|
|
tuchiri/tuchire
tuchiri/tuchire (tu-chí-ri) sf – vedz tu tuchescu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: tuchescutuchescu
tuchescu (tu-chĭés-cu) (mi) vb IV shi II tuchii (tu-chíĭ), tucheam (tu-chĭámŭ), tuchitã (tu-chí-tã), tuchiri/tuchire (tu-chí-ri) shi tucheari/tucheare (tu-chĭá-ri) – fac unã lugurii si s-alãxeascã dit catastasea vãrtoasã (scliro, durã) tu cari s-aflã, tu-unã catastasi di muljiturã (ca apa bunãoarã); ihtisescu;
(expr:
1: (aveari, negurã, grai, ascheri, foc, etc.) s-tucheashti = (aveari, negurã, grai, ascheri, foc, etc.) s-dutsi, cheari, s-aspardzi, si stifuseashti, s-fatsi afanã, cãipuseashti;
2: mi tuchescu di nidurnjiri (di mprostu, di pri cicioari, di jali, di avursiri, etc.); mi tuchescu ca tseara = nj-cher multu putearea, mi trag la fatsã, slãghescu, cãpãescu, etc., di nidurnjiri (di jali, di avursiri, etc.);
3: li tuchescu stranjili (pãputsãli, etc.) = li-arup di multã purtari stranjili (pãputsãli, etc.);
4: s-tucheashti dupã nãsã = u va multu di multu; moari sh-cheari di multã vreari;
5: l-tuchescu di bãteari = l-bat multu, lj-dau un shcop bun, etc.)
{ro: topi, dizolva}
{fr: fondre, dissoudre, dissiper}
{en: melt, dissolve, dissipate}
ex: neaua s-tuchi (s-adrã apã); am s-ti dugurescu ahãntu, cã va tsã si tucheascã carnea di pri tini, cum s-tucheashti umtul pri foc; notlu, cu suflarea-a lui, tuchi tutã neaua; pãnã s-tsã frets ocljilj neaua s-tuchi; s-dai nã ploai tsi s-tucheascã cãliva-ali moashi!; adzã va tuchim umtul (va-l fãtsem moali ca untulemnul); negurli a noaptiljei s-tuchea
(expr: s-fãtsea cãipi); ti tuchish di nisumnatã sh-nidurnjitã
(expr: tsã si ncljid ocljilj sh-cadz mpadi di nidurnjiri, ti trapsish multu la fatsã); va ti tuchim di bãteari
(expr: va tsã dãm un shcop bun); s-veadi cã s-tucheashti di mprostu
(expr: cã easti cãpãit di curmat tsi easti); s-tuchea
(expr: sh-chirea putearea, slãghea) trã nãsã di mprostu; s-tuchea ca tseara
(expr: sh-chirea putearea) shi-lj si stricura dultsea banã; lj-tuchi sh-alghilj
(expr: asparsi paradzlji, chiru avearea) tri niscãnti dzãli; tuchi
(expr: u-asparsi tutã) avearea-a tatã-sui; tuchi
(expr: u-asparsi, u cãtrãstrãpsi, u featsi afanã tutã) ascherea-al Bidini ãn cheari; s-tuchirã
(expr: s-featsirã afani, dusirã) njilili di nimalji a armãnjlor; grailu ma s-gri, azbuirã, s-tuchi
(expr: dusi, chiru tu vimtu), nu-armãni tsiva di el; mi tuchii