|
trischii/trischie
trischii/trischie (thris-chí-i) sf trischii (thris-chíĭ) – pistipsirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi nomurli tsi el prindi s-li-ascultã; pisti, fedi, nom, dinã, imani, besã
{ro: religie, credinţă}
{fr: religion, rite, foi, croyance}
{en: religion, faith}
§ triscu (thrís-cu) adg triscã (thrís-cã), trischi (thrís-chi), trischi/trische (thrís-chi) – (om) tsi dutsi unã banã crishtineascã cu tuti adetsli a ljei, cari s-dutsi dipriunã la bisearicã si si ncljinã al Dumnidzã; ivlavios
{ro: cuvios, religios}
{fr: dévot, religieux}
{en: pious, religious}
dinã
dinã (dí-nã) sf fãrã pl – pistipsirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi nomurli tsi el prindi s-li-ascultã; pisti, trischii, nom, fedi, imani, besã
{ro: credinţă}
{fr: foi, croyance}
{en: faith}
ex: oaminj fãrã dinã (pisti), fãrã imani; nu-l vedz cã nu-ari dinã?
§ dinsãz (din-sắzŭ) sm, sf, adg dinsãzã (din-sắ-zã), dinsãji (din-sắjĭ), dinsãzi/dinsãze (din-sắ-zi) – numa tsi u da turtsilj a-atsilor tsi nu suntu di pistea-a lor (a crishtinjlor); om fãrã pisti; om arãu, ninjilãos; apistu, gheaur, cãur, pãngãn, pabes, babes, imansãz
{ro: păgân, infidel, necredincios}
{fr: infidèle, mécréant}
{en: infidel, unbeliever}
ex: easti dinsãzã (fãrã pisti, apistã), imansãzã
fedi/fede
fedi/fede (fé-di) sf fãrã pl – pistipsirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi nomurli tsi el prindi s-li-ascultã; pisti, trischii, nom, dinã, imani, besã
{ro: credinţă}
{fr: foi, croyance}
{en: faith}
ex: pistea, fedea crishtineascã
imani/imane
imani/imane (i-má-ni) sf fãrã pl – pistipsirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi nomurli tsi el prindi s-li-ascultã; pisti, trischii, nom, fedi, dinã, besã; pistea nturtseascã; (fig: imani = inimã, suflit)
{ro: credinţă}
{fr: foi, croyance}
{en: faith}
ex: cãnj fãrã imani (pisti); lj-aduc tru imani (tu pisti); om fãrã dinã, fãrã imani (fig: inimã); imanea (fig: suflitlu) va s-lj-u scot
§ imam (i-mámŭ) sm imami (i-mámĭ) – preftul (shi dascal) di pisti nturtseascã; hogi, huge, muezim
{ro: hoge, imam}
{fr: imam, prêtre musulman}
{en: imam, prayer leader of Islam}
§ imansãz (i-man-sắzŭ) sm, sf, adg imansãzã (i-man-sắ-zã), imansãji (i-man-sắjĭ), imansãzi/imansãze (i-man-sắ-zi) – un tsi nu easti di pistea nturtseascã al Islam; dinsãz, apistu, gheaur, cãur, pabes, babes, pãngãn
{ro: infidel}
{fr: mécréant, infidèle}
{en: infidel, unbeliever}
ex: easti fãrã dinã, imansãzã (fãrã pisti, fãrã inimã); easti dinsãzã, imansãzã (fãrã pisti, apistã)
§ imansãz penir (i-man-sắz-pe-nír) invar – cash dit cari s-ari scoasã tut umtul; bagi, gavruyeani
{ro: brânză din care s-a scos tot untul}
{fr: fromage dont on a extrait tout le beurre}
{en: cheese made of skimmed milk}
nom
nom (nomŭ) sn nomuri (nó-murĭ) –
1: regulã astãsitã di chivernisi (sutsiitati, bisearicã, adeti, etc.); leadzi, zaconj, zacon, zagon, za-ghon;
2: pistea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi ledzli tsi el prindi s-li-ascultã; pisti, fedi, trischii, dinã, imani
{ro: lege, canon; credinţă}
{fr: loi, canon; foi}
{en: law, rule; belief}
ex: nomlu (leadzea) nu u dãdea (nu u-alãsa); cãni fãrã nom (pisti); sh-u bãgã s-u lja nveastã, cu tuti cã nomlu (leadzea) nu u dãdea (nu u-alãsa); nomlu nu-alasã s-mãcãm carni
pisti1/piste
pisti1/piste (pís-ti) sf fãrã pl – ncreadirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi cari featsi nomurli tsi el prindi s-li-ascultã; ncreadirea tsi u ari cariva cã un lucru easti dealihea; trischii, nom, dinã, fedi, vireauã, imani, besã
(expr: pistea-a mã-sai = angiurãturã urutã di pisti)
{ro: credinţă, religie}
{fr: foi, croyance, religion}
{en: faith, religion}
ex: am mari pisti (ncreadiri, besã) pi zborlu-a tãu; pistea-a noastrã easti-atsea crishtinã; eara crishtinã di pisti; tuts tri pisti murim noi; a dushmanlui pisti nu-lj dã (nu-lj fã ncreadiri)
§ embistosini (em-bis-to-sí-ni) sf embistosinj (em-bis-to-sínjĭ) – ncreadirea tsi u ari omlu cã un lucru easti dealihea; pistipsirea tsi lj-u fats a unui cã va facã ashi cum dzãtsi; cãndãrsirea cã nu va ti pruda la dushman; ncreadiri, besã, pisti, mbithar
{ro: încredere}
{fr: confiance}
{en: trust}
§ mbitar (mbi-thárŭ) sn pl(?) – pistipsirea tsi lj-u fats a unui cã va facã ashi cum dzãtsi; cãndãrsirea cã nu va ti pruda la dushman; ncreadirea tsi u ari omlu cã un lucru easti dealihea; ncreadiri, besã, pisti, embistosini
{ro: încredere, curaj}
{fr: confiance, courage}
{en: trust, courage}
ex: cãt mbitar (cãtã ncreadiri) aveam trã cama ghini, ahãt mi-aflai pri mari-arãu
§ pistimen (pis-ti-ménŭ) sm, sf, adg pistimenã (pis-ti-mé-nã), pistimenj (pis-ti-ménjĭ), pistime-ni/pistimene (pis-ti-mé-ni) – omlu tsi ari unã pisti; om tsi pistipseashti tu Dumnidzãlu-a lui; om a curi ãlj fats besã sh-pots s-lji zburãshti fãrã s-tsã hibã fricã cã va ti pruda la altsã; om tu cari ai ncreadirea cã va facã tsi va-lj dzãts; om di besã; embistimen, mpistimen, mbistimen, besalã, amaneci, pisto
{ro: credincios, confidant}
{fr: croyant, homme de confiance, confidant}
{en: faithful, trusty man, confidant}
ex: pistimenjlj (besaladzlji) a tãi fãrtats; avea la ahciani nã pistimenã (muljari di ncreadiri) cari avea tuti zaireili pi mãna-a ljei
thrischii/thrischie
thrischii/thrischie (thris-chí-i) sf thrischii (thris-chíĭ) – unã cu trischii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: trischiitiuluyii/tiuluyie
tiuluyii/tiuluyie (ti-u-lu-yí-i) sf tiuluyii (ti-u-lu-yíĭ) – multimea di idei shi nomuri pri cari easti ntimiljusitã unã trischii (pistea crishtineascã, uvriascã, etc.)
{ro: teologie}
{fr: théologie}
{en: theology}
§ tiulog (ti-u-lógŭ) sm tiuloyi (ti-u-lóyĭ) – omlu tsi cunoashti tiuluyia
triscu
triscu (thrís-cu) adg – vedz tu trischii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: trischiivereauã
vereauã (ve-reá-ŭã) sf fãrã pl –
1: pistipsirea tsi u ari cariva cã easti un Dumnidzã tu lumi, cari featsi nomurli tsi omlu prindi s-li-ascultã; pisti, fedi, trischii, nom, dinã, imani, besã;
2: ncreadirea tsi u ari omlu cã un lucru easti dealihea; pistipsirea tsi lj-u fats a unui cã va facã ashi cum dzãtsi; cãndãrsirea cã nu va ti pruda la dushman; embistosini, ncreadiri, besã, pisti, mbithar
{ro: credinţă; încredere}
{fr: foi, croyance; confiance}
{en: faith; trust}
ex: corbe, nu u dã vereaua (pistea) cã n-arãdi Muzãcheaua