DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

volbu

volbu (vól-bu) sn volburi (vól-burĭ) – nãvoilu (un chelindru tsi sta pi doi pari plãntats tu loc) pri cari si-anvãrteashti urdzãtura; volvu, vultor, vãltor
{ro: învălitor}
{fr: l’ensouple; endroit où l’on enroule la chaîne sur son ensouple posé sur deux perches fourchues plantées en terre}
{en: loom roller; place where the warp is wrapped around the loom roller sitting on two poles planted in the ground}
ex: la volbu ustura s-u ndreagã

§ volvu1 (vól-vu) sn volvuri (vól-vurĭ) – (unã cu volbu)

§ vultor (vul-tórŭ) sm vultori (vul-tórĭ) – (unã cu volbu)

§ vãltor (vãl-tórŭ) sn vãltoari/vãltoare (vãl-tŭá-ri) – (unã cu volbu)

§ vãltur1 (vãl-túrŭ) sn vãlturi/vãlturi (vãl-tú-ri) – (unã cu volbu)

§ nvolbu (nvól-bu) vb I nvulbai (nvul-báĭ), nvulbam (nvul-bámŭ), nvulbatã (nvul-bá-tã), nvulbari/nvulbare (nvul-bá-ri) – anvãrtescu urdzãtura pi volbu; volvu
{ro: rula urzitoarea pe sul}
{fr: monter la chaîne sur l’ensouple}
{en: wrap the warp around the loom roller}
ex: pangul tãcut tsi shi nvulba pri grendzã hirili urdzãti

§ nvulbat (nvul-bátŭ) adg nvulbatã (nvul-bá-tã), nvulbats (nvul-bátsĭ), nvulbati/nvulbate (nvul-bá-ti) – (urdzãtura) tsi easti-anvãrtitã pi volbu; (volbul) tsi easti nvãrtit cu urdzãturã; vulvat
{ro: (sulul, urzitoarea) care este rulată}
{fr: (l’ensouple, la chaîne) qui est montée}
{en: (loom roller, the warp) that is wrapped around}

§ nvulbari/nvulbare (nvul-bá-ri) sf nvulbãri (nvul-bắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu urdzãtura s-anvãrteashti pi volbu; vulvari

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

chidinush

chidinush (chi-di-núshĭŭ) sm chidinush (chi-di-núshĭ) – earbã tsi creashti di-aradã tu agri, pãshunj, locuri virani, cu truplu tsi s-tradzi azvarna pri loc icã si ngãrlimã di lucri (alti erghi, dãrmi, arburits, etc.) ta s-poatã s-creascã cãtrã nsus, cu frãndzã sprilundzi sh-lilici njits, albi i pembe, ca niscãnti hunii
{ro: volbura mică, rochiţa rândunicii}
{fr: liseron de champ}
{en: field bindweed}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

fusuljac

fusuljac (fu-su-ljĭácŭ) sm fãrã pl – agru-plantã cu trup subtsãri tsi s-tradzi azvarna pri loc (icã si ngãrlimã di alti planti), cari creashti pi mealurli di arãuri, locuri vlãngoasi, cu lilici albi ca hunii
{ro: volbura mare}
{fr: liseron des haies}
{en: bindweed}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

sul

sul (súlŭ) sn suluri (sú-lurĭ) –
1: cumatã lungã dit unã lugurii lungã (hir, pãndzã, etc.) tsi si nvãrteashti, sã nfashi deavãrliga-a unui lemnu i metal;
2: chelindrul (di lemnu i metal) tsi si-anvãrteashti deavãrliga di el insush tra s-ducã, s-apitruseascã i sã ndreagã unã lugurii;
3: chelindrul (di lemnu i metal) di la volbu tsi s-bagã nãpoea-a arãzboilui, pri cari s-adunã urdzãtura; nãvoi
{ro: sul; sulul de la “volbu” care se aşează în dosul războiului de ţesut}
{fr: rouleau; ensouple}
{en: roll; beam, roller of loom}
ex: suntu doi frats: cãndu unlu s-tsindzi, alantu s-distsindzi (angucitoari: sulurli di-arãzboi); nvãrtea sulu di la-arãzboi; sul di tufechi (vearga cu cari sã ncarcã tufechea); sul di pãshpacã

§ nsul (nsúlŭ) (mi) vb I nsulai (nsu-láĭ), nsulam (nsu-lámŭ), nsulatã (nsu-lá-tã), nsula-ri/nsulare (nsu-lá-ri) – nvãrtescu nã urdzãturã i nã pãndzã pri-un sul
{ro: înfăşura urzeala pe sul}
{fr: rouler l’ourdissure sur l’ensouple}
{en: roll the warp over the roller of the loom}
ex: nsulã-nj pãndza cã s-alãsã

§ nsulat (nsu-látŭ) adg nsulatã (nsu-lá-tã), nsulats (nsu-látsĭ), nsulati/nsulate (nsu-lá-ti) – (pãndzã) cari easti anvãrtitã pi un sul; (sul tsi ari nã pãndzã-anvãrtitã pi el
{ro: (urzeala) înfăşurată pe sul; (sulul) înfăşurat de urzeală}
{fr: (ourdissure) roulée sur l’ensouple; (ensouple) enroulée}
{en: (warp) rolled over the roller; (roller) with the warped rolled over}

§ nsulari/nsulare (nsu-lá-ri) sf nsulãri (nsu-lắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si-anvãrteashti pãndza i urdzãtura pi sul
{ro: acţiunea de a înfăşura urzeala pe sul}
{fr: action de rouler l’ourdissure sur l’ensouple}
{en: action of rolling the warp over the roller of the loom}

§ disul (di-súlŭ) (mi) vb I disulai (di-su-láĭ), disulam (di-su-lámŭ), disulatã (di-su-lá-tã), disulari/disulare (di-su-lá-ri) – ntindu (scot, disfac) urdzãtura i pãndza tsi s-aflã nsulatã pri sulu-a arãzboilui

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn