|
|
zãifcu
zãifcu (zã-íf-cu) adg zãifcã (zã-íf-cã), zãiftsi (zã-íf-tsi), zãiftsi/zãif-tse (zã-íf-tsi) – tsi easti slab sh-fãrã puteari; tsi nu-aspuni ghini shi pari ca lãndzit; tsi lãndzidzashti lishor zãif, slab, adinat
{ro: slab, suferind}
{fr: maigre, souffreteux}
{en: weak, suffering}
ex: ti vidzui zãifcã (slabã); feata s-featsi cã-i zãifcã (cã nu para easti ghini), nipututã sh-amãnã trã dzua-alantã
§ zãif (ã-ífŭ) adg zãifã (zã-í-fã), zãifi (zã-ífĭ), zãifi/zãife (zã-í-fi) – (unã cu zãifcu)
§ zãbuni/zãbune (zã-bú-ni) sf zãbunj (zã-búnjĭ) – om tsi easti slab sh-fãrã puteari; om tsi lãndzidzashti lishor (tsi easti zãifcu, zãif, lãnguros, lãngãros, lunguros, mãrãjar, mãrãjos)
{ro: bolnă-vicios}
{fr: maladif, souffreteux}
{en: sickly}
ex: cã nj-earai zãbuni (om lãnguros)
§ zãbun2 (zã-búnŭ) sn zãbuni/zãbune (zã-bú-ni) – (unã cu zãbuni)
ex: hiu zãbun (hiu zãifcu, lãndzidzãscu lishor)
atihii/atihie
atihii/atihie (a-ti-hí-i) sf atihii (a-ti-híĭ) – unã ugoadã (tihisiri) tsi-l fatsi omlu sã-sh chearã iftihia; harea-a omlui tsi-l fatsi s-nu-aibã tihi tu banã; tihi oarbã; nitihi, atihiri, tirsilãchi, strimturã, strimtoari, taxirati, arãeatsã, lãeatsã, cãtratsã, pacus, bilje, biljauã, scangi, etc.
{ro: nenoroc}
{fr: infortune, adversité}
{en: misfortune, adversity}
§ atih (á-tihŭ) adg atihã (á-ti-hã), atihi (á-tihĭ) adg atihi/atihe (á-ti-hi) –
1: tsi nu-ari tihi tu-un lucru, tsi easti om fãrã tihi tu banã; corbu, mbogru, scurpisit, etc.;
2: (om) tsi nu easti gras; tsi easti fãrã puteari; nibun, slab, adinat, zãif, zãifcu, etc.
{ro: nenorocos, slab}
{fr: malchanceux; maigre, faible}
{en: unfortunate; lean, weak}
ex: omlu-aestu easti atih (fãrã tihi, mbogru); vindeari atihã (slabã, nibunã); ficiorlu easti atih (slab); cãndu-l cunuscui eara atih (slab)
§ atihescu (a-ti-hĭés-cu) vb IV atihii (a-ti-híĭ), atiheam (a-ti-hĭámŭ), atihitã (a-ti-hí-tã), atihi-ri/atihire (a-ti-hí-ri) –
1: angrec ma putsãn (di nimãcari, di niputeari, etc.); mi trag la fatsã (di lãngoarea tsi u-avui); cher di putearea tsi u-aveam ma ninti; slãghescu, adinãtsescu;
2: agiungu oarfãn, ftoh; fac pri altu s-agiungã oarfãn, ftoh; ftuhipsescu, urfãnescu, urfãnedz, urfãnipsescu, zgulughescu
{ro: slăbi, sărăci}
{fr: maigrir, (s’)appauvrir}
{en: lose weight, lose strength, weaken; impoverish}
ex: atihi (slãghi) di-armasi cheali sh-os; avea atihitã (ftuhipsitã) cãndu-l cunuscush tini
§ atihit (a-ti-hítŭ) adg atihitã (a-ti-hí-tã), atihits (a-ti-hítsĭ), atihiti/atihite (a-ti-hí-ti) – tsi ari slãghitã; tsi ari urfãnipsitã; slãghit, adinãtsit, ftuhipsit, urfãnit, urfãnat, urfãnipsit, zgulughit
{ro: slăbit, sărăcit}
{fr: maigri, appauvri}
{en: who has lost weight, who has lost strength, weakened; impoverished}
§ atihiri/atihire (a-ti-hí-ri) sf atihiri (a-ti-hírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva atiheashti; slãghiri, adinãtsiri, ftuhipsiri, urfãniri, urfãnari, urfãnipsiri, zgulughiri; lãeatsã, arãeatsã, taxirati, distihii, etc.
slab1
slab1 (slábŭ) sm fãrã pl – harea-a omlui tsi-l fatsi s-nu hibã bun (s-hibã arãu); harea tsi pãrãstiseashti arãulu; slabã, arãu, rãu, lãeatsã, taxirati
{ro: rău}
{fr: mal, inconvénient}
{en: evil}
ex: di-i trã slab (arãu, lucrili slabi), lãilji s-nji bag; nu lj-adusi vãrnu slab (arãu); omlu tu slab (lãeatsã) caftã oaminj sh-pãrigurii; lj-am faptã vãr slab (lãeatsã, lucru-arãu) di nu yini s-mi veadã
§ slabã (slá-bã) sf slabi/slabe (slá-bi) – hui urutã tsi poati s-u aibã un om; nvitsãturã urutã; harea tsi-l fatsi omlu s-hibã arãu; slab, arãu, rãu, hui, etc.
{ro: rău, apucătură rea}
{fr: habitude mauvaise}
{en: bad habit}
ex: slaba-a lui (huea-a lui urutã) acreashti oarã di oarã; n casã ari tuti slabili (lucrili slabi, taxirãtsli, lãngorli)
§ slab2 (slábŭ) adg slabã (slá-bã), slaghi (slághĭ), slabi/slabe (slá-bi) – sab, sclab;
1: tsi nu easti gras; tsi easti macru; tsi easti fãrã puteari; adinat, atih, zãif, zãifcu;
2: tsi lu-ariseashti s-facã lucri uruti, arali; tsi ari hãri uruti (lãi, nibuni); arãu, lai, zãif, zãifcu, tihilai, afishcu, nibun, ursuz, urut, cãni, pãngãn, vombir, cãtrãcearcu, etc.
{ro: slab; rău}
{fr: maigre, faible; mauvais, méchant}
{en: lean, weak; bad, wicked, evil}
ex: tatã-tu slab (tsi nu easti gras), fãrã cap, tatã-tu gros, fãrã os (angucitoari: saclu); oili a lui, s-li suflai, cãdea mpadi: ahãntu slabi (adinati) eara; soarili slab (adinat) lu-arup sudori; nu-i lucru slab (arãu) s-nidzem aclo; easti un om slab (arãu, piricljos); sã s-aflã trã oarã slabã (arauã, urutã); carnea easti slabã (macrã); di om slab (arãu), largu; ti bati, easti om slab (om arãu); slab (greu, arãu) njardzi lucrul; avea un om tsi lu ntriba sh-trã bun sh-trã slab (lucri nibuni); shi-lj dzãtsi, cã lucru slab (arãu, nibun) curã tu mesi; adunã di earba-aestã sã s-aflã trã oarã slabã (arauã, greauã); tu vãsilia-a lui, om fur sh-om slab (arãu) nu bãna; shedz, bune, shedz, slabe!; tuts furlji sh-tuts lãilji shi slaghilji (arãilji) oaminj; om slab (arãu) nu hiu, arãu nu-am faptã la vãrnã; s-aleagã cari-i bunlu shi sã-lj pitreacã slablu (atsel tsi nu-i bun, nibunlu) nãpoi
§ sclab (sclábŭ) adg sclabã (sclá-bã), sclaghi (sclághĭ), sclabi/sclabe (sclá-bi) – (unã cu slab)
zãbuni/zãbune
zãbuni/zãbune (zã-bú-ni) sf – vedz tu zãifcu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: zãifcu