DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

ofticã

ofticã (óf-ti-cã) sf oftitsi/oftitse (óf-ti-tsi) – lãngoari mulipsitoari di plimunj (tsi s-lja di la om la om), tsi dutsi di-aradã la moarti, datã di-unã yeatsã njicã (cunuscutã cu numa di “bacilu Koch”) tsi s-curduseashti di-aradã tu plimunj sh-lj-aspardzi (ma poati si s-curduseascã sh-tu oasi, matsi, etc.), lji cãtãstrãpseashti; ohticã, ftisi, tihtã; (fig: ofticã = banã greauã, amarã)
{ro: oftică, tuber-culoză}
{fr: phtisie, tuberculose}
{en: (pulmonary) consumption, tuberculosis}
ex: muri di ofticã; easti lãndzitã di ofticã sh-bãneadzã mash cu mirimeti (yitrii)

§ ohticã (óh-ti-cã) sf ohtitsi/ohtitse (óh-ti-tsi) – (unã cu ofticã)

§ ftisi/ftise (ftí-si) sf ftisi (ftísĭ) – (unã cu ofticã)

§ tihtã (tíh-tã) sf tihti/tihte (tíh-ti) – (unã cu ofticã)
ex: ari tihtã (ofticã); soacra arauã easti tihta (fig: bana amarã) a norãljei; muri di tihtã; lji sutrupsi tihta

§ ufticos (uf-ti-cósŭ) adg ufticoasã (uf-ti-cŭá-sã), ufticosh (uf-ti-cóshĭ), ufticoasi/ufticoase (uf-ti-cŭá-si) – tsi easti lãndzit di ofticã; tsi ari s-facã cu oftica; di ofticã; uhticos, tihtos, ftisico, cãrãcush
{ro: ofticos}
{fr: tuber-culeux}
{en: tuberculous}

§ uhticos (uh-ti-cósŭ) adg uhticoasã (uh-ti-cŭá-sã), uhticosh (uh-ti-cóshĭ), uhticoasi/uhticoase (uh-ti-cŭá-si) – (unã cu ufticos)

§ ftisico (fti-si-có) adg (mash masculin) ftisicadz (fti-si-cádzĭ) – (unã cu ufticos)

§ tihtos (tih-tósŭ) adg tihtoasã (tih-tŭá-sã), tihtosh (tih-tóshĭ), tihtoasi/tihtoase (tih-tŭá-si) – (unã cu ufticos)

§ uftichedz (uf-ti-chĭédzŭ) vb I ufticai (uf-ti-cáĭ), ufticam (uf-ti-cámŭ), ufticatã (uf-ti-cá-tã), ufticari/ufticare (uf-ti-cá-ri) – lãndzidzãscu di ofticã; l-fac pri cariva s-lãndzidzascã di ofticã; lj-dau oftica a unui; mi cãrtescu (stric) di cheptu; uhtichedz, tihtusescu, umbãrnedz;
(expr: lu uftichedz = lj-u fac bana greauã, lj-u amãrãscu, lj-u nvirinedz)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

umbãrnedz

umbãrnedz (um-bãr-nédzŭ) (mi) vb I umbãrnai (um-bãr-náĭ), umbãrnam (um-bãr-námŭ), umbãrnatã (um-bãr-ná-tã), umbãrna-ri/umbãrnare (um-bãr-ná-ri) – lãndzidzãscu di ofticã (ohticã, ftisi, tihtã) la plimunj; mi cãrtescu (stric) di cheptu (plimunj); ngãlbinescu (mi-aspargu, mi trag, vishtidzãscu, etc.) la fatsã di itia cã am ofticã la plimunj; uftichedz, uhtichedz, tihtusescu; (fig: umbãrnedz = ngãlbinescu la fatsã, dip canda escu lãndzit di ofticã la plimunj)
{ro: avea boala câinească, uscată (oftica pulmonară); (se) ofili de această boală}
{fr: être atteint ou atteindre de consomption; devenir hâve}
{en: be ill of pulmonary tuberculosis; become emaciated, haggard}
ex: si umbãrnã (ngãlbini la fatsã, lãndzidzã di ofticã la plimunj) feata

§ umbãrnat (um-bãr-nátŭ) adg umbãrnatã (um-bãr-ná-tã), umbãrnats (um-bãr-nátsĭ), umbãr-nati/umbãrnate (um-bãr-ná-ti) – tsi easti lãndzit di ofticã la plimunj; tsi s-cãrti (stricã) di cheptu (plimunj); tsi-aspuni galbin la fatsã (slab, aspartu, etc.) di lãngoarea di plimunj; ufticat, uhticat, tihtusit
{ro: bolnav de boală uscată (oftică pulmonară); supt la faţă}
{fr: atteint de consomption; hâve}
{en: ill of pulmonary tuberculosis; haggard, emaciated}

§ umbãrnari/umbãrnare (um-bãr-ná-ri) sf umbãrnãri (um-bãr-nắrĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi lãndzidzashti di ofticã la plimunj; ufticari, uhticari, tihtusiri
{ro: acţiunea de a avea o boală uscată (oftică pulmonară); ofilire de boală câinească}
{fr: action d’être atteint ou d’atteindre de con-somption; de se faner}
{en: action of being ill (of withering) of pulmonary tuberculosis}
ex: cara si umbãrnã (lãndzidzã di pli-munj) feata, u scãldã cu frundzã di nuc shi s-featsi cama ghini; si umbãrnã (fig: vishtidzã, s-asparsi la fatsã) mãrata di inimã-arauã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã