![]() |
|
alats2
alats2 (a-látsŭ) sn alatsã (a-lá-tsã) – loclu iu s-adunã doauã oasi dit truplu-a omlui; ligãtura tsi s-fatsi namisa di doauã oasi a truplui; prinod, ncljiturã, clidusi;
(expr: nu mi tsãn alatsãli = nu-am putearea)
{ro: încheietură, articulaţie}
{fr: articulation, jointure}
{en: articulation, joint}
ex: mi dor alatsãli (noadili, clidusili) di cicioari; lji s-acãtsarã alatsili di cicioari di fricã
ambuir
ambuir (am-bú-irŭ) (mi) vb I ambuirai (am-bu-i-ráĭ), ambuiram (am-bu-i-rámŭ), ambuiratã (am-bu-i-rá-tã), ambuirari/ambuirare (am-bu-i-rá-ri) – (pravda) intrã (s-arucã, s-hiumuseashti, agudeashti, ntsapã) cu coarnili pri cariva; mbuir, ambuts, mbuts, mbut, ampar
{ro: împunge cu coarnele}
{fr: encorner, frapper avec les cornes; donner un coup de pointe}
{en: gore, stab (with horns)}
ex: boulu ti ambuirã (ti ntsãpã, ti pimsi, ti-agudi cu coarnili); va ti-ambuirã vaca
§ ambuirat (am-bu-i-rátŭ) adg ambuiratã (am-bu-i-rá-tã), ambuirats (am-bu-i-rátsĭ), ambuirati/ambuirate (am-bu-i-rá-ti) – cari fu agudit (ntsãpat) cu coarnili di-unã pravdã; mbuirat, ambutsãt, ambutsat, mbutsãt, mbutsat, mbutat, ampãrat
{ro: împuns cu coarnele}
{fr: encorné, frappé avec les cornes; qui a reçu un coup de pointe}
{en: gored, stabed (with horns)}
§ ambuirari/ambuirare (am-bu-i-rá-ri) sf ambuirãri (am-bu-i-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu-unã pravdã ambuirã tsiva; mbuirari, ambutsãri, ambutsari, mbutsãri, mbutsari, mbutari, ampãrari
{ro: acţiunea de a împunge cu coarnele; împungere}
{fr: action d’encorner, de frapper avec les cornes; de donner un coup de pointe}
{en: action of goring, of stabbing (with horns)}
§ mbuir (mbú-irŭ) (mi) vb I mbuirai (mbu-i-ráĭ), mbuiram (mbu-i-rámŭ), mbuiratã (mbu-i-rá-tã), mbuirari/mbuirare (mbu-i-rá-ri) – (unã cu ambuir)
ex: birbeclu mi mbuirã sh-mi deadi di padi; lj-ishirã coarnili, cã tsã si pãrea, cã va s-ti mbuirã (s-ti ntsapã cu coarnili)
§ mbuirat (mbu-i-rátŭ) adg mbuiratã (mbu-i-rá-tã), mbuirats (mbu-i-rátsĭ), mbuirati/mbuirate (mbu-i-rá-ti) – (unã cu ambuirat)
§ mbuirari/mbuirare (mbu-i-rá-ri) sf mbuirãri (mbu-i-rắrĭ) – (unã cu ambuirari)
§ ampar2 (am-párŭ) vb I ampãrai (am-pã-ráĭ), ampãram (am-pã-rámŭ), ampãratã (am-pã-rá-tã), ampãrari/ampãrare (am-pã-rá-ri) – (unã cu ambuir)
ex: fudz cã ti amparã (ambuirã) buvulitsa
anvets2
anvets2 (an-vétsŭ) sn – vedz tu nvets1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: nvets1disgljets2
disgljets2 (dis-gljĭétsŭ) sn disgljetsuri (dis-gljĭé-tsurĭ) – scriari neaprucheatã tu-aestu dictsiunar; vedz dizgljets2
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascãdisvets2
disvets2 (dis-vétsŭ) sm fãrã pl – scriari neaprucheatã tu-aestu dictsiunar; vedz dizvets2
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascãdizgljets2
dizgljets2 (diz-gljĭétsŭ) sn – vedz tu gljets
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: gljetsdizvets2
dizvets2 (diz-vétsŭ) sm – vedz tu nvets1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: nvets1gãrits2
gãrits2 (gã-rítsŭ) sn – vedz tu gãrnuts2
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: gãrnuts2gãrnuts2
gãrnuts2 (gãr-nútsŭ) sn gãrnutsã (gãr-nú-tsã) – umflãturã njicã (ca unã simintsã arucutoasã), tsi easi tu gurã, pi budzã, pi chealea di pi trup i di pi fatsã, etc., multi ori cu pronj adunat nãuntru; atsea tsi easi pi truplu-a omlui cãndu ari blãndã, cãndu da di urdzãts, cãndu lu ntsapã mushconjlu, tãrtãbiclu i alghina, etc.;
(expr: gãrnutslu-atsel bunlu = gãrnuts mari cu multu pronj tsi easi pi chealea-a omlui (cari poati si s-acatsã di la om la om); furuntsel, furentsel, furnutsel, furnitsel, frãntsel, frintsel, sfãrnutsel, sufrãntsel, sufrãndzelj; buin)
{ro: bubă, furuncul, coş (de faţă)}
{fr: bube, tumeur}
{en: abscess, boil, pimple, tumour}
ex: scosh gãrnutsã; lj-avea ishitã un gãrnuts la mãnã
§ grãnuts2 (grã-nútsŭ) sn grãnutsã (grã-nú-tsã) – (unã cu gãrnuts2)
ex: lj-ishi grãnutslu-atsel bunlu
(expr: furuntselu); ti umplush di grãnutsã
§ grãntsu2 (grắn-tsu) sn grãntsã (grắn-tsã) – (unã cu gãrnuts2)
ex: nj-si featsi un grãntsu pi zvercã (furnutsel)
§ grãts2 (grắtsŭ) sn grãtsã (grắ-tsã) – (unã cu gãrnuts2)
§ gãrits2 (gã-rítsŭ) sn gãritsã (gã-rí-tsã) – (unã cu gãrnuts2)
§ gãrnutsic2 (gãr-nu-tsícŭ) sn gãrnutsitsi/gãrnutsitse (gãr-nu-tsí-tsi) – gãrnuts njic
{ro: bubă mică, furuncul mic, coş mic (de faţă)}
{fr: petite bube, petite tumeur}
{en: small abscess, little boil, small pimple, small tumour}
§ gãrnutsos (gãr-nu-tsósŭ) adg gãrnutsoasã (gãr-nu-tsŭá-sã), gãrnutsosh (gãr-nu-tsóshĭ), gãrnutsoasi/gãrnutsoase (gãr-nu-tsŭá-si) – mplin di gãrnutsã
{ro: bubos, plin de bube}
{fr: couvert de bubes}
{en: covered by pimples, by boils, etc.}
gãrnutsari2/gãrnutsare
gãrnutsari2/gãrnutsare (gãr-nu-tsá-ri) sf – vedz tu gãrnuts2
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: gãrnuts2