Dictsiunar

thimsescu (thim-sés-cu) vb IV thimsii (thim-síĭ), thimseam (thim-seámŭ), thimsitã (thim-sí-tã), thimsiri/thimsire (thim-sí-ri) – unã cu timisescu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: timisescu

pruthimsescu

pruthimsescu (pru-thim-sés-cu) (mi) vb IV pruthimsii (pru-thim-síĭ), pruthimseam (pru-thim-seámŭ), pruthimsitã (pru-thim-sí-tã), pruthimsiri/pruthimsire (pru-thim-sí-ri) – unã cu prutimsescu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: prutimsescu

timisescu (thi-mi-sés-cu) vb IV timisii (thi-mi-síĭ), timiseam (thi-mi-seámŭ), timisitã (thi-mi-sí-tã), timisiri/timisire (thi-mi-sí-ri) – nj-aduc aminti, tsãn minti, aburedz, thimisescu, simisescu, fimi-sescu, timsescu, thimsescu, acuitescu, cuitescu, cuituescu, numã-tsescu, ticãescu
{ro: aminti}
{fr: se rappeller}
{en: remember}

§ timisit (thi-mi-sítŭ) adg timisitã (thi-mi-sí-tã), timisits (thi-mi-sítsĭ), timisiti/timisite (thi-mi-sí-ti) – adus aminti, tsãnut minti, thi-misit, etc.
{ro: amintit}
{fr: rappellé}
{en: remembered}

§ timisiri/timisire (thi-mi-sí-ri) sf timisiri (thi-mi-sírĭ) – adutseari aminti, tsãneari minti, thimusiri, etc.
{ro: acţiunea de a aminti; amintire}
{fr: action de se souvenir}
{en: action of remembering}

§ timsescu (thim-sés-cu) vb IV timsii (thim-síĭ), timseam (thim-seámŭ), timsitã (thim-sí-tã), timsiri/timsire (thim-sí-ri) – (unã cu timisescu)

§ timsit (thim-sítŭ) adg timsitã (thim-sí-tã), timsits (thim-sítsĭ), timsiti/timsite (thim-sí-ti) – (unã cu timisit)

§ timsi-ri/timsire (thim-sí-ri) sf timsiri (thim-sírĭ) – (unã cu timisiri)

§ simisescu (si-mi-sés-cu) vb IV simisii (si-mi-síĭ), simiseam (si-mi-seámŭ), simisitã (si-mi-sí-tã), simisiri/simisire (si-mi-sí-ri) – (unã cu timisescu)

§ simisit (si-mi-sítŭ) adg simisitã (si-mi-sí-tã), simisits (si-mi-sítsĭ), simisiti/simisite (si-mi-sí-ti) – (unã cu timisit)

§ simisiri/simisire (si-mi-sí-ri) sf simisiri (si-mi-sírĭ) – (unã cu timisiri)

§ fimisescu (fi-mi-sés-cu) vb IV fimisii (fi-mi-síĭ), fimiseam (fi-mi-seámŭ), fimisitã (fi-mi-sí-tã), fimisiri/fimisire (fi-mi-sí-ri) – (unã cu timisescu)

§ fimisit (fi-mi-sítŭ) adg fimisitã (fi-mi-sí-tã), fimisits (fi-mi-sítsĭ), fimisiti/fimisite (fi-mi-sí-ti) – (unã cu timisit)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

tsãn

tsãn (tsắnŭ) vb II tsãnui (tsã-núĭ), tsãneam (tsã-neámŭ), tsãnutã (tsã-nú-tã), tsãneari/tsãneare (tsã-neá-ri) –
1: am un lucru (tu mãnã, tu dintsã, ãn casã, etc.) sh-fac tra s-armãnã cu mini (s-nu cadã, s-nu nj-ascapã, s-nu nj-ul lja cariva, etc.); lu-andoapir un lucru sh-nu lu-alas tra s-cadã mpadi; nu mi-aspargu sh-dãnãsescu multu chiro; astãmãtsescu cariva n cali; (mi) curmu di la mãcari (beari, lucru, etc.); hiu di partea-a unui; l-voi multu, lj-am mari mirachi; mi duc (mi ljau) dupã cariva i tsiva; etc.;
(expr:
1: nu mi tsãni loclu = nu pot s-aravdu, s-ashteptu, nu-am arihati sã stau isih tu-un loc; mizi ashteptu si s-facã tsiva;
2: tsãn minti = nu-agãrshescu atseali tsi ved (avdu, fac, etc.), nj-bag tu aminti, nj-aduc aminti, thimsescu;
3: nj-u tsãni = nu nj-easti fricã, cutedz s-fac tsiva;
4: l-tsãn ca pri palmi = l-mutrescu ghini, nu-ari ananghi di tsiva, lj-dau tut tsi-nj caftã;
5: tsãn cheptu = dãnãsescu tu-alumtã, dãinsescu, vãstãxescu;
6: mi tsãn di zbor = li fac atseali tsi-am tãxitã, trã cari ded zbor;
7: tsãn preasinj = nu mi purintu trã dzãlili di preasinj
{ro: ţine; susţine; rezista}
{fr: tenir, entretenir; soutenir; durer, résister}
{en: hold, maintain, take care of; sustain, support; last, resist}
ex: tsãni-ti ghini; tsãni ghini s-nu ts-ascapã; tsãn cu mãnj sh-cu cicioari; cari va-nj ti tsãnã? (va-nj ti mutreascã, va ts-adunã gailelu?); l-tsãn la shcoalã (l-pitrec la shcoalã shi-lj plãtescu tuti exudili); s-tsãn (s-vor un pri-alantu) ca uvreilji; tsãni (caftã-lj, ngreacã-ti tra) s-tsã plãteascã; tsãni la (u va) casa-a noastrã; ma tsãnj (vrei) s-ti duts; tsãnea (dzãtsea) cã nãsã-i ma mari; casa a moashiljei nu tsãnea (dãnãsea) ahãntu multu; mash cãt tsãnea (dãnãsea s-cadã) grindina; tsãnets-vã (curmats-vã) di beari niscãnti dzãli; lj-u tsãn mãcarea (nu-lj mata dau s-mãcã); lj-tsãn calea = lu-astãmãtsescu n cali; aclo iu bãtea s-aflã lemnu cama bun s-tsãnã foc; nu lã tsãnea s-easã
(expr: nu cutidza, lã eara fricã); sh-ca lj-u fricã, sh-ca lj-u tsãni
(expr: sh-ca nu lj-easti fricã); ma-lj tsãni
(expr: ma s-cuteadzã, ma s-nu-lj hibã fricã) a gionilui; s-tsãnu cãt s-tsãnu di-arãdeari
(expr: dãnãsi cãt dãnãsi, arãvdã cãt arãvdã ta s-nu tsiva di-arãdi); ficiorlji nu shtiu si-lj tsãnã loclu
(expr: sã sta isihi tu-un loc); nu s-tsãnu di zbor
(expr: nu featsi atseali tsi avea tãxitã, trã cari avea datã zbor); tsãn s-nu mãc

(expr: voi, am mirachea s-nu mi purintu) trã preasinj

§ tsãnut1 (tsã-nútŭ) adg tsãnutã (tsã-nú-tã), tsãnuts (tsã-nútsĭ), tsãnuti/tsãnute (tsã-nú-ti) – tsi s-aflã iuva (icã easti ndrupãt di cariva i tsiva) sh-nu easti-alãsat tra s-cadã; tsi nu s-asparsi shi ari dãnãsitã multu chiro; tsi s-ari curmatã (easti curmat) di mãcari i beari; tsi easti astãmãtsit ãn cali; tsi easti vrut multu; etc.
{ro: ţinut; susţinut; rezistat}
{fr: tenu, entretenu; soutenu; duré, résisté}
{en: held, maintained, who is taken care of; sustained, supported; lasted, resisted}

§ tsãneari/tsãneare (tsã-neá-ri) sf tsãneri (tsã-nérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva i cariva tsãni i easti tsãnut;
(expr: earbã di tsãneari = earbã tsi-l fatsi omlu s-nu-lj hibã fricã)
{ro: acţiunea de a ţine; de a susţine; de a rezista; ţinere; susţinere; rezistare, rezistenţă}
{fr: action de tenir, d’entretenir; de soutenir; de durer, de résister; resistance}
{en: action of holding, of maintaining, of taking care of; of sustaining, of supporting; of lasting, of resisting}
ex: casa vrea tsãneari (nu va alãsari); ai earbã di tsãneari
(expr: earba tsi tsã da gaireti, curai?)?

§ tsãnut2 (tsã-nútŭ) adg tsãnutã (tsã-nú-tã), tsãnuts (tsã-nútsĭ), tsãnuti/tsãnute (tsã-nú-ti) – om tsi sh-adunã (aproapea tuts) paradzlji tsi lj-amintã (s-hãrseashti cu elj sh-aspardzi multu putsãnj, cãt cama putsãnj! trã casa, hrana shi stranjili di cari ari ananghi); sclinciu, scljinciu, shcljinciu, cimbros, filaryir, nichez, sãraf, zãraf, stres, titiz
{ro: zgârcit}
{fr: avare}
{en: miser}

§ nitsãnut (ni-tsã-nútŭ) adg nitsãnutã (ni-tsã-nú-tã), nitsãnuts (ni-tsã-nútsĭ), nitsãnuti/nitsãnute (ni-tsã-nú-ti) – tsi nu easti tsãnut; tsi easti-alãsat s-cadã; tsi s-asparsi cã nu-ari dãnãsitã multu chiro; etc.
{ro: neţinut; nereţinut; nesusţinut; etc.}
{fr: qui n’est pas tenu, qui n’est pas entretenu; qui n’est pas soutenu; etc.}
{en: who is not held, who is not maintained; etc.}

§ nitsãneari/nitsãneare (ni-tsã-neá-ri) sf nitsãneri (ni-tsã-nérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva i cariva nu tsãni i nu easti tsãnut
{ro: acţiunea de a nu ţine; de a nu reţine; etc.}
{fr: action de ne pas tenir, de ne pas retenir; etc.}
{en: action of not holding, of not retaining; etc.}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn