DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

xipoltu

xipoltu (csi-pól-tu) adg xipoltã (csi-pól-tã), xipoltsã (csi-pól-tsã), xipolti/xipolte (csi-pól-ti) – tsi easti cu cicioarili goali; tsi nu-ari pãputsã n cicior; tsi easti nincãltsat; tsi s-ari discãltsatã shi easti fãrã pãputsã; discultsat, nincãltsat, discãltsat; (fig: (om) xipoltu = (om) tsi nu easti bun trã tsiva; tsili-pai, tsapatsuc, tsãrlos)
{ro: desculţ}
{fr: nu-pieds}
{en: bare-foot}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

gãnoj

gãnoj (gã-nójĭŭ) sm gãnoji (gã-nójĭ) – palju-om tsi nu easti bun trã tsiva; picean, tsili-pai, tsapatsuc, tsãrlos, xipoltu, palju-om
{ro: nemernic, om de nimica}
{fr: homme sans valeur, bon à rien, maroufle}
{en: scoundrel, good for nothing}
ex: pri her shi un gãnoj poati s-treacã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ncaltsu

ncaltsu (ncál-tsu) (mi) vb I ncãltsai (ncãl-tsáĭ), ncãltsam (ncãl-tsámŭ), ncãltsatã (ncãl-tsá-tã), ncãltsari/ncãltsare (ncãl-tsá-ri) –1: (ãnj) bag pãputsãli (mestrili) n cicior;
2: bag petali a calui;
3: u ndreg calea cu chetsrã i pisã tra s-poatã s-urdinã ma ghini amãxili; ãncaltsu, ancaltsu; (fig:
1: lu ncaltsu = cu minciunj l-fac pri cariva s-pistipseascã i s-facã tsi voi mini; lu-arãd, l-minciunedz, lu-aplãnãsescu, l-plãnãsescu, l-plãnisescu, l-plãnipsescu, l-plãnescu; expr:
2: lu ncaltsu sh-lu discaltsu = lu-arãd multu di multu, fãrã ca el s-poatã s-mi aducheascã;
3: ncaltsu sh-puriclu = hiu multu dishteptu sh-pot s-arãd lishor lumea;
4: cãndu va si ncaltsã puriclu = vãrnãoarã, cã puriclu nu poartã pãputsã i petali)
{ro: încălţa; potcovi; pava (stradă)}
{fr: chausser; ferrer (un cheval); paver (le chemin)}
{en: put on shoes (slippers); shoe (a horse); pave (a street)}
ex: cu tsãruhili vã ncãltsat; armãnlu nu si ncaltsã (nu poartã pãputsã); cai nu si ncaltsã earna?; dusi si ncaltsã caljlji; lji ncãltsash caljlji?; s-lã ncaltsu cãti nã petalã; ta si-nj tsã ncaltsã calu; unãoarã sh-un chiro, cãndu puriclu s-ancãltsa (sh-bãga petali); nu putu s-lu ncaltsã (fig: s-lu-arãdã) di aestã oarã; nathi-matã, vrei s-mi ncaltsã (fig: s-mi-arãdz)?; nu mi ncaltsã (fig: nu mi-arãdi); atsel lu ncaltsã sh-lu discaltsã
(expr: lu-arãdi multu di multu); mi ncãltsã (fig: mi-arãsi) ghini, nj-streasi dauãli cicioari tu unã pãputsã

§ ncãltsat (ncãl-tsátŭ) adg ncãltsatã (ncãl-tsá-tã), ncãltsats (ncãl-tsátsĭ), ncãltsati/ncãltsate (ncãl-tsá-ti) –1: tsi sh-ari bãgatã pãputsãli; (pãputsã) tsi easti bãgatã n cicior;
2: (calu) tsi-lj s-ari bãgatã petali;
3: (calea) tsi easti ndreaptã cu chetsrã i pisã; an-cãltsat, ãncãltsat
{ro: încălţat; potcovit, pavat}
{fr: chaussé; ferré (un cheval); pavé}
{en: with the shoes on (man or horse); paved (a street)}
ex: sucachea di marmari ncãltsatã

§ ncãltsari/ncãltsare (ncãl-tsá-ri) sf ncãltsãri (ncãl-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si ncaltsã tsiva (oaminjlji cu pãputsi, caljlji cu petali (fãricari), cãljurli cu cheatrã); ancãltsari ãncãltsari
{ro: acţiunea de a încălţa; de a potcovi; de a pava (stradă); încălţare; potcovire; pavare (stradă)}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

picean

picean (pí-cĭanŭ) sm piceanj (pí-cĭanjĭ) – om tsi nu easti bun trã tsiva; palju-om, gãnoj, tsili-pai, tsapatsuc, tsãrlos, xipoltu
{ro: secătură}
{fr: homme sans valeur, maroufle}
{en: scoundrel, good for nothing}
ex: nu mi ljau dupã mintea-a piceanjlor (palju-oaminjlor) atselj

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

tsapatsuc

tsapatsuc (tsa-pa-tsúcŭ) sm tsapatsuchi (tsa-pa-tsúchĭ) shi tsapatsucheanj (tsa-pa-tsú-chĭanjĭ) – om tsi nu easti salami, tsi nu easti bun trã tsiva; tsili-pai, tsãrlos, xipoltu, gãnoj, picean, palju-om
{ro: om de nimic, terchea-berchea}
{fr: bon à rien}
{en: good for nothing}

§ tsili-pai (tsi-li-pá-i) sm tsili-paeanj (tsi-li-pá-ĭanjĭ) – (unã cu tsapatsuc)
ex: acãtsarã s-intrã nãuntru tuts tsili-paeanjlji, tuts furlji sh-tuts lãilji shi slaghilji oaminj

§ tsãrlos (tsãr-lósŭ) adg tsãrloasã (tsãr-lŭá-sã), tsãrlosh (tsãr-lóshĭ), tsãrloasi/tsãrloase (tsãr-lŭá-si) – (unã cu tsapatsuc)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã