dãnga (dắn-ga) adv – tsi s-vearsã pristi mãdzinj di mplin tsi easti; mplin (umplut, ndisat) pristi misurã; denga, dinga;
(expr: va fac dãnga! = va plãscãnescu (dãngãnescu) di mãcari)
{ro: doldora, cu vârf şi îndesat}
{fr: plein outre mesure, à regorger}
{en: completely full (to the borders, overflowing)}
ex: casa-i dãnga di fum; casa-a lui eara dãnga di nviscãmindu; mãcarã tuts ahãt multu, tsi vrea facã dãnga!
(expr: di va plãscãnea!)
§ dãng! (dắng) inter – zbor tsi caftã si sh-u-aducã cu vrondul faptu di-un lucru tsi plãscãneashti di mplin (dãnga) tsi easti
§ dinga (dín-ga) adv – (unã cu dãnga)
ex: dinga (mplinã pãnã la budzã) easti cupa; li-avea chimerli dinga di flurii (ahãntu mplini di nu mata ncãpea alti flurii)
§ denga (dén-ga) adv – (unã cu dãnga)
ex: sh-umplu cheljli denga (pãnã la budzã)
§ dengã (dén-gã) sf denghi (dén-ghi) shi dendzã (dén-dzã) – sac mari shi mplin di lucri tsi sã ncarcã pri-unã mulã (un di-unã parti, un di-alantã); denghi, hãrar, hãrai, burdã, bal, balã
{ro: balot mare}
{fr: grand ballot; la moitié d’une charge de bête de somme}
{en: bale; large sack full of raw or finished product}
ex: vindu multi dendzi (hãrãi, hãrãi umpluti ghini) di bumbac
§ denghi (dén-ghi) sf denghiuri (dén-ghĭurĭ) – (unã cu dengã)
§ dãngusescu (dãn-gu-sés-cu) vb IV dãngusii (dãn-gu-síĭ), dãnguseam (dãn-gu-seámŭ), dãngusitã (dãn-gu-sí-tã), dãngusiri/dãngusire (dãn-gu-sí-ri) – l-fac un lucru dãnga (cu umplearea tsi-lj fac); umplu un lucru di primansus (pristi misurã, pãnã la budzã, di nu mata pot s-bag altu tsiva); durdursescu, surusescu
{ro: umplea doldora}
{fr: remplir à regorger}
{en: fill until overflowing}
§ dãngusit (dãn-gu-sítŭ) adg dãngusitã (dãn-gu-sí-tã), dãngusits (dãn-gu-sítsĭ), dãngusiti/dãngusite (dãn-gu-sí-ti) – tsi easti faptu dãnga, di umplearea tsi-lj si fatsi; durdurdit, surusit
{ro: umplut doldora}
{fr: rempli à regorger}
{en: filled until overflowing}
§ dãngusiri/dãngusire (dãn-gu-sí-ri) sf dãngusiri (dãn-gu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru easti faptu dãnga; durdurdiri, surusiri
{ro: acţiunea de a umplea doldora}
{fr: action de remplir à regorger}
{en: action of filling until overflowing}
§ dãngãnescu (dãn-gã-nés-cu) vb IV dãngãnii (dãn-gã-níĭ), dãngãneam (dãn-gã-neámŭ), dãngãnitã (dãn-gã-ní-tã), dãngãni-ri/dãngãnire (dãn-gã-ní-ri) – crep (plãscãnescu) di umplearea tsi nj-u fac (di dãnga tsi hiu); l-fac s-creapã un lucru cu un vrondu sec sh-cu cumãts tsi-ansar dit el cu puteari; zdãngãnescu, crep, plãscãnescu, cãrtsãnescu, crãtsãnescu; (fig: dãngãnescu = (i): fac un vrondu (ca atsel faptu di-un lucru tsi plãscãneashti) cãndu dau unã bishinã, cãndu-l zdupunescu pri cariva di padi, cãndu bat pãlnjili, etc.; (ii) crep (plãscãnescu) di taxirãtsli tsi-nj cad pri cap)
{ro: plezni, crăpa}
{fr: craquer; claquer; crever}
{en: crack, clap, burst}
ex: plãscãnea sh-dãngãnea; cãndu vidzurã shi giuneatsa aestã, lã vinji s-dãngãneascã (fig: s-creapã, s-plãscãneascã) tu cheali; va dãngãnescu (fig: va crep) di inati
§ dãngãnit (dãn-gã-nítŭ) adg dãngãnitã (dãn-gã-ní-tã), dãngãnits (dãn-gã-nítsĭ), dãngãniti/dãngãnite (dãn-gã-ní-ti) – tsi ari cripatã (plãscãnitã) cu vrondu; zdãngãnit, cripat, plãscãnit, cãrtsãnit, crãtsãnit
{ro: pleznit, crăpat}
{fr: craqué; claqué; crevé}
{en: cracked, claped, burst}
§ dãngãniri/dãngãnire (dãn-gã-ní-ri) sf dãngãniri (dãn-gã-nírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva i cariva dãngãneashti; zdãngãniri, cripari, plãscãniri, cãrtsãniri, crãtsãniri
{ro: acţiunea de a plezni, de a crăpa; pleznire, crăpare}
{fr: action de craquer; de claquer; de crever}
{en: action of cracking, of clapping, of bursting}
§ zdãngãnescu (zdãn-gã-nés-cu) vb IV zdãngãnii (zdãn-gã-níĭ), zdãngãneam (zdãn-gã-neámŭ), zdãngãnitã (zdãn-gã-ní-tã), zdãngãniri/zdãngãnire (zdãn-gã-ní-ri) – (unã cu dãngãnescu)
ex: cãt nu zdãngãni
(expr: cripã, plãscãni) di cripari; nj-u fricã s-nu zdãngãneshti vãrã cãrtsãnoasã
(expr: s-nu cãrtsãneshti, s-nu-aruts cu vrondu unã bishinã); cari da di zdãngãneashti unã, di fac naparti cãprili
§ zdãngãnit (zdãn-gã-nítŭ) adg zdãngãnitã (zdãn-gã-ní-tã), zdãngãnits (zdãn-gã-nítsĭ), zdãngãniti/zdãngãnite (zdãn-gã-ní-ti) – (unã cu dãngãnit)
§ zdãngãniri/zdãngãnire (zdãn-gã-ní-ri) sf zdãngãniri (zdãn-gã-nírĭ) – (unã cu dãngãniri)
