DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

exudã

exudã (éc-su-dã) sf exudi/exude (éc-su-di) – paradzlji tsi s-aspar-gu cãndu cariva acumpãrã lucri (agiutã pri cariva, plãteashti dãri, spãtãljuseashti fãrã aradã, etc.); exud, hargi, hãrgilãchi
{ro: cheltuială}
{fr: dépense, dépens, frais}
{en: expense}
ex: exudi (hãrgi) vãsilcheshti

§ exud (éc-sudŭ) sn exudi/exude (éc-su-di) – (unã cu exudã)
ex: ari mari exud (exudã, hargi)

§ xudyipsescu (csud-yip-sés-cu) vb IV xudyipsii (csud-yip-síĭ), xudyipseam (csud-yip-seámŭ), xudyipsitã (csud-yip-sí-tã), xudyipsiri/xud-yipsire (csud-yip-sí-ri) – fac exudi cãndu acumpãr lucri; aspargu paradz tra s-acumpãr tsiva (s-agiut pi cariva, s-plãtescu dãri, etc.); xudipsescu, hãrgescu, hãrgiuescu, hãrjescu, spãtãljusescu
{ro: cheltui}
{fr: dépenser}
{en: spend}

§ xudyipsit (csud-yip-sítŭ) adg xudyipsitã (csud-yip-sí-tã), xudyipsits (csud-yip-sítsĭ), xudyipsiti/xudyipsite (csud-yip-sí-ti) – (paradzlji) tsi s-asparsirã trã acumpãrarea di lucri (trã agiutorlu dat, trã gileplu plãtit, etc.); xudipsit, hãrgit, hãrgiuit, hãrjit, spãtãljusit
{ro: cheltuit}
{fr: dépensé}
{en: spent}

§ xudyipsiri/xudyipsire (csud-yip-sí-ri) sf xudyipsiri (csud-yip-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva xudyipseashti; xudipsiri, hãrgiri, hãrgiuiri, hãrjiri, spãtãljusiri
{ro: acţiunea de a cheltui; cheltuire}
{fr: action de dépenser}
{en: action of spending}

§ xudipsescu (csu-dip-sés-cu) vb IV xudipsii (csu-dip-síĭ), xudipseam (csu-dip-seámŭ), xudipsitã (csu-dip-sí-tã), xudipsiri/xudipsire (csu-dip-sí-ri) – (unã cu xudyipsescu)

§ xudipsit (csu-dip-sítŭ) adg xudipsitã (csu-dip-sí-tã), xudipsits (csu-dip-sítsĭ), xudipsiti/xudipsite (csu-dip-sí-ti) – (unã cu xudyipsit)

§ xudipsiri/xudipsire (csu-dip-sí-ri) sf xudipsiri (csu-dip-sírĭ) – (unã cu xudyipsiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

hargi/harge

hargi/harge (hár-gi) sf hãrgi (hắr-gi) shi hãrgiuri (hắr-gĭurĭ) – paradzlji tsi s-aspargu cãndu cariva acumpãrã lucri (agiutã pri cariva, plãteashti tri dãri, spãtãljuseashti fãrã aradã, etc.); darea tsi u plãteashti omlu trã stat; hãrgilãchi, exudã, exud;
(expr: nj-scot hãrgiurli = lucredz shi scot paradzlji tsi-nj lipsescu tra s-plãtescu exudili tsi-nj fac)
{ro: cheltuială, taxă}
{fr: dépense, dépens, frais, impôt}
{en: expense, tax}
ex: lj-lipsea paradzlji trã hargi (exudã) pri cali; nã cãftarã hãrgili (dãrli); hãrgili (dãrli) di chivernisi vor plãtiri; hãrgiurli (exudili) tsi fãtsea cu nãsh; ari mari hargi (exudã) cu casa; cu hargea (exudã) s-fac tuti aesti; sh-avea faptã nã fustani cu multi hãrgi; lucra dzuã sh-noapti, si-sh scoatã hãrgili
(expr: tra s-poatã sã-sh pãlteascã exudili); mãratlu di hãngi sh-armasi cu nãrli spindzurati sh-cu hãrgili a minciunoshlor pristi zvercã

§ hãrgilãchi/hãrgilãche (hãr-gi-lắ-chi) sf hãrgilãchi (hãr-gi-lắchĭ) – (unã cu hargi)

§ hãrgiuescu (hãr-gĭu-ĭés-cu) vb IV hãrgiuii (hãr-gĭu-íĭ), hãrgiueam (hãr-gĭu-ĭámŭ), hãrgiuitã (hãr-gĭu-í-tã), hãrgiuiri/hãrgiuire (hãr-gĭu-í-ri) – fac hãrgiuri cãndu acumpãr lucri; aspargu paradz tra s-acumpãr tsiva (s-agiut pi cariva, s-plãtescu dãri, etc.); hãrgescu, hãrjescu, xudyipsescu, xudipsescu, spãtãljusescu
{ro: cheltui}
{fr: dépenser, faire des frais}
{en: spend}
ex: nu-am trã tsi s-mi hãrgiuescu (s-nj-aspargu paradzlji); multu hãrgiueashti omlu-aestu

§ hãrgiuit (hãr-gĭu-ítŭ) adg hãrgiuitã (hãr-gĭu-í-tã), hãrgiuits (hãr-gĭu-ítsĭ), hãrgiuiti/hãrgiuite (hãr-gĭu-í-ti) – (paradzlji) tsi s-asparsirã trã acumpãrarea di lucri (trã agiutorlu dat, trã gileplu plãtit, etc.); hãrgit, hãrjit, xudyipsit, xudipsit, spãtãljusit
{ro: cheltuit}
{fr: dépensé}
{en: spent}

§ hãrgiuiri/hãrgiuire (hãr-gĭu-í-ri) sf hãrgiuiri (hãr-gĭu-írĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva hãrgiueashti; hãrgiri, hãrjiri, xudyipsiri, xudipsiri, spãtãljusiri

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

jir

jir (jírŭ) sm pl(?) – fructul dat di fag; fagã; gljindã (di fag); [tu ndauã locuri, trã grãmusteanj, jirlu easti shi gljinda datã di cupaci];
(expr: pãradzlji-lj fac jir = pãradzlji lj-aspargu tuts, lji xudyipsescu)
{ro: jir, ghindă}
{fr: faîne, gland du chêne}
{en: beech-nut, acorn}
ex: pãradzlji jir ãlj featsi
(expr: lj-asparsi tuts)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

spatal

spatal (spá-tal) adg spatalã (spá-ta-lã), spatalj (spá-taljĭ), spata-li/spatale (spá-ta-li) – (om) tsi hãrgiueashti multu sh-fãrã aradã; (om) tsi lj-aspardzi paradzlji fãrã s-mindueascã dip; hãrgiuitor, sac aruptu (fig), mãnã-aspartã (fig)
{ro: risipitor}
{fr: prodigue, dissipateur}
{en: spendthrift}
ex: easti om multu spatal (hãrgiuitor fãrã-aradã)

§ spãtãljusescu (spã-tã-ljĭu-sés-cu) (mi) vb IV spãtãljusii (spã-tã-ljĭu-síĭ), spãtãljuseam (spã-tã-ljĭu-seámŭ), spãtãljusitã (spã-tã-ljĭu-sí-tã), spãtãljusiri/spãtãljusire (spã-tã-ljĭu-sí-ri) – hãrgiuescu paradz ca un spatal, fãrã-aradã; aspargu tutã-avearea tsi am sh-nu-armãn cu tsiva; hãrgescu, hãrgiuescu, xudipsescu, xudyipsescu
{ro: risipi (avere)}
{fr: dissiper; ruiner}
{en: spend foolishly}
ex: shi spãtãljusi (sh-asparsi tutã) avearea

§ spãtãljusit (spã-tã-ljĭu-sítŭ) adg spãtãljusitã (spã-tã-ljĭu-sí-tã), spãtãljusits (spã-tã-ljĭu-sítsĭ), spãtãljusiti/spãtãljusite (spã-tã-ljĭu-sí-ti) – (aveari, parã) tsi easti hãrgiuit fãrã-aradã; hãrgit, hãrgiuit, xudipsit, xudyipsit
{ro: risipit (avere)}
{fr: dissipé; ruiné}
{en: spent foolishly}

§ spãtãljusiri/spãtãljusire (spã-tã-ljĭu-sí-ri) sf spãtãljusiri (spã-tã-ljĭu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva sh-spãtãljuseashti avearea-lj; hãrgiri, hãrgiuiri, xudipsiri, xudyipsiri
{ro: acţiunea de a risipi (avere)}
{fr: action de dissiper; de ruiner}
{en: action of foolishly spending}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã