Dictsiunar

vãsilje1

vãsilje1 (vã-si-ljĭé) sm vãsiljadz (vã-si-ljĭádzĭ) – omlu tsi urseashti pristi tuts oaminjlji shi pristi tuti lucrili tsi s-fac tu-un crat mari; amirã, bãsilã, rigã
{ro: rege}
{fr: roi}
{en: king}
ex: eara unãoarã un vãsilje; yiftul, sh-vãsilje, amonja sh-cãftã; ghiftul agiumtu vãsilje, tatã-su ninti sh-tãlje

§ vãsiloanji/vãsiloanje (vã-si-lŭá-nji) sf vãsiloanji/vãsiloanje (vã-si-lŭá-nji) – nveastã di vãsilje; muljarea tsi urseashti (ca un vãsilje) pristi tuts shi pristi tuti tsi s-fac tu-un crat mari (tsi nu-ari bãrbat vãsilje); vãsiljoanji, amirãroanji, amiroanji, vasilsã
{ro: regină}
{fr: reine}
{en: queen}

§ vãsiljoanji/vãsiljoanje (vã-si-ljĭŭá-nji) sf vãsiljoa-nji/vãsiljoanje (vã-si-ljĭŭá-nji) – (unã cu vãsiloanji)

§ bãsilã (bã-si-lắ) sm bãsiladz (bã-si-ládzĭ) – (unã cu vãsilje1)
ex: eara un bãsilã (amirã) unãoarã

§ vasilsã (va-síl-sã) sf vasilsi/vasilse (va-síl-si) – (unã cu vãsiloanji)
ex: cum ascultã di vasilsã tuti-alghinjli

§ vasiloanji/vasiloanje (va-si-lŭá-nji) sf vasiloa-nji/vasiloanje (va-si-lŭá-nji) – pitã tsi s-fatsi di-aradã ti Ayiu-Vasili
{ro: plăcintă de Anul Nou, de Sfântu-Vasile}
{fr: galette du jour de l’an, de Saint Basile}
{en: pita-pie made for the New-Year’s day}

§ vasiloplu (va-si-ló-plu) sm, sf vasiloplã (va-si-ló-plã), vasiloplji (va-si-ló-plji), vasilopli/vasilople (va-si-ló-pli) – ficior i featã di vãsilje; vãsilje dit unã vãsilii ma njicã; printsu, diadoh, cneaz, cnjaz
{ro: prinţ}
{fr: enfant royal}
{en: prince royal}

§ vãsilii/vãsilie (vã-si-lí-i) sf vãsilii (vã-si-líĭ) – locuri ursiti (chivirnisiti) di un vãsilje; cratlu pristi cari easti ma mari un vãsilje; vasiliu, amirãrilji, amirãlji, amirãlichi, duvleti, stat, crat

{ro: regat, stat}
{fr: royaume, état}
{en: kingdom, state}
ex: li trundui tuti vãsiliili

§ vasiliu (va-sí-liŭ) sn vasilii (va-sí-lii) – (unã cu vãsilii)

§ vãsilchescu (vã-sil-chĭés-cu) adg vãsil-cheascã (vã-sil-chĭás-cã), vãsilcheshtsã (vã-sil-chĭésh-tsã), vãsilcheshti (vã-sil-chĭésh-ti) – tsi ari s-facã cu-un vãsilje; tsi easti adrat ca di-un vãsilje; tsi ari vidzuta-a unui vãsilje; amirãrescu, amirescu
{ro: regal}
{fr: royal}
{en: royal}
ex: measã vãsilcheascã (amirãreascã, ca di vãsilje)

§ vãsilcheashti (vã-sil-chĭásh-ti) adv – ca faptã di-un vãsilje; ca di vãsilje; amirãreashti, dumneashti
{ro: împărăteşte, domneşte}
{fr: impérialement, royalement}
{en: imperially, royally, in a kingly manner}

§ vãsilipsescu (vã-si-lip-sés-cu) (mi) vb IV vãsilipsii (vã-si-lip-síĭ), vãsilipseam (vã-si-lip-seámŭ), vãsilipsitã (vã-si-lip-sí-tã), vãsilipsiri/vãsilipsire (vã-si-lip-sí-ri) – ursescu (chivirnisescu, dumnescu) unã vãsilii; amirãripsescu, dumnescu
{ro: împărăţi, domni}
{fr: régner}
{en: reign, rule}
ex: nãsã vrea vãsilipseascã (dumneascã, urseascã) aoatsi

§ vãsilipsit (vã-si-lip-sítŭ) adg vãsilipsitã (vã-si-lip-sí-tã), vãsilipsits (vã-si-lip-sítsĭ), vãsilipsiti/vãsilipsite (vã-si-lip-sí-ti) – tsi-lj si deadi (tsi lo) putearea s-urseascã unã vãsilii; tsi easti ursit di-un vãsilje; amirãripsit, dumnit
{ro: împărăţit, domnit}
{fr: régné}
{en: reigned, ruled}

§ vãsilipsiri/vãsilipsire (vã-si-lip-sí-ri) sf vãsilipsiri (vã-si-lip-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un amirã urseashti un crat; amirãripsiri, dumniri
{ro: acţiunea de a împărăţi, de a domni; împărăţire, domnire}
{fr: action de régner; régne}
{en: action of reigning, of ruling; reign; rule}

§ vasilu-hori/vasiluhore (va-si-lu-hó-ri) sf vasiluhori (va-si-lu-hórĭ) – hoara iu bãneadzã vãsiljelu; hoarã di vãsilje
{ro: sat regesc}
{fr: village du roi}
{en: king’s village}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn