{ro: acţiunea de a tăcea}
{fr: action de (se) taire; de garder la silence}
{en: action of being silent; of keeping quiet}
ex: tãtsearea i ca njarea

§ tãtseari2/tãtseare (tã-tseá-ri) sf tãtseri (tã-tsérĭ) – harea tsi u-ari un loc isih (udã, pãduri, etc.) tu cari nu s-avdi nitsiun zbor (vrondu, etc.); isihii
{ro: tăcere, linişte}
{fr: silence; tranquillité}
{en: silence; tranquility}
ex: intrarã nuntru, tãtseari (isihii) mari; tãtsearea i ca njarea; mi nfricusha tãtsearea (isihia); ti-aspãreai di marea tãtsear (isihii), ni ficiori, ni nveasti, ni cãnj tu avlii, tsiva, dip tsiva!; intrarã nuntru, tãtseari mari

§ nitãcut (ni-tã-cútŭ) adg nitãcutã (ni-tã-cú-tã), nitãcuts (ni-tã-cútsĭ), nitãcuti/nitãcute (ni-tã-cú-ti) – cari nu easti tãcut; tsi zburashti dipriunã; tsi s-avdi tut chirolu; tsi nu-astãmãtseashti dip cu grailu; tsi nu poati s-tsãnã un mistico; zburyearcu, zburyearic, lafãzan, limbar, limbutsescu, polilog
{ro: care nu tace deloc; care vorbeşte (se aude vorbind) tot timpul; care nu poate ţine un secret; palavragiu}
{fr: qui ne cesse pas de se taire; qui n’est pas discret; loquace, bavard}
{en: who talks all the time; who cannot keep a secret; loquacious, talkative}
ex: zghiclu nitãcut (tsi s-avdi dipriunã); nu lu shteam ashi nitãcut (zburyearcu, lafãzan, limbar)

(expr:
1: l-scurtedz (cu-unã palmã) = lj-talj caplu, l-vatãm;
2: lji si scurtarã dzãlili = muri;
3: nj-si scurtã mintea = nu mata am minti multã, nu mata minduescu ghini, ashi cum lipseashti)
{ro: (se) scurta; decapita}
{fr: raccourcir, décapiter}
{en: shorten, reduce length; decapitate}
ex: scurtã (u featsi ma njicã, ma scurtã) grenda cu trei palmi; lji si scurtarã tuti stranjili (lj-si featsirã ma njits, ma scurti, lji s-adunarã); paltolu-aestu si scurtã (s-adunã, njicshurã) di ploaea tsi-l udã; scurteadzã-l!
(expr: talji-lj caplu)

§ scurtat (scur-tátŭ) adg scurtatã (scur-tá-tã), scurtats (scur-tátsĭ), scurtati/scurtate (scur-tá-ti) – tsi easti faptu s-hibã ma scurtu; tsi-lj si njicshurã lundzimea; shcurtat, scurticat, shcurticat, njicshurat, adunat
{ro: scurtat; decapitat}
{fr: raccourci; décapité}
{en: shortened; decapitated}

§ scurtari/scurtare (scur-tá-ri) sf scurtãri (scur-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva i tsiva easti scurtat; shcurtari, scurticari, shcurticari, njicshurari, adunari
{ro: acţiunea de a (se) scurta; de a decapita}
{fr: action de raccourcir; de décapiter}
{en: action of shortening, of reducing length; of decapitating}

§ shcurtedz (shcur-tédzŭ) (mi) vb I shcurtai (shcur-táĭ), shcurtam (shcur-támŭ), shcurtatã (shcur-tá-tã), shcurtari/shcurtare (shcur-tá-ri) – (unã cu scurtedz)
ex: s-lji shcurtãm (njicshurãm) putsãn mãcarea; apãrnjirã sã-lj suiljadzã, sã-lj shcurteadzã (apãrnjirã s-lji tundã s-lã talji lãna di sum pãnticã); va ti shcurtedz cu-unã palmã
(expr: va tsã talj caplu); mintea-lj si shcurtã multu
(expr: nu mata ari multã minti); nã sutã lj-ari shcurtatã (tãljatã caplu, vãtãmatã)
ex: si shcurtã (njicshurã, s-adunã) multu

§ shcurtat (shcur-tátŭ) adg shcurtatã (shcur-tá-tã), shcurtats (shcur-tátsĭ), shcurtati/shcurtate (shcur-tá-ti) – (unã cu scurtat)

§ shcurtari/shcurtare (shcur-tá-ri) sf shcurtãri (shcur-tắrĭ) – (unã cu scurtari)

§ scurtichedz (scur-ti-chĭédzŭ) (mi) vb I scurticai (scur-ti-cáĭ), scurticam (scur-ti-cámŭ), scurticatã (scur-ti-cá-tã), scurticari/scurticare (scur-ti-cá-ri) – (unã cu scurtedz; ma multu ufilisit trã tãljarea-a caplui)

§ scurticat (scur-ti-cátŭ) adg scurticatã (scur-ti-cá-tã), scurticats (scur-ti-cátsĭ), scurticati/scurticate (scur-ti-cá-ti) – (unã cu scurtat)

§ scurticari/scurticare (scur-ti-cá-ri) sf scurticãri (scur-ti-cắrĭ) – (unã cu scurtari)

§ shcurtichedz (shcur-ti-chĭédzŭ) (mi) vb I shcurticai (shcur-ti-cáĭ), shcurticam (shcur-ti-cámŭ), shcurticatã (shcur-ti-cá-tã), shcurticari/shcurticare (shcur-ti-cá-ri) – (unã cu scurtedz; ma multu ufilisit trã tãljarea-a caplui)
ex: va-l shcurtichedz cu-unã palmã
(expr: va-lj talj caplu, va-l vatãm); dupã tsi-lj shcurticã
(expr: vãtãmã) tuts

§ shcurticat (shcur-ti-cátŭ) adg shcurticatã (shcur-ti-cá-tã), shcurticats (shcur-ti-cátsĭ), shcurticati/shcurticate (shcur-ti-cá-ti) – (unã cu scurtat)

§ shcurticari/shcurticare (shcur-ti-cá-ri) sf shcurticãri (shcur-ti-cắrĭ) – (unã cu scurtari)

§ scurtami/scurtame (scur-tá-mi) sf fãrã pl – harea tsi-l fatsi un lucru tra s-hibã shcurtu; scurtimi, shcurtami, shcurtimi
{ro: scurtime}
{fr: peu de longueur, brièveté, petite taille}
{en: shortness, briefness}

§ shcurtami/shcurtame (shcur-tá-mi) sf fãrã pl – (unã cu scurtami)
ex: cãti nu ari traptã di itia-a shcurtamiljei (di itia-a cã easti shcurtu)

§ scurti-mi/scurtime (scur-tí-mi) sf fãrã pl – (unã cu scurtami)

§ shcurtimi/shcurtime (shcur-tí-mi) sf fãrã pl – (unã cu scurtami)
ex: nu putu s-li bitiseascã di shcurtimea-a chirolui (di itia cã chirolu eara shcurtu)

§ scurtã1 (scúr-tã) sf scurti/scurte (scúr-ti) – palto (di-aradã di muljari ma sh-di bãrbat) ma scurtu ca-atsel di-aradã, multi ori cu-astali di gunã; shcurtã, scurtu, shcurtu
{ro: scurteică}
{fr: manteau de femme}
{en: woman’s coat}

§ shcurtã1 (shcúr-tã) sf shcurti/shcurte (shcúr-ti) – (unã cu scurtã1)
ex: nã shcurtã s-ljai trã Geogea; cingheljlu di la zigã di shcurtã cã-lj s-acatsã

§ scurtu3 (scúr-tu) sm scurtsã (scúr-tsã) – (unã cu scurtã1)
ex: scurtul aestu lj-acãtsã oslu

§ shcurtu3 (shcúr-tu) sm shcurtsã (shcúr-tsã) – (unã cu scurtã1)
ex: u nviscu cu shcurtul a ljei

§ scurtac1 (scur-tácŭ) sn scurtatsi/scurtatse (scur-tá-tsi) – stranj scurtu fãrã mãnits i gulir tsi s-poartã pristi cãmeashi shi sum jachetã i paltu; scurtac, scurtacã, shcurtac, shcurtacã, ilecã, ilechi, sãrãcuci, cichet, ceachet, geachet, tsichet, pesh, pishli, peshli
{ro: ilic, vestă fără mâneci}
{fr: gilet sans manche}
{en: vest without sleeves}

§ scurtacã (scur-tá-cã) sf scurtatsi/scurtatse (scur-tá-tsi) – (unã cu scurtac1)

§ shcurtac (shcur-tácŭ) sn shcurtatsi/shcurtatse (shcur-tá-tsi) – (unã cu scurtac1)
ex: purta shcurtac (ilecã)

§ shcurtacã (shcur-tá-cã) sf shcurtatsi/shcurtatse (shcur-tá-tsi) – (unã cu scurtac1)

§ scurtitsã (scur-tí-tsã) sf scurtitsã (scur-tí-tsã) – limniclu tsi easti ma scurtu dit unã mnatã di limnitsi cu cari s-tradzi cioplu (s-arucã clirlu, s-arucã lãhmãlu) tra si s-aleagã atsel (un di ma multsã) a curi ãlj cadi mira s-lu facã un lucru (atsel tsi ari tihea s-tragã limniclu ma shcurtu); [bãgats oarã cã zborlu lu-aflãm tu-unã zburãri ca (i) trãdzem icã arucãm scurtitsa = alidzem pri cariva tra s-facã un lucru dupã cum lj-cadi mira (cu arcarea di zari, cu trãdzearea di limnitsi, cãndu catiun di-atselj tsi tradzi un limnic nu shtii cari easti ma shcurtul limnic i “scurtitsa”, etc.]; trãdzem cioplu (lotlu), arucãm cioplu (clirlu); (ii) nj-cadi scurtitsa = io hiu atsel aleptu di soarti tra s-lu fac un lucru; etc.); shcurtitsã, scurtã, shcurtã; lot, lotã, lahno, lãhmã, ciop, clir
{ro: (trage la) sorţi}
{fr: (tirer) au sort}
{en: (cast) lots, (draw) lots}

§ shcurtitsã (shcur-tí-tsã) sf shcurtitsã (shcur-tí-tsã) – (unã cu scurtitsã)
ex: lj-cãdzu shcurtitsa-a ljei; va s-aruc shcurtitsa; trapsirã shcurtitsa; trapsirã shcurtitsa shi-lj cãdzu a hiljlui di-amirã

§ scurtã2 (scúr-tã) sf pl(?) – (unã cu scurtitsã)

§ shcurtã2 (shcúr-tã) sf pl(?) – (unã cu scurtitsã)

§ shcurtabac (shcur-ta-bácŭ) sm, sf, adg shcurtabacã (shcur-ta-bá-cã), shcurtabats (shcur-ta-bátsĭ), shcurtabatsi/shcurtabatse (shcur-ta-bá-tsi) – (om) tsi-armasi shcurtu shi nu mata creashti; om shcurtu dit unã dãmarã di oaminj tsi nu crescu vãrãoarã mãri; di boi njicã; judav, giugia, fici
{ro: scundac, pitic}
{fr: de petite taille, nain}
{en: of small stature, midget, dwarf}
ex: featã grasã shi shcurtabacã (di boi njicã)

§ scurtabac (scur-ta-bácŭ) sm, sf, adg scurtabacã (scur-ta-bá-cã), scurtabats (scur-ta-bátsĭ), scurtabatsi/scurtabatse (scur-ta-bá-tsi) – (unã cu shcurtabac)

§ scurtabec (scur-ta-bécŭ) sm, sf, adg scurtabecã (scur-ta-bé-cã), scurtabets (scur-ta-bétsĭ), scurta-betsi/scurtabetse (scur-ta-bé-tsi) – (unã cu shcurtabac)
ex: om scurtabec (shcurtu di boi)

§ scurtac2 (scur-tácŭ) sm, sf, adg scurtacã (scur-tá-cã), scurtats (scur-tátsĭ), scurtatsi/scurtatse (scur-tá-tsi) – (unã cu shcurtabac)