|
|
timisescu
timisescu (thi-mi-sés-cu) vb IV timisii (thi-mi-síĭ), timiseam (thi-mi-seámŭ), timisitã (thi-mi-sí-tã), timisiri/timisire (thi-mi-sí-ri) – nj-aduc aminti, tsãn minti, aburedz, thimisescu, simisescu, fimi-sescu, timsescu, thimsescu, acuitescu, cuitescu, cuituescu, numã-tsescu, ticãescu
{ro: aminti}
{fr: se rappeller}
{en: remember}
§ timisit (thi-mi-sítŭ) adg timisitã (thi-mi-sí-tã), timisits (thi-mi-sítsĭ), timisiti/timisite (thi-mi-sí-ti) – adus aminti, tsãnut minti, thi-misit, etc.
{ro: amintit}
{fr: rappellé}
{en: remembered}
§ timisiri/timisire (thi-mi-sí-ri) sf timisiri (thi-mi-sírĭ) – adutseari aminti, tsãneari minti, thimusiri, etc.
{ro: acţiunea de a aminti; amintire}
{fr: action de se souvenir}
{en: action of remembering}
§ timsescu (thim-sés-cu) vb IV timsii (thim-síĭ), timseam (thim-seámŭ), timsitã (thim-sí-tã), timsiri/timsire (thim-sí-ri) – (unã cu timisescu)
§ timsit (thim-sítŭ) adg timsitã (thim-sí-tã), timsits (thim-sítsĭ), timsiti/timsite (thim-sí-ti) – (unã cu timisit)
§ timsi-ri/timsire (thim-sí-ri) sf timsiri (thim-sírĭ) – (unã cu timisiri)
§ simisescu (si-mi-sés-cu) vb IV simisii (si-mi-síĭ), simiseam (si-mi-seámŭ), simisitã (si-mi-sí-tã), simisiri/simisire (si-mi-sí-ri) – (unã cu timisescu)
§ simisit (si-mi-sítŭ) adg simisitã (si-mi-sí-tã), simisits (si-mi-sítsĭ), simisiti/simisite (si-mi-sí-ti) – (unã cu timisit)
§ simisiri/simisire (si-mi-sí-ri) sf simisiri (si-mi-sírĭ) – (unã cu timisiri)
§ fimisescu (fi-mi-sés-cu) vb IV fimisii (fi-mi-síĭ), fimiseam (fi-mi-seámŭ), fimisitã (fi-mi-sí-tã), fimisiri/fimisire (fi-mi-sí-ri) – (unã cu timisescu)
§ fimisit (fi-mi-sítŭ) adg fimisitã (fi-mi-sí-tã), fimisits (fi-mi-sítsĭ), fimisiti/fimisite (fi-mi-sí-ti) – (unã cu timisit)
aburedz3
aburedz3 (a-bu-rédzŭ) vb I aburai (a-bu-ráĭ), aburam (a-bu-rámŭ), aburatã (a-bu-rá-tã), aburari/aburare (a-bu-rá-ri) – nj-aduc aminti; tsãn minti; timisescu, simisescu, fimisescu, timsescu, acuitescu, cuitescu, cuituescu, ticãescu
{ro: aminti}
{fr: se rappeller}
{en: remember}
ex: abureadzã-lj (adu-lj aminti) tsi tsã dzãsh
§ aburat3 (a-bu-rátŭ) adg aburatã (a-bu-rá-tã), aburats (a-bu-rátsĭ), abura-ti/aburate (a-bu-rá-ti) – adus aminti; tsãnut minti; timisit, simisit, fimisit, timsit, acuitit, cuitit, cuituit, ticãit
{ro: amintit}
{fr: rappellé}
{en: remembered}
§ aburari3/aburare (a-bu-rá-ri) sf aburãri (a-bu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un sh-adutsi aminti; adutseari aminti; tsãneari minti; thimisiri, simisiri, fimisiri, timsiri, acuitiri, cuitiri, cuituiri, ticãiri, etc.
{ro: acţiunea de a-şi aminti, amintire}
{fr: action de se rappeller}
{en: action of remembering}
ex: aburarea (tsãnearea minti) nu aspardzi
filotim
filotim (fi-ló-tim) adg filotimã (fi-ló-ti-mã), filotinj (fi-lótinjĭ), filotimi/filotime (fi-ló-ti-mi) – (om) tsi ari vreari s-da shi sã mpartã tsi ari cu altsã; (om) cuvãrdã, cu mãna largã; (om) tsi ari mirachea s-hibã tinjisit; (om) tsi va ca faptili-a lui, s-lj-amintã vrearea sh-tinjia-a oaminjlor; giumertu, cuvurdã, livendu, sãlghit
{ro: filotim, darnic, generos, mărinimos, ambiţios}
{fr: qui a de l’amour propre, qui se pique d’honneur; libéral, généreux; ambitieux}
{en: liberal (towards), generous, magnanimous; ambitious}
ex: suntu oaminj multu filotinj; filotimlu nu va s-lu filipseshti tutdiunã
§ filutimii/filutimie (fi-lu-ti-mí-i) sf filutimii (fi-lu-ti-míĭ) – mirachea shi vrearea tsi u ari un om giumertu tra s-da shi sã mpartã cu altsã atseali tsi ari; mirachea tsi u ari un om filotim ca, cu faptili-a lui, s-amintã vrearea sh-tinjia-a oaminjlor; cuvurdãlãchi, livindeatsã
{ro: filotimie, dărnicie, generozitate, mărinimie}
{fr: amour propre, sentiment d’honneur, généreux}
{en: generosity, magnanimity}
§ filutinjii/filutinjie (fi-lu-ti-njí-i) sf filutinjii (fi-lu-ti-njíĭ) – (unã cu filutimii)
§ filutimisescu (fi-lu-ti-mi-sés-cu) (mi) vb IV filutimisii (fi-lu-ti-mi-síĭ), filutimiseam (fi-lu-ti-mi-seámŭ), filutimisitã (fi-lu-ti-mi-sí-tã), filutimisiri/filutimisire (fi-lu-ti-mi-sí-ri) – l-fac pri cariva s-hibã filotim; mi-aspun filotim cu cariva (cã am inima bunã, cã hiu cuvurdã, cã am mirachea s-mi tinjiseascã lumea, etc.)
{ro: filotimisi}
{fr: mettre son propre amour à...; être jaloux de faire quelque chose; se piquer d’honneur}
{en: by doing something, be or make someone “filotim”}
§ filutimisit (fi-lu-ti-mi-sítŭ) adg filutimisitã (fi-lu-ti-mi-sí-tã), filutimisits (fi-lu-ti-mi-sítsĭ), filutimisiti/filutimisite (fi-lu-ti-mi-sí-ti) – tsi easti faptu s-hibã filotim; tsi fu agiutat di-un om filotim
{ro: filotimisi}
{fr: qui a mis son propre amour à...; qui est jaloux de faire quelque chose; qui se pique d’honneur}
{en: who made someone “filotim”}
filutimisescu
filutimisescu (fi-lu-ti-mi-sés-cu) (mi) vb IV – vedz tu filotim
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: filotimfimisescu
fimisescu (fi-mi-sés-cu) vb IV – vedz tu timisescu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: timisescufimisiri/fimisire
fimisiri/fimisire (fi-mi-sí-ri) sf – vedz tu timisescu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: timisescufimisit
fimisit (fi-mi-sítŭ) adg – vedz tu timisescu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: timisescumabuli/mabule
mabuli/mabule (ma-bú-li) adv – (luguria, calea, etc.) tsi easti lugursitã cã easti ma buna; tsi easti prutimisitã; ma bunã, cala, calja, calai-cã, calai-tsi
{ro: preferabil}
{fr: de préférence}
{en: preferably}
ex: aestã ghelã u au trã mabuli (u au trã ma bunã, u prutimisescu) armãnjlji
prutimisescu
prutimisescu (pru-ti-mi-sés-cu) (mi) vb IV – vedz tu prutimisi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: prutimisiprutimisi/prutimise
prutimisi/prutimise (pru-tí-mi-si) sf prutimisi (pru-tí-misĭ) – ndreptul tsi lu-ari cariva tra s-aleagã (di ma multi lucri), atsel tsi-lj va inima; alidzearea-a unui lucru (tsi easti vrut ma multu) tu loclu-a altui lucru (arisit ma putsãn); omlu i lucrul tsi easti aleptu; lucrul (hiintsa) tsi ari hãrli tsi-l fac tra si s-aflã tu protlu loc trã alidzeari (tu-unã aradã di iu va si s-aleagã un); ndreptul tsi lu-ari un tra s-hibã protlu tu-alidzeari
{ro: preferinţă}
{fr: préférence, préemption}
{en: preference, pre-emption}
§ prutimisescu (pru-ti-mi-sés-cu) (mi) vb IV prutimisii (pru-ti-mi-síĭ), prutimiseam (pru-ti-mi-seámŭ), prutimisitã (pru-ti-mi-sí-tã), prutimisiri/prutimisire (pru-ti-mi-sí-ri) – mi-ariseashti ma multu; l-voi ma multu; prutimsescu
{ro: prefera}
{fr: préférer, aimer mieux}
{en: prefer, like better}
§ prutimisit (pru-ti-mi-sítŭ) adg prutimisitã (pru-ti-mi-sí-tã), pruti-misits (pru-ti-mi-sítsĭ), prutimisiti/prutimisite (pru-ti-mi-sí-ti) – tsi easti arisit ma multu; tsi easti vrut ma multu; prutimsit
{ro: preferat}
{fr: préféré, aimé mieux}
{en: preferred, liked better}
§ prutimisiri/prutimisire (pru-ti-mi-sí-ri) sf prutimisiri (pru-ti-mi-sírĭ) – atsea si s-fatsi cãndu cariva prutimiseashti; prutimsiri
{ro: acţiunea de a prefera; preferare}
{fr: action de préférer, d’aimer mieux}
{en: actiom of preferring, of liking better}
§ prutimsescu (pru-tim-sés-cu) (mi) vb IV prutimsii (pru-tim-síĭ), prutimseam (pru-tim-seámŭ), prutimsitã (pru-tim-sí-tã), prutimsi-ri/prutimsire (pru-tim-sí-ri) – (unã cu prutimisescu)
§ prutimsit (pru-tim-sítŭ) adg prutimsitã (pru-tim-sí-tã), prutimsits (pru-tim-sítsĭ), prutimsiti/prutimsite (pru-tim-sí-ti) – (unã cu prutimisit)
§ prutimsiri/prutimsire (pru-tim-sí-ri) sf prutim-siri (pru-tim-sírĭ) – (unã cu prutimisiri)
psif
psif (psífŭ) sn psifuri (psí-furi) – aleadzirea tsi u fac a unei numã (dit unã aradã di numi) sh-u-aspun cã easti atsea tsi u prutimisescu (tsi u voi ma multu); acoala pri cari ngrãpsescu numa-a omlui tsi lu-aleg tra s-mi pãristiseascã la chivernisi (stat, pulitii, etc.) tu lucrili tsi suntu trã fãtseari
{ro: vot}
{fr: vote, suffrage}
{en: vote, suffrage}
§ psifisescu (psi-fi-sés-cu) vb IV psifisii (psi-fi-síĭ), psifiseam (psi-fi-seámŭ), psifisitã (psi-fi-sí-tã), psifisiri/psifisire (psi-fi-sí-ri) – dzãc (di-aradã cu-unã acoalã pri cari ngrãpsescu unã numã) cari om (dit unã aradã di oaminj) easti atsel tsi mi-arãseashti ma multu sh-voi s-hibã atsel aleptu tra s-mi pãristiseascã la chivernisi (stat, pulitii, etc.) tu lucrili tsi suntu trã fãtseari; aleg (cu psif) omlu i numa tsi voi ma multu (dit unã aradã di oaminj i numi)
{ro: vota}
{fr: voter}
{en: vote}
§ psifisit (psi-fi-sítŭ) adg psifisitã (psi-fi-sí-tã), psifisits (psi-fi-sítsĭ), psifisi-ti/psifisite (psi-fi-sí-ti) – (omlu, numa) a curi ãlj s-ari datã un psif; (omlu, numa) tsi easti aleptu cã ari aprucheatã nai ma multili psifuri
{ro: votat}
{fr: voté}
{en: voted}
§ psifisiri/psifisire (psi-fi-sí-ri) sf psifisiri (psi-fi-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva psifiseashti
{ro: acţiunea de a vota; votare}
{fr: action de voter}
{en: action of voting}