arachi (a-ráchĭŭ) (mi) vb IV, III shi II arãchii (a-rã-chíĭ) shi arapshu (a-dáp-shĭu), arãcheam (a-rã-chĭamŭ) shi arãpeam (a-rã-peámŭ), arãchitã (a-rã-chí-tã) shi araptã (a-ráp-tã) shi arãputã (a-rã-pú-tã), arãchiri/arãchire (a-rã-chí-ri) shi arãcheari/arãcheare (a-rã-chĭa-ri) shi arapiri/arapire (a-rá-pi-ri) shi arãpeari/arãpeare (a-rã-peá-ri) –
1: l-ljau cu zorea pri cariva (fãrã vrearea-a lui); ljau cu zorea un lucru di la cariva (l-fur, lu mprad); fur unã featã ta s-nj-u fac nveastã; mi hiumusescu agonja sh-cu vãrtushami tra s-ljau un lucru;
2: mi-acatsã inatea (cljinlu, dratslji); mi fac foc; mi-aprindu; arãchescu, arichescu, archescu, arap; inãtusescu, nãirescu, yinutãsescu, timusescu, ariciuescu, arcedz, furchisescu, furtsuescu, ngindu, etc.
{ro: răpi, fura, (se) grăbi, înfuria}
{fr: ravir, enlever, emporter (violemment); se presser, se laisser emporté par la colère}
{en: ravish, abduct, kidnap, hurry, get furious}
ex: luplu arãchi (furã, zmulsi) unã oai; mi-arãchii (mi hiumusii, mi-agunjisii) di zburãi; arãchii pãnea (ngljitai lemargu sh-cu agunjii) sh-mi nicai; cama marli arachi (l-lja cu zorea) caplu; lj-arachi (lj-lea, lj-scoati) cãciula din cap; mutrea s-nu ti-arachi (s-nu ti-acatsã inatea); atsel shtiutlu nu si-arapi (s-arceadzã) truoarã
§ arãchescu (a-rã-chĭés-cu) (mi) vb IV shi II arãchii (a-rã-chíĭ), arãcheam (a-rã-chĭamŭ), arãchitã (a-rã-chí-tã), arãchiri/arãchire (a-rã-chí-ri) shi arãcheari/arãcheare (a-rã-chĭa-ri) – (unã cu arachi)
ex: lalã-su arãchi tsupata (s-hiumusi sh-u lo cu agunjii); armãnjlji au adetea, aprindu Dumãnicã la numtsã, s-easã la fãntãnã shi s-arãcheascã (lja) apã
§ arap2 (a-rápŭ) vb IV shi III arãchii (a-rã-chíĭ) shi arapshu (a-ráp-shĭu), arãcheam (a-rã-chĭamŭ) shi arãpeam (a-rã-peámŭ), arãchitã (a-rã-chí-tã) shi araptã (a-ráp-tã) shi arãputã (a-rã-pú-tã), arãchiri/arãchire (a-rã-chí-ri) shi arapi-ri/arapire (a-rá-pi-ri) – (unã cu arachi)
ex: s-nj-arap (s-nji fur) unã armãnã; arãchi (s-hiumusi sh-lo agonja) tu mãnã un poci; el s-arapi (lu-acatsã inatea) unãshunã; lj-u-arãpu (lj-u furã) feata; el s-arapi (s-nãireashti, s-arceadzã) unãshunã; nu ti-arapi (s-nu ti-acatsã inatea, dratslji) mori sor; arapi di-aoa, arapi di-aclo (lja di-aoa, lja di-aclo), cum ãlj yini-ambar; s-u-arapã (s-u-acatsã) di mutsã
§ arãchit1 (a-rã-chítŭ) adg arãchitã (a-rã-chí-tã), arãchits (a-rã-chítsĭ), arãchiti/arãchite (a-rã-chí-ti) –
1: tsi esti loat cu zorea (fãrã vrearea-a lui); tsi easti furat, mprãdat; (featã) tsi easti furatã ti nveastã; hiumusit agonja sh-cu vãrtushami tra s-lja un lucru;
2: tsi lu-ari acãtsatã inatea (cljinlu, dratslji); tsi easti faptu foc; arãchit, arichit, archit, araptu; inãtusit, nãirit, yinutãsit, timusit, ariciuit, arceat, furchisit, furtsuit, ngindat, etc.;
3: (om) tsi lu-acatsã lishor inatea, trã itsi lucru njic; (om) tsi s-agunjiseashti s-facã un lucru fãrã si s-mindueascã ghini
{ro: răpit, furat, grăbit, înfuriat; zvăpăiat, irascibil}
{fr: ravi, enlevé, emporté (violemment); pressé, emporté par la colère; fougueux, irascible}
{en: ravished, abducted, kidnapped, hurried, furious; impetuous, irritable}
ex: fu arãchit (loat cu zorea, furat) di-acasã; eara un om multu-arãchit (nu s-minduea multu ninti ca s-facã un lucru)
§ araptu (a-ráp-tu) adg araptã (a-ráp-tã), araptsã (a-ráp-tsã), arapti/arapte (a-ráp-ti) – (unã cu arãchit1)
ex: boatsi subtsãri, araptã (scoasã cu zorea) canda dit frãndzã
§ arãput (a-rã-pútŭ) adg arãputã (a-rã-pú-tã), arãputs (a-rã-pú-tsĭ), arãputi/arãpute (a-rã-pú-ti) – (unã cu arãchit1)
§ arãchiri/arãchire (a-rã-chí-ri) sf arãchiri (a-rã-chírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva arãcheashti tsiva icã easti arãchit di cariva; arapiri, arãcheari, arãpeari, arpãyii, arãchiturã, agunjisiri, etc.
{ro: acţiunea de a răpi, de a fura, de a (se) grăbi, de a înfuria; răpire, furare, grăbire, înfuriere}
{fr: action de ravir, d’enlever, d’emporter (violemment); de se presser, de se laisser emporté par la colère}
{en: action of ravishing, of abducting, of kidnapping, of hurrying, of getting furious}
§ arapiri/arapire (a-rá-pi-ri) sf arapiri (a-rá-pirĭ) – (unã cu arãchiri)
§ arã-cheari/arãcheare (a-rã-chĭa-ri) sf arãcheri (a-rã-chĭérĭ) – (unã cu arãchiri)
§ arãpeari/arãpeare (a-rã-peá-ri) sf arãperi (a-rã-pérĭ) – (unã cu arãchiri)
ex: shi-lj da nã arãpeari (shi u-arã-cheashti)
§ arãchiturã (a-rã-chi-tú-rã) sf arãchituri (a-rã-chi-túrĭ) – (unã cu arãchiri)
§ arpãyii/arpãyie (ar-pã-yí-i) sf arpãyii (ar-pã-yíĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva arãcheashti tsiva icã easti arãchit di cariva; arãchiri, arãcheari, arapiri, arãpeari, arãchiturã
{ro: acţiunea de a răpi}
{fr: action de ravir}
{en: action of ravishing}
§ arpag (ar-pághŭ) adg arpagã (ar-pá-ghã), arpayi (ar-páyĭ), arpayi/arpaye (ar-pá-yi) – (atsel) tsi arãcheashti tsiva (featã, lucru, etc.); arãpitor
{ro: răpitor}
{fr: ravisseur}
{en: abductor, ravisher, plunderer}
§ arãchit2 (a-rã-chítŭ) adv – unã-shunã, diunoarã, fãrã multã minduiri
{ro: repede, rapid}
{fr: vite, rapidement}
{en: fast, rapidly}
§ arãchitã (a-rã-chí-tã) sf arãchiti/arãchite (a-rã-chí-ti) – (cu) agunjii
{ro: (în) grabă}
{fr: (en) hâte}
{en: (in a) hurry}
ex: si ncãldzashti pi-arãchiti (cu-agunjii)
§ arãchitor (a-rã-chi-tórŭ) adg arãchitoari/arãchitoare (a-rã-chi-tŭá-ri), arãchitori (a-rã-chi-tórĭ), arãchitoari/arãchitoare (a-rã-chi-tŭá-ri) – (atsel) tsi arãcheashti tsiva (featã, lucru, etc.); arpag
{ro: răpitor}
{fr: ravisseur}
{en: abductor, ravisher, plunderer}
ex: oaminj arãchitori
§ arichescu (a-ri-chĭés-cu) (mi) vb IV arichii (a-ri-chíĭ), aricheam (a-ri-chĭámŭ), arichitã (a-ri-chí-tã), arichiri/arichire (a-ri-chí-ri) – (unã cu arachi)
§ arichit (a-ri-chítŭ) adg arichitã (a-ri-chí-tã), arichits (a-ri-chítsĭ), arichi-ti/arichite (a-ri-chí-ti) – (unã cu arãchit1)
§ arichiri/arichire (a-ri-chí-ri) sf arichiri (a-ri-chírĭ) – (unã cu arãchiri)
§ ar-chescu (ar-chĭés-cu) (mi) vb IV archii (ar-chíĭ), archeam (ar-chĭámŭ), architã (ar-chí-tã), archiri/archire (ar-chí-ri) – (unã cu arachi)
§ archit (ar-chítŭ) adg architã (ar-chí-tã), archits (ar-chítsĭ), architi/archite (ar-chí-ti) – (unã cu arãchit1)
§ archi-ri/archire (ar-chí-ri) sf archiri (ar-chírĭ) – (unã cu arãchiri)
§ rãchescu (rã-chĭés-cu) (mi) vb IV rãchii (rã-chíĭ), rãcheam (rã-chĭámŭ), rãchitã (rã-chí-tã), rãchiri/rãchire (rã-chí-ri) – (unã cu arachi)
ex: tsi s-nji rãcheascã, tsi am?
§ rãchit (rã-chítŭ) adg rãchitã (rã-chí-tã), rãchits (rã-chítsĭ), rãchiti/rãchite (rã-chí-ti) – (unã cu arãchit1)
§ rãchiri/rãchire (rã-chí-ri) sf rãchiri (rã-chírĭ) – (unã cu arãchiri)
