|
|
sac1
sac1 (sácŭ) sm sats (sátsĭ) shi sn sacuri (sá-curĭ) – lugurii (ca unãsoi di ceantã, pungã mari) adratã di pãndzã (carti, plasticã, etc.) tu cari s-tsãn i s-poartã lucri (ca fãrinã, pãni, grãn, etc.); sãculj, burdã, hãrai, hãrar;
(expr:
1: (am, fac, portu, etc.) cu saclu = (am, fac, portu, etc.) multi;
2: sac aruptu = (om) multu spatal;
3: sh-aflã saclu, peaticlu; cum i saclu, acshi-i sh-peaticlu = sh-aflã un lucru tsi-lj si uidiseashti ghini;
4: dzãlili nu intrã n sac = nu bitisirã dzãlili, avem ninga chiro;
5: sac fãrã fundu = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi nu s-saturã vãrnãoarã, tsi mãcã multu, tsi easti multu spatal, etc.;
6: cãnd ari sac, nu-ari fãrinã, sh-cãnd ari fãrinã, nu-ari sac = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi nu poati sã sh-facã lucrul cã totna-lj lipseashti tsiva, cãndu unã, cãndu altã;
7: duchea-ti sac di dupã ushi = (i) dzã-lj-u ca di pri diparti tra s-aducheascã, nu pri fatsã, cã va lu-arushinedz (ii) lipseashti sã stai tu loclu-a tãu;
8: la gortsul avdzãt, nu ti du cu saclu mari; iu avdzã gortsã multi, s-ljai un tastru njic = cãndu cariva (tsiva) easti multu alãvdat, s-nu ti-ashteptsã s-li aflji tuti dealihea, ashi cum tsã suntu aspusi; nu li pistipsea tuti cã, di-aradã, lumea ari adetea s-facã di per funi, s-facã un lucru mari di dip tsiva, s-li umflã lucrili, s-li nflureascã, s-lã bagã coadi, s-lã bagã coarni, etc.)
{ro: sac}
{fr: sac, sacoche}
{en: sack, bag, pouch}
ex: tsi i gros shi nu-ari os, sh-cãnd lu-adunj, iu vrei lu punj (angucitoari: saclu); tatã-tu slab, fãrã cap, tatã-tu gros, fãrã os (angucitoari: saclu); acumpãrã doi sats di pãni; lj-adusi di la ciuflichi doi sats di yiptu, doi di sicarã shi un di misur; bunets fãtsea cu saclu
(expr: fãtsea multi bunets); s-lji poartã cu saclu
(expr: s-lji poartã multi lucri); am grosh sh-flurii cu saclu
(expr: am multsã grosh sh-flurii); sac aruptu easti frati-tu
(expr: easti multu spatal, aspardzi multsã paradz aclo iu nu lipseashti, fãrã si s-mindueascã dip); minduea-ti sh-dauã, dzãsi amirãlu, cã dzãlili nu intrã tu sac
(expr: c-avem ninga chiro)
§ sãculj (sã-cúljĭŭ) sn sãculji/sãculje (sã-cú-lji) – sac njic
{ro: săculeţ}
{fr: sachet}
{en: small sack, small bag}
nsãcari/nsãcare
nsãcari/nsãcare (nsã-cá-ri) sf – vedz tu sac1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: sac1usuc1
usuc1 (u-súcŭ) (mi) vb I uscai (us-cáĭ), uscam (us-cámŭ), uscatã (us-cá-tã), uscari/uscare (us-cá-ri) – scot icã fac si s-chearã apa (nutia) dit un lucru tsi easti ud (cu aspunearea-a lui la soari, la vimtu, icã cu hirbearea lui la foc, etc.); usãc, uscu, sec, astrãchescu, astãrchescu, strãchescu, stãrchescu, frigãnescu, sufinedz;
(expr:
1: mi usuc di seati; nji s-usucã gura (di seati, di zburãri, etc.) = nj-easti multã seati; zburãi multu, etc.;
2: s-usucã = slãgheashti multu, mãrãnghiseashti multu, moari;
3: mi usuc di plãngu = plãngu multu;
4: nji s-uscã lingura = mãcai pi isapea-a unui sh-a altui, sh-ved diunãoarã cã nu mata am iu s-mãc;
5: l-usucã = (i) l-furã multu, l-furã di tut tsi ari; (ii) (lu-agudeashti cu tsiva) di-l doari multu; (iii) l-dãmluseashti, lu-agudeashti dãmblãlu, chicuta;
6: uscati (sf pl) = urdzãts uscati la soari veara tra s-li aibã omlu earna trã piti;
7: nu calcã pri lemnu uscat = s-dzãtsi tr-atsel tsi nu fatsi alatusi, nu alãtuseashti)
{ro: usca, seca}
{fr: sécher}
{en: dry}
ex: cu vimtul aestu va s-usucã troarã cãmeshli; uscats-vã stranjili; nu va s-nji s-usucã stranjili; nã uscam stranjili udati la foc; merlji s-uscarã
(expr: sicarã, murirã); lu ncãldzãrã sh-lu uscarã (sicarã); va nã uscãm di seati
(expr: va nã hibã multã seati, va n-acatsã unã seati mari); ti usuts di plãngu
(expr: plãndzi multu); fãtslji ca di mer s-usucã
(expr: mãrãnghisescu); a tãu cãntic mi usucã
(expr: mi fatsi s-plãngu multu, mi nvirineadzã); aoa nãuntru mi uscai (nj-zvinturai stranjili udi; icã expr: slãghii multu); mi-agudi pisti cot di mi uscã (mi duru multu); Dumnidzã s-lji usca mãna
(expr: s-lji sica, s-lji dãmlusea) tsi-l trapsi; s-tsã si usucã (dãmluseascã) mãnjli
§ usãc1 (usắcŭ) (mi) vb I uscai (us-cáĭ), uscam (us-cámŭ), uscatã (us-cá-tã), uscari/uscare (us-cá-ri); – (unã cu usuc1)
ex: usãcã-ti la foc
§ uscu (ús-cu) (mi) vb I uscai (us-cáĭ), uscam (us-cámŭ), uscatã (us-cá-tã), uscari/uscare (us-cá-ri) – (unã cu usuc1)
§ uscat1 (us-cátŭ) adg uscatã (us-cá-tã), uscats (us-cátsĭ), uscati/uscate (us-cá-ti) – tsi ari chirutã, icã-lj s-ari scoasã tutã (i ma multa) apã a unui lucru ud; sicat, astrãchit, astãrchit, strãchit, stãrchit; frigãnat, sufinat, sufin, zvinturat