarquiller (les yeux)}
{en: open (the eyes) wide}

§ hãrvãljisit (hãr-vã-lji-sítŭ) adg hãrvãljisitã (hãr-vã-lji-sí-tã), hãrvãljisits (hãr-vã-lji-sítsĭ), hãrvãljisiti/hãrvãljisite (hãr-vã-lji-sí-ti) – tsi lj-ari (ocljilj) dishcljish multu (mbulbucats)
{ro: cu (ochii) holbaţi}
{fr: (avec les yeux) écarquillés}
{en: with (the eyes) wide open}

§ hãrvãljisiri/hãrvãljisire (hãr-vã-lji-sí-ri) sf hãrvãljisiri (hãr-vã-lji-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva dishcljili multu, lji mbulbucheadzã ocljilj
{ro: acţiunea de a holba (ochii)}
{fr: action d’écarquiller (les yeux)}
{en: action of opening (the eyes) wide}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

dzif

dzif (dzífŭ) sm dzihi (dzíhĭ) – oclju (cãndu cariva va s-lji da a ocljului unã noimã slabã, urutã!); dziv, oclju, burlidã;
(expr: arãmã-ts dzihilji = scoati-ts ocljilj)
{ro: ochi}
{fr: oeil}
{en: eye}
ex: azgãrlescu dzihilji (ocljilj) n casã; lj-ansãrirã dzihilji di cãftari

§ dziv (dzívŭ) sm dziyi (dzíyĭ) shi dzivi (dzívĭ) – (unã cu dzif)
ex: s-lji scot dzivlji
(expr: (i) s-lu-arãd, s-lu-aplãnisescu, s-lji trag cãlupea); shi scot dzivlji
(expr: shi scot ocljilj, si ncaci, s-cãtigursescu un cu-alantu)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

zgroamic

zgroamic (zgrŭá-micŭ) vb I zgrumicai (zgru-mi-cáĭ), zgrumicam (zgru-mi-cámŭ), zgrumicatã (zgru-mi-cá-tã), zgrumicari/zgrumi-care (zgru-mi-cá-ri) – fac un vrondu uscat cãndu-lj frec dintsãlj un di-alantu; cãrtsãnescu (dintsãlj), crãtsãnescu, scãrcic, scrãcic, shcãrcic, scãrshnescu
{ro: scrâşni (dinţii)}
{fr: grincer (les dents)}
{en: grind (one’s teeth)}
ex: yin shi zgroamicã (scãrcicã dintsãlj), zgãrlescu

§ zgrumicat (zgru-mi-cátŭ) adg zgrumicatã (zgru-mi-cá-tã), zgrumicats (zgru-mi-cátsĭ), zgrumicati/zgrumicate (zgru-mi-cá-ti) – cari fatsi un vrondu uscat ca-atsel a dintsãlor cãndu s-freacã un di-alantu; cãrtsãnit, crãtsãnit; scãrcicat, scrãcicat, shcãrcicat, scãrshnit
{ro: scrâşnit (dinţii)}
{fr: grincé, (dent) grincée}
{en: ground (teeth)}

§ zgrumicari/zgrumicare (zgru-mi-cá-ri) sf zgrumicãri (zgru-mi-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu sã zgroamicã dintsãlj; cãrtsãniri, crãtsãniri, scãrcicari, scrãcicari, shcãrcicari, scãrshniri
{ro: acţiunea de a scrâşni (dinţii)}
{fr: action de grincer (les dents)}
{en: action of grinding (one’s teeth)}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã