DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

cacurizic

cacurizic (ca-cu-rí-zicŭ) adg cacurizicã (ca-cu-rí-zi-cã), cacurizits (ca-cu-rí-zitsĭ), cacurizitsi/cacurizitse (ca-cu-rí-zitsĭ) – tsi easti arãu, anapud, blãstimat, afurisit, etc.; tsi easti ursuscu (ursuz), ca anapud sh-arãu tu purtari; tsi easti multu scljinciu sh-nu-agiutã pri vãr; tsi s-aflã tu-unã halã greauã (di jali, di dureari, di mãri cripãri, etc.); cacuriscu, ursuz, scljinciu, cacomir, corbu, curbisit, stuhinat, distih, lupusit, etc.
{ro: meschin, mizerabil, afurisit; nenorocit}
{fr: malfaiteur, détestable, abominable; malheureux}
{en: evil-doer, detestable, hateful, heinous; unfortunate}

§ cacuriscu (ca-cu-rís-cu) adg cacuriscã (ca-cu-rís-cã), cacurishti (ca-cu-rísh-tsi), cacuristi/cacuriste (ca-cu-rís-ti) – (unã cu cacurizic)

§ cacu-rizilichi/cacuriziliche (ca-cu-ri-zi-lí-chi) sf cacurizilichi (ca-cu-ri-zi-líchĭ) – harea tsi u-ari atsel tsi easti arãu (lai la inimã, anapud, afurisit, etc.); atsea tsi tradzi cariva, di-atseali tsi-lj fatsi omlu-arãu (afurisit, anapud, etc.); lãeatsã, taxirati, distihii, chiameti, etc.
{ro: meschinărie, mizerie, nenorocire}
{fr: misère, mesquinerie, calamité}
{en: misery, meanness, calamity}

§ cacuri-zipsescu (ca-cu-ri-zip-sés-cu) vb IV cacurizipsii (ca-cu-ri-zip-síĭ), cacurizipseam (ca-cu-ri-zip-seámŭ), cacurizipsitã (ca-cu-ri-zip-sí-tã), cacurizipsiri/cacurizipsire (ca-cu-ri-zip-sí-ri) – u duc greu cã-nj lipsescu multi shi nu para am paradz; trag unã banã greauã di cripãri shi taxirãts; mi fac un om arãu, mplin di lãets
{ro: trăi mizerabil}
{fr: vivre misérablement, en grande pauvreté; devenir détestable}
{en: live miserable; become detestable}
ex: an, cãndu earam lãndzit, cacurizipseam (bãnam greu, fãrã lucru sh-paradz)

§ cacurizipsit (ca-cu-ri-zip-sítŭ) adg cacurizipsitã (ca-cu-ri-zip-sí-tã), cacurizipsits (ca-cu-ri-zip-sítsĭ), cacurizipsiti/cacu-rizipsite (ca-cu-ri-zip-sí-ti) – cari bãneadzã greu cã-lj lipsescu multi sh-nu-ari paradz; cari tradzi unã banã greauã; cari s-featsi om arãu
{ro: care trăeşte mizerabil, care este strámtorat}
{fr: qui vit misérablement, devenu détestable; gêné}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

cimbros

cimbros (cim-brósŭ) adg cimbroasã (cim-brŭá-sã), cimbrosh (cim-bróshĭ), cimbroasi/cimbroase (cim-brŭá-si) – (om) tsi sh-adunã (aproapea tuts) paradzlji tsi lj-amintã, s-hãrseashti cu elj sh-aspardzi multu putsãnj (cãt cama putsãnj!) trã casa, hrana shi stranjili di cari ari ananghi; sclinciu, scljinciu, shcljinciu, filaryir, nichez, sãraf, zãraf, stres, tsãnut, titiz
{ro: zgârcit}
{fr: avare}
{en: miser}
ex: om cimbros (scljinciu) tsi sh-eara!

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

cljai/cljae

cljai/cljae (cljĭá-i) sf cljei (cljĭéĭ) – hãlati njicã di mãnã (di-aradã di metal) cu cari sã ncljiadzã i s-dishcljiadzã un cãtinar i unã bravã (di la unã ushi, dulapi, etc.); cljiitoari, ncljiitoari, dishcljitoari, dishcljidzãtoari, cheai; (fig:
1: cljai = (i) bravã); (ii) cãtinar, catinã; expr:
2: bag tu cljai; tsãn cu cljai = ncljid cu cljaea;
3: hiu cljaea-a draclui, a chisãljei = hiu multu scljinciu;
4: li dau cljeili = mor, lji ncljid ocljilj trã totna;
5: lj-aflu cljaea-a lucrului = lj-aflu murafetea-a lucrului; shtiu cum s-u dizleg ipotisea;
6: lj-aspun cljaea = lj-aspun cum s-lu facã un lucru;
7: fur cljeili di la bisearicã = (i) am fatsa lai, murdarã, di boi, di milani, etc.: (ii) hiu om arãu, lai, andihristu;
8: ea s-nica shi “cljeili, cljeili!” striga = s-dzãtsi trã atsel tsi nu-sh mutreashti hala mari tu cari cãdzu ma s-mindueashti la chirãturi; zborlu yini di la pãrmitlu cu muljarea tsi sã nica tu lac shi-lj striga a bãrbat-sui cã ari cljeili di casã n gepi shi nu va poatã s-intrã n casã cãndu va s-toarnã)
{ro: cheie}
{fr: clé}
{en: key}
ex: adu cljaea (cljiitoarea) tra sã ncljiem usha; li bãgã tu cljai (li ncljisi cu cljaea); omlu-aestu easti cljaea-a chisãljei
(expr: multu scljinciu); stres, stres, cljaea-a draclui
(expr: multu di multu scljinciu); duri fu cljaea-a draclui
(expr: scljinciul a scljincilor); dusi, li deadi cljeili
(expr: muri); furash cljeili di la bisearicã
(expr: eshti om arãu, tsi fats mash lãets)

§ cljiitsã (clji-í-tsã) sf cljiits (clji-ítsĭ) – clai njicã; cljitsã
{ro: cheiţă}
{fr: petite clé}
{en: small key}
ex: lala cãrteashti sh-teta zgileashti (angucitoari: cljaea (fig: bravã, cãtinar) shi cljiitsa)

§ cljitsã (cljí-tsã) sf cljits (cljítsĭ) – (unã cu cljiitsã)
ex: bãgã cljitsa (cljaea-atsea njica) tu cljai (fig: bravã, cãtinar), nu s-uidiseashti

§ cljiitoari/cljiitoare (clji-i-tŭá-ri) sf cljiitori (clji-i-tórĭ) – (unã cu cljai)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

dinti/dinte

dinti/dinte (dín-ti) sm dintsã (dín-tsã) – un di oasili njits tsi crescu tu gura-a omlui dit cioali (fãltsã), cu cari omlu talji, arupi, sãrmã shi ciumuleashti mãcarea, ninti ca s-u-ascapitã prit gãrgãlan; jongã (fig:
1: dinti = lucri cari sh-u-aduc cu dintsãlj a omlui (i) dinti di cheaptini; (ii) dintsãlj tsi es cãtã nafoarã dit mardzinea-a unui lucru (ca frãndza, bunãoarã); (iii) urma tsi s-alasã, ca unã mãshcãturã di dintsã, cãndu un lucru (sfurla, bunãoarã) agudeashti vãrtos pri un altu lucru (altã sfurlã); expr:
2: dinti di lapti = un di protslji dintsã tsi-lj scoati njiclu, ndoi mesh dupã tsi s-amintã (tsi-lj cad, ma nãpoi, dupã ndoi anj, ca tu loclu-a lor s-lji creascã altsã dintsã tsi va lj-armãnã trã tutã bana);
3: soari cu dintsã = (i) soarili tu-unã dzuã arcuroasã; (ii) avut scljinciu;
4: stau tes pi dintsã = stau tes mpadi, cu fatsa nghios, pi pãnticã;
5: mi-aruc pi dintsã = plãngu tes mpadi cu fatsa nghios;
6: dau dintsãlj, adar guvojdzã cu dintsãlj = nj-treamburã dintsãlj di-arcoari, di fricã; talj (adar) guvojdzã;
7: nj-acats inima cu dintsãlj = nj-fac curai;
8: nu cutedz dintili s-nj-arãm di nãs = nu cutedz sã-lj fac tsiva, cãt njic lucru s-hibã;
9: nj-intrã tu dintsã = nu-l voi dip, nu pot s-lu-aravdu, nu pot s-lu ved dininti;
10: tsãn cu dintsã di her = tsãn sãnãtos, vãrtos;
11: lj-dau dinti albu = lu-alas s-facã dupã caplu-a lui, ashi cum va;
12: lj-aspun dintsãlj = lu fuvirsescu, voi s-lu-aspar;
13: l-trec prit dinti = l-vatãm, l-gilitipsescu, l-mãchilipsescu, l-trec prit lipidã;
14: un mãcã pruni agri sh-a altui lj-amurtã dintsãlj = s-dzãtsi cãndu un stipseashti shi stepsul easti-arcat pri-un altu;
15: dintsãlj din gurã-ts cunoscu = ti cunoscu multu ghini;
16: dintsã-dintsã = easti mplin di dintsã, di urmi di dintsã, di seamni ca dintsã, di hrãxituri;
17: ari un dinti pi nãs = lj-ari multã inati)
{ro: dinte}
{fr: dent}
{en: tooth}
ex: alts pri dintsã, alts pri pãltãri, cãtrã nsus, cãtrã nghios, cãrãri, cãrãri (angucitoari: chirãmidzli); tsi-s nã njilj di cãlugreali cari pri dints, cari pri pãltari? (angucitoari: chirãmidzli); nãshti cãtsãlj alagã n pãduri si scoatã ljepuri (angu-citoari: dintsãlj di cheaptini); nã bisearicã cu calj alghi (angucitoari: gura sh-dintsãlj); ai featã cu dinti nou, cu dinti hrisusit!; tri carni di lup, prindi dintsã di cãni; nu lj-au ishitã nicã dintsãlj; calu di doarã (dar) nu s-caftã la dintsã; ficiorlu scoasi dintsã; dinti n gurã nu lj-alãsã; ahurhi sã scãrcicã dintsãlj; dusi si-sh struxeascã dintsãlj; eara cãni di sharpi, tsãnea cu dintsã di her

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

filarghir

filarghir (fi-lár-ghirŭ) adg filarghirã (fi-lár-ghi-rã), filarghiri (fi-lár-ghirĭ), filarghiri/filarghire (fi-lár-ghi-ri) – (om) tsi sh-adunã (aproapea tuts) paradzlji tsi lj-amintã (s-hãrseashti cu elj sh-aspardzi multu putsãnj, cãt cama putsãnj!, trã casa, hrana shi stra-njili di cari ari ananghi); filaryir, sclinciu, scljinciu, shcljinciu, cimbros, sãraf, zãraf, nichez, stres, tsãnut, titiz
{ro: zgârcit}
{fr: avare}
{en: miser}
ex: omlu filarghir nu-adunã vãrãoarã trã nãs

§ filarghirii/filarghirie (fi-lar-ghi-rí-i) sf filarghirii (fi-lar-ghi-ríĭ) – harea tsi u-ari omlu tra s-lji va multu paradzlji tsi lj-amintã, s-lji tsãnã shi s-nu lj-aspargã trã lucri di cari ari multã ananghi (sh-cari-l fatsi tra s-hibã scljinciu); filaryirii, shcljinceami, sclinceami, sclingiureatsã, schingiureatsã, nichizlãchi, titizlãchi
{ro: zgârcenie}
{fr: avarice}
{en: avarice}
ex: filarghiria dutsi omlu la multi urãtets

§ filaryir (fi-lár-yirŭ) adg filaryirã (fi-lár-yi-rã), filaryiri (fi-lár-yirĭ), filaryiri/filaryire (fi-lár-yi-ri) – (unã cu filarghir)

§ filaryirii/filaryirie (fi-lar-yi-rí-i) sf filaryirii (fi-lar-yi-ríĭ) – (unã cu filarghirii)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

mãnã

mãnã (mắ-nã) sf mãnj (mắnjĭ) – unã di dauãli mãdulari (urgani) a omlui cu cari acatsã lucri (unã di-unã parti sh-alantã di-alantã parti a truplui, tsi nchisescu di la umir sh-bitisescu cu deadzitli); partea di nghios a aishtui mãdular (cu palma shi dzeadzitli);
(expr:
1: mãnã di dãmãljug = partea (mãnearea) dãmãljuglui tsi s-acatsã cu mãna;
2: nj-gioacã mãna, nj-acatsã mãna; nj-da di mãnã; nj-yini di mãnã = (i) ãnj lja ocljul, escu acshu (izoti, chischin, epitidhiu, icano, etc.) s-fac lucrili lishor sh-ghini; (ii) mi-arãseashti, nji sã ndreadzi lucrul;
3: nj-da mãna, lj-dau di mãnã = pot, cutedz;
4: l-duc (l-ljau) di mãnã = mi duc cu el tra s-lj-aspun calea, lj-spun di hir-hir cum s-facã, lj-escu cãlãuz;
5: unã mãnã di om = om shcurtu tu boi;
6: unã mãnã di oaminj = parei njicã di oaminj;
7: lj-dau (nã) mãnã di agiutor = lu-agiut niheamã;
8: l-fac un lucru cu mãna-a mea = l-fac lucrul mini singur, fãrã-agiutor di la altsã;
9: lj-bag mãnã = lu/u azvingu, lj-u pot;
10: l-bag tu mãnã = lu-acats;
11: bag mãna pri el = (i) dau di el, lu-agudescu, lu-ahulescu, l-cãrtescu; (ii) lu-acats;
12: lj-bag mãna tu ilji = l-fur, lu mprad;
13: lu am tu mãnã = am putearea (shtiu tsiva trã el, lu-am plãtitã, etc.) shi pot s-lji caftu s-facã tsi voi mini;
14: nj-am sh-mini mãna tu-aestu lucru = hiu sh-mini amisticat tu-aestã ipotisi;
15: (dau, ljau) pi sum mãnã = (i) (dau, ljau) pe-ascumta; (ii) (dau, ljau) arusfeti;
16: l-trec pri sum mãnã = lu-azvingu; l-cãtãfronisescu, lj-frãngu nãrli, ãlj ljau njirlu;
17: nu u dau di mãnã = nu dau nitsiunã simasii la-atseali tsi fatsi i dzãtsi; nu u dau di mãnear;
18: trag mãnã = mi-alas di-un lucru, astãmãtsescu sh-nu-l mata fac un lucru;
19: stau cu mãnjli n sin, n gepi, sumsoarã = stau sh-nu fac tsiva; nj-u leani sh-nu voi s-lucredz;
20: stau cu mãnjli n cheptu = nu pot s-fac tsiva, nu hiu icano s-dau nitsiun agiutor;
21: nu-acats lucru tu mãnã, nu bag mãna pi lucru = nu lucredz dip;
22: hiu cu (am) mãnjli acãtsati = am multu lucru, fac un altu lucru, nu-am chiro s-fac tsi-nj si caftã;
23: putearea easti tu alti mãnj = altsã va s-urseascã, altsã u au putearea;
24: nj-dau mãna cu cariva; ãlj ljau (di) mãna = nã uidisim multu; icã, lu-acats di mãnã sh-lj-u strãngu, multi ori ca semnu (i) di ghiunuiri (ii) di mbunari, icã (iii) ti-aduchirea, cundrata tsi-u featsim, etc.;
25: nj-lja durearea (lãngoarea) cu mãna = fatsi tsiva sh-dinapandiha nj-treatsi durearea (lãngoarea), mi isihãseashti;
26: bag mãna n foc (trã tsiva i cariva) = intru chifili (trã tsiva) cã easti dealihea i cã va si s-facã, icã tri cariva cã easti bun i tinjisit, cã va-sh tsãnã zborlu tsi deadi, etc.;
27: s-lja di mãnã cu cariva = suntu unã soi, s-uidisescu;

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

nichez

nichez (ni-chĭézŭ) adg nichezã (ni-chĭé-zã), nichezi (ni-chĭézĭ), nichezi/nicheze (ni-chĭé-zi) – (om) tsi sh-adunã (aproapea tuts) paradzlji tsi lj-amintã, s-hãrseashti cu elj sh-aspardzi multu putsãnj (cãt cama putsãnj!) trã casa, hrana shi stranjili di cari ari ananghi; sclinciu, scljinciu, shcljinciu, cimbros, filaryir, sãraf, zãraf, stres, tsãnut, titiz
{ro: zgârcit}
{fr: avare}
{en: miser}
ex: omlu-aestu easti multu nichez (scljinciu); nu easti nichezã, ma cu ziga n bãrnu

§ nichizlãchi/nichizlãche (ni-chi-zlắ-chi) sf nichizlãchi (ni-chi-zlắchĭ) – harea tsi u-ari omlu tsi easti nichez (tra s-lji va multu paradzlji tsi lj-amintã, s-lji tsãnã shi s-nu lj-aspargã trã lucri di cari ari multã ananghi); sclinceami, shcljinceami, sclingiureatsã, schingiureatsã, filaryirii, titizlãchi
{ro: zgârcenie}
{fr: avarice}
{en: avarice}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

parã

parã (pa-rắ) sm paradz (pa-rádzĭ) – cumatã (munedã) di metal i di carti tsi ari unã tinjii cu cari pots s-acumpri lucri; pãrã, prã, munedã, mitilic, pindarã, aslan, arslan, gãrmari, ngãrmari;
(expr:
1: cãts paradz ãnj fatsi chealea = cãt acshu (gioni) hiu, cãti pot s-fac; putearea tsi u-am tra s-fac lucri;
2: aspargu paradz = (i) acumpãr tsiva cu paradz, fac exudi; (ii) dit un parã cu tinjii mari fac ma multsã paradz cu tinjii ma njicã;
3: lj-mãc (lj-fac) paradzlji ghini = acumpãr tsiva cu paradz, lj-aspargu, lj-xunipsescu paradzlji;
4: da parãlu ca s-amintã cãvgãlu; na parãlu sh-dã-nj cãvgãlu = zbor tsi s-dzãtsi cãndu-lj fats bunlu a unui sh-deapoea tsã aflji biljelu;
5: lu-avinã parãlu cu tufechea = l-va multu parãlu, easti multu scljinciu;
6: trã doi paradz ãl feci = lu-aurlai shi-lj dzãsh zboarã greali di-l feci s-aducheascã cã nu-axizeashti tsiva; ãl feci trã dip tsiva;
7: parãlu-i gurguljutos = parãlu-i cãlãtor, tsi treatsi di la om la om;
8: ca yearyirlu fudzi parãlu = parãlu s-aspardzi lishor, fãrã s-aducheshti cãtã iu s-dutsi;
9: paradz fureshti casã nu-adarã = nu fats hãiri cu paradz furats; va s-cilistiseshti tra s-fats aveari;
10: frati, frati, ma cashlu-i cu paradz = zbor tsi s-dzãtsi-a unui oaspi, cãndu s-ashteaptã s-lji dai tsiva geaba;
11: ai paradz tr-arcari, fã-ti chifilj = zbor tsi s-dzãtsi a atsilor tsi s-fac chifilj trã caritsido, fãrã si s-mindueascã ghini cã ari multã lumi a curi nu lipseashti s-lji fats besã;
12: paradz alghi, trã dzãli lãi = zbor tsi s-dzãtsi a oaminjlor spatalj, tsi lj-aspargu paradzlji fãrã s-facã icunumii, sh-cari nu minduescu cã, trãninti, va s-yinã oara cãndu va s-aibã ananghi di elj;
13: omlu fãrã paradz, ca puljlu fãrã arichi = nu pots s-fats tsiva, nitsiunã alishvirishi, ma s-nu ai paradzlji tsi lipsescu)
{ro: para, ban}
{fr: centime, argent}
{en: coin, money}
ex: suflit nu-ari sh-loclu-l cheari (angucitoari: parãlu); parãlu calpic pute nu cheari; tsi ts-u c-ai paradz shi nu-ai minti?; un parã om ãl featsi; nu u-aspuni, cã s-fac paradzlji cãrbunj; cari vrea sã shtibã cãts paradz ãlj fatsi chealea?
(expr: cãti putea s-facã)

§ pãrã (pã-rắ) sm pãradz (pã-rádzĭ) – (unã cu parã)
ex: om cu pãradz multsã

§ prã1 (prắ) sm pradz (prádzĭ) – (unã cu parã)
ex: un prã nu pot s-adun; eara mpiticãtor fãrã prã; dau pradzlji la urfanji; pradz veclji nu trec; trã putsãn chiro-lj featsi

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

puric1

puric1 (pú-ricŭ) sm purits (pú-ritsĭ) – numi datã la multi prici njits (ca biducljul), cu hroma lai-cafe, tsi nu-ari arpiti tra s-azboairã ma ari cicioarli di dinãpoi ma mãri sh-multu vãrtoasi tra s-poatã s-ansarã dit un loc tu altu, sh-bãneadzã cu sãndzili tsi-l sudzi di la om i prãvdzã (sh-ti ndauã turlii di prici tsi bãneadzã pi planti, cu dzama dit frãndzã);
(expr:
1: nu va s-acatsã purits = (i) nu va sã sta multu iuva, tra s-acatsã purits; (ii) nu va s-amintã tsiva, nu va s-facã hãiri, aveari, pãradz;
2: va sã scoatã seu sh-di purits = easti ahãntu scljinciu, cã va s-amintã pãradz sh-di-aclo di iu nu s-poati;
3: nj-si fatsi (nji s-adunã) inima cãt un puric = nj-easti multu fricã, cã mi ved tu-un mari piriclju dit cari nu shtiu cum s-ascap;
4: tri un puric ardu cerga = tri un lucru njic, fãrã simasii aspargu un lucru mari tsi-axizeashti multu;
5: ncaltsã puritslji = nu para easti dishteptu (macã ncaltsã sh-puritslji!))
{ro: purice}
{fr: puce}
{en: flea}
ex: njic nj-escu, lai nj-escu, sh-amirãlu lu ursescu (angu-citoari: puriclu); porcu nu-i shi zurnã ari (angucitoari: puriclu); grochi nu-adarã sh-pri-iu arãmã, fatsi tuts tra sã si zgrãmã (angu-citoari: puriclu); mi chipinarã puritslji; nu putu s-doarmã di purits; nu va s-facã purits
(expr: nu va s-facã aveari) tu bana-a lui; picurarlji ncaltsã sh-puriclu
(expr: nu para suntu dishteptsã); ahãt glar easti cã sh-di purits va sã scoatã seu
(expr: easti multu scljinciu)

§ puricami/puricame (pu-ri-cá-mi) sf fãrã pl – multimi di purits; tutã miletea-a puritslor
{ro: puricărie}
{fr: nombre de puces}
{en: multitude of fleas}
ex: multã puricami tu-aestu loc

§ puric2 (pú-ricŭ) (mi) vb I puricai (pu-ri-cáĭ), puricam (pu-ri-cámŭ), puricatã (pu-ri-cá-tã), puricari/puricare (pu-ri-cá-ri) – (mi) cur (caftu) di purits; mutrescu un lucru cu multã cãshtigã tra s-lj-acats (s-lj-avin) puritslji tsi s-aflã tu el;
(expr: l-puric = l-mutrescu cu multã cãshtigã; l-discos)
{ro: purica}
{fr: nettoyer (quelque choses) des puces}
{en: clean (something) of fleas}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

sclinciu

sclinciu (sclín-cĭu) sm, sf, adg sclinci/sclince (sclín-ci), sclinci (sclín-ci), sclinci/sclince (sclín-ci) – om tsi sh-adunã (aproapea tuts) paradzlji tsi lj-amintã (s-hãrseashti cu elj sh-aspardzi multu putsãnj, cãt cama putsãnj! trã casa, hrana shi stranjili di cari ari ananghi); scljinciu, shcljinciu, cimbros, filaryir, nichez, sãraf, zãraf, stres, tsãnut, titiz
{ro: zgârcit}
{fr: avare}
{en: miser}
ex: easti ahãt sclinci cã-lj treamburã mãna cãndu da tsintsi pãradz

§ sclinceami/sclinceame (sclin-cĭá-mi) sf sclincenj (sclin-cénjĭ) – harea tsi u-ari omlu tra s-lji va multu paradzlji tsi lj-amintã (s-lji tsãnã shi s-nu lj-aspargã trã lucri di cari ari multã ananghi); shcljinceami, sclingiureatsã, schingiureatsã, filaryirii, nichizlãchi, titizlãchi
{ro: zgârcenie}
{fr: avarice}
{en: avarice}
ex: ari mari sclinceami

§ sclincimi/sclincime (sclin-cí-mi) sf sclincinj (sclin-cínjĭ) –
ex: cu sclincimea-a ljei bãgã pãradz

§ sclingiurea-tsã (sclin-gĭu-reá-tsã) sf sclingiurets (sclin-gĭu-rétsĭ) – (unã cu sclinceami)

§ schingiureatsã (schin-gĭu-reá-tsã) sf schingiu-rets (schin-gĭu-rétsĭ) – (unã cu sclinceami)

§ scljinciu (scljín-cĭu) adg scljinci/scljince (scljín-ci), scljinci (scljín-ci), scljin-ci/scljince (scljín-ci) – (unã cu sclinciu)

§ shcljinciu (shcljín-cĭu) adg shcljinci/shcljince (shcljín-ci), shcljinci (shcljín-ci), shcljinci/shcljince (shcljín-ci) – (unã cu sclinciu)

§ shcljincea-mi/shcljinceame (shcljin-cĭá-mi) sf shcljincenj (shcljin-cénjĭ) – (unã cu sclinceami)
ex: di shcljinceamea a tatãlui, armãni hiljlu orbu

§ shcljinciuescu (shcljin-cĭu-ĭés-cu) vb IV shcljinciuii (shcljin-cĭu-íĭ), shcljinciueam (shcljin-cĭu-ĭámŭ), shcljinciuitã (shcljin-cĭu-í-tã), shcljinciuiri/shcljinciuire (shcljin-cĭu-í-ri) – agiungu s-mi fac shcljinciu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn