{en: who has diarrhea}
ex: ved cã nu ts-u tsãni, cufuroase!

§ cufuryios (cu-fur-yĭósŭ) adg cufuryioasã (cu-fur-yĭŭá-sã), cufuryiosh (cu-fur-yĭóshĭ), cufuryioasi/cufuryioase (cu-fur-yĭŭá-si) – (unã cu cufuros)

§ cufuryear (cu-fur-yĭárŭ) adg cufuryeari/cufuryeare (cu-fur-yĭá-ri), cufuryeari (cu-fur-yĭárĭ), cufuryeari/cufuryeare (cu-fur-yĭá-ri) – (unã cu cufuros)

20: gumarlu la numtã nu s-cljamã = nu cljenj s-tsã yinã n casã, nu ti fats oaspi cu oaminj nibunj, nipilixits; nu fats hãiri cu oaminj tsi nu s-uidisescu trã lucrul tsi tsã lu-ai tu minti;
21: l-bãgãm pri gumar = l-featsim di-arshini dinintea-a laolui (ca tu chirolu veclju cãndu unã muljari nitinjisitã eara bãgatã pri-un gumar sh-priimnatã cu tãmpãnãlu prit hoarã);
22: macã lu schinj gumarlu, s-ashteptsã bishinj; nu-l cãrtea gumarlu, s-nu beasã = cãndu-l cãrteshti omlu arãu, s-nu ti-ashteptsi s-ai parti di lucri buni;
23: cari s-ameasticã prit gumari, clutsãts vai mãcã = zbor tsi s-dzãtsi tr-atselj tsi vor s-facã alishvirishi cu oaminj strãnghi, cari-ashteaptã fapti buni, ghinets, di la oaminj arãi;
24: gumarlu shi shtii pãhnia = shi shtii omlu di-iu yini, di iu lj-easti soea, shtii si-sh sta lu loclu-a lui, s-nu s-tindã ma diparti dicãt s-fatsi;
25: canda tini ti featsi Stãmãria sh-mini gumara? = him isea, cã sh-dolji him oaminj, amintats di-unã muljari;
26: la usha-a ta sã psuseascã gumarlu? = ca deapoea s-pistipseascã lumea cã tini-l vãtãmash shi s-ti bagã s-lu pãlteshti?;
27: nu poati a gumarlui, poati a sãmarlui; gumarlu ftiseashti, sumarlu agudeashti = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel cari, atumtsea cãndu nu poati s-da pri-atsel tsi lipseashti, da pri un altu tsi nu-ari vãrnã stepsu; di itia cã nu poati s-pidipseascã pi-atsel tsi stipseashti, sh-ca s-lji treacã inatea, omlu agudeashti un tsi nu-lj stipseashti;
28: gumarlu sapã loclu shi tut pi nãs lu-arucã = s-dzãtsi tr-atsel tsi s-agudeashti singur;
29: nj-lu leg gumarlu di par = mi asiguripsescu di-un lucru, di loclu tsi lu-am chiola;
30: s-mãshcã gumarlji, arãu va-nj njargã = semnu arãu, sh-nu va-nj njargã lucrili ambar;
31: ãnj fitã gumara = mi hãrsescu di un lucru njic, cã avui tihi, cã amintai tsiva tsi nu-ahãrzeashti mari lucru, tsi nu fatsi caishti tsi;
32: gumar cu leamni = un gumar ncãrcat cu-unã furtii di leamni)
{ro: măgar, măgăriţă}
{fr: âne, anesse}
{en: donkey}
ex: coarni am shi bou nu hiu, am sumar, nu hiu gumar, imnu shi scriu, shi dascal nu-nj hiu (angucitoari: zmelciul); caprã nitsi gumar earam, coarni shi sumar aveam (angucitoari: zmelciul); s-bat gumarlji tu pãhnii xeanã; gumarlu shi shtii pãhnia; mi-aleg ca gumarlu tu oi
(expr: nu hiu ca-alantsã di deavãrliga); u ligã ca gumarlu pri punti
(expr: u tsãni pi-a lui, strãmbã, nu sh-alãxeashti mintea); s-adrã ca tatãl a gumarilor
(expr: si ngrãshe multu); ti-adrash ca atsel (ca gumarlu) a orghilor; nj-adusi trei gumari cu leamni
(expr: trei gumari ncãrcats cu leamni); la poarta-a fucãrãlui psusi gumarlu; nu-l voi dip cã easti un gumar
(expr: om fãrã-arshini; niprãxit, abrashcu)

§ gumãrsescu (ghu-mãr-sés-cu) (mi) vb IV gumãrsii (ghu-mãr-síĭ), gumãrseam (ghu-mãr-seámŭ), gumãrsitã (ghu-mãr-sí-tã), gumãrsiri/gumãrsire (ghu-mãr-sí-ri) – prusvulsecu pri cariva cu purtarea tsi lj-u fac, tãsh canda easti un gumar
{ro: măgări}
{fr: (s’)insulter, offenser quelqu’un en le traitant comme un âne}
{en: insulting somebody by treating him like a donkey}
ex: l-gumãrsii, lj-dzãsh multi

§ gumãrsit (ghu-mãr-sít) (mi) adg gumãrsitã (ghu-mãr-sí-tã), gumãrsits (ghu-mãr-sítsĭ), gumãrsiti/gumãrsite (ghu-mãr-sí-ti) – prusvulsit di cariva tsi s-ari purtatã cu el dip canda eara un gumar
{ro: măgărit}
{fr: offensé par un traitement reçu comme celui donné à un âne}
{en: insulted by a treatment received similar to that reserved for a donkey}

§ gumãrsiri/gumãrsire (ghu-mãr-sí-ri) sf gumãrsiri (ghu-mãr-sírĭ) – atsea tsi fatsi un cãndu s-poartã cu cariva tãsh canda easti un gumar
{ro: acţiunea de a măgări; măgărire}
{fr: action d’offenser quelqu’un en le traitant comme un âne}
{en: action of insulting somebody by treating him like a donkey}

§ gumãric (ghu-mã-rícŭ) sm, sf gumãricã (ghu-mã-rí-cã), gumãrits (ghu-mã-rítsĭ), gumãritsi/gu-mãritse (ghu-mã-rí-tsi) – gumar njic; gumãrici, gumãrãts
{ro: măgăruş}
{fr: ânon}
{en: small donkey}
ex: ansãri niheamã ca gumãritsa

§ gumãrici (ghu-mã-rícĭŭ) sm, sf gumãrici/gumãrice (ghu-mã-rí-ci), gumãrici (ghu-mã-rícĭ), gumãrici/gumãrice (ghu-mã-rí-ci) – (unã cu gumãric)
ex: ncãlicai gumãricilu

§ gumãrãts (ghu-mã-rắtsŭ) sm, sf gumãrãtsã (ghu-mã-rắ-tsã), gumãrãts (ghu-mã-rắtsĭ), gumãrãtsi/gumãrãtse (ghu-mã-rắ-tsi) – (unã cu gumãric)

§ gumãrar (ghu-mã-rárŭ) sm gumãrari (ghu-mã-rárĭ) – atsel tsi ari vrundida-a gumarlor; atsel tsi dutsi gumarlji
{ro: cel ce ari grije or conduce măgarii}
{fr: celui qui prends soin ou conduit les ânes}
{en: the one who takes care or leadz the donkeys}

§ gumãrlãchi/gumãrlãche (ghu-mãr-lắ-chi) sf gumãrlắchi (gu-mãr-lắchĭ) – purtari urutã tsi sh-u-adutsi cu-atsea faptã di gumari
{ro: măgărie}
{fr: ânerie}
{en: foolish act or remark}
ex: aestã tsi-nj featsish easti mari gumãrlãchi; featsi nã gumãrlãchi di-nj cripa suratea di-arshini

§ gumãrescu (ghu-mã-rés-cu) adg gumãreascã (ghu-mã-reás-cã), gumãreshtsã (ghu-mã-résh-tsã), gumãreshti (ghu-mã-résh-ti) – ca di gumar; dãngã; dãnglãrã
{ro: măgăresc}
{fr: d’âne}
{en: foolish, like (of) a donkey}
ex: fapti gumãreshti

§ gumãrishcu (ghu-mã-rísh-cu) adg gumã-rishcã (ghu-mã-rísh-cã), gumãrishtsã (ghu-mã-rísh-tsã), gumã-rishti (ghu-mã-rísh-ti) – (unã cu gumãrescu)
ex: purni gumã-rishti (gumãreshti, ca di gumar), purni di Bosna

§ gumãreash-ti/gumãreashte (ghu-mã-reásh-ti) adv – ca di gumar
{ro: măgăreşte}
{fr: en âne, comme un âne}
{en: like a donkey}

§ gumarangath (ghu-ma-rán-gathŭ) sn gumarangathi/gumaran-gathe (ghu-ma-rán-ga-thi) – unã soi di earbã tsi creashti tu agri, locuri virani, uboari, mardzina di cãljuri, etc., cu truplu sãnãtos sh-disfaptu, mplin di schinj, cu frãndzã hãrãxiti tsi au ca dintsã cu schini di mardzini, cu lilici aroshi, albi icã galbini, adunati ca tufitsi tu-un tas; schin, chingher, schinlu-a tarlui, ciun, mãrãtsini, pãljur
{ro: mărăcine (spin) măgăresc}
{fr: ronce que les baudets mangent}
{en: spiny plumles thistle}
ex: gumarlu tu gumarangathi sh-greclu tu grãdinã xeanã

{en: who has not walked, who has not not gone; (place) no man has ever been before}
ex: niimnat (nealãgat) tu lumi; cãrãrli niimnati (nicãlcati); tricurã prit locuri niimnati (iu nu-ari cãlcatã cicior di om)

§ niimnari/niimnare (ni-im-ná-ri) sf niimnãri (ni-im-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu imnã; nicãlcari, niminari, nidutseari, nealãgari
{ro: acţiunea de a nu merge, de a nu umbla, de a nu se duce}
{fr: action de ne pas marcher, de ne pas s’en aller}
{en: action of not walking, of not going}
ex: niimnarea-lj fatsi-arãu

§ imnatic (im-ná-ticŭ) sn imnatitsi/imnatitse (im-ná-ti-tsi) – turlia cu cari sh-minã cariva cicioarili cãndu imnã; imnari, imnãturã, imnat, imnatã, minari, dutseari, alãgari
{ro: mers, umblet, umblătură}
{fr: marcher, allure, aller, allée}
{en: kind of walk, walk, walking}
ex: dupã vãrã trei dzãli di imnatic; cu diznjirdat imnatic (imnatã, imnari); chiru imnaticlu; a calui nu-lj si mãcã carnea, ma imnaticlu; calu tsi-acumprã ari un imnatic mushat; tsãni la imnatic ma multu di tuts

§ imnat2 (im-nátŭ) sn imnaturi (im-ná-turĭ) – (unã cu imnatic)
ex: ca si-lj veadã a lui imnat (imnatic); cal cu imnat; ta s-lu ncalic, ta s-lji ved imnatlu

§ imnatã (im-ná-tã) sf fãrã pl – (unã cu imnatic)
ex: imnata va s-lji dizmurtã cicoarili

§ imnãturã (im-nã-tú-rã) sf imnãturi (im-nã-túrĭ) – (unã cu imnatic)
ex: doi mesh tsãni imnãtura (dutsearea); dupã siptãmãnj di imnãturã (di imnari, di imnatic)

§ imnar (im-nárŭ) sm, sf, adg imnarã (im-ná-rã), imnari (im-nárĭ), imnari/imnari (im-ná-ri) – (om) tsi imnã pripadi; (stratiot) tsi s-minã pripadi, cu cicioarili
{ro: pedestru, infanterist}
{fr: à pied, fantassin}
{en: on foot, foot-soldier}
ex: nizanjlji, cãvãlari shi imnari (tsi s-mina pripadi), eara adush trã vimtu; yin imnari (stratiots pripadi), cãvãlãrii

§ priimnu (pri-ím-nu) (mi) vb I priimnai (pri-im-náĭ), priimnam (pri-im-námŭ), priimnatã (pri-im-ná-tã), priimnari/priimnare (pri-im-ná-ri) – imnu dit un loc tu altu pripadi tra s-ljau vimtu (sã-nj treacã oara, sã-nj ved oaspitslji, s-fac muabeti imnãn-dalui, etc.); imnu pripadi; fac unã voltã imnãndalui pripadi; primnu, imnu, ghizirsescu; (fig:
1: priimnu = mi duc tu-un loc ma multu ca s-ljau vimtu, sã-nj treacã oara (nu pri padi ma cu calu, amaxea, trenlu, airuplanlu, etc., sã-nj ved soea di diparti, sã-nj trec chirolu di-unã pafsi, tra s-ved locuri nali, nividzuti, etc.); expr:
2: cu cumbuloyea tu mãnã mi priimnu; cu mãnjli dinãpoi mi priimnu = nj-fac nã banã di om avut, fãrã frundidz, fãrã ghideri, fãrã cripãri)
{ro: (se) plimba}
{fr: (se) promener}
{en: walk, go for a walk}
ex: nãs easi nafoarã sã s-priimnã (s-imnã pripadi); s-priimna (imna pripadi) prit grãdina-a amirãlui; s-priimnã cãt s-priimnã, apoea lu-acãtsã somnul shi durnji; intrã nuntru, priimnã-ti shi, itsi va s-vedz, s-nu spuni; deadi tu pãduri nã priimnari, nacã da di vãrã avinatic; cum s-priimna piscarlu cu pescul tu mãnã; s-priimna aeshti ca la nãsh acasã tu paradis; avea ishitã hilj-su sã s-priimnã, s-lja vimtu; ncãlica shi u priimna (s-dutsea ncãlar s-lja vimtu, sã-lj treacã oara) tutã grãdina

§ priimnat (pri-im-nátŭ) adg priimnatã (pri-im-ná-tã), priimnats (pri-im-nátsĭ), priimnati/priimnate (pri-im-ná-ti) – tsi ari imnatã pripadi tra s-lja vimtu (sã-sh treacã oara, etc.); cari ari faptã unã voltã; primnat, imnat, ghizirsit
{ro: plimbat}
{fr: promené}
{en: walked, gone for a walk}
ex: adãrati shi priimnati (primnati, ghizirsiti)

§ priimnari/priimnare (pri-im-ná-ri) sf priimnãri (pri-im-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-priimnã cariva; primnari, ghizeri, ghizirsiri, piripat, sulats, voltã, tifirici
{ro: acţi-unea de a (se) plimba; plimbare}
{fr: action de (se) promener; promenade}
{en: action of walking, of going for a walk; walk}
ex: nãsi-lj cãftarã s-easã priimnari singuri; s-facã nã priimnari pãnã sum hoarã; amirãlu cu tuts mãrlji a lui insha a priimnari sã sh-veadã caljlji; deadi tu pãduri nã priimnari, nacã da di vãrã avinatic; amirãlu isha la priimnari unãoarã n dzuã cãlar pri un cal; cãndu isha a priimnari tu carotsã

§ primnu (prím-nu) (mi) vb I primnai (prim-náĭ), primnam (prim-námŭ), primnatã (prim-ná-tã), primna-ri/primnare (prim-ná-ri) – (unã cu priimnu)
ex: mi primnu tu gãrdinã; l-primnai prit casã tutã noaptea; mi primnai (fig: mi dush s-ved locuri di diparti) veara-aestã pit Ivropi

§ primnat (prim-nátŭ) adg primnatã (prim-ná-tã), primnats (prim-nátsĭ), primna-ti/primnate (prim-ná-ti) – (unã cu priimnat)
ex: easti om primnat (fig: alãgat prit locuri xeani)

§ primnari/primnare (prim-ná-ri) sf primnãri (prim-nắrĭ) – (unã cu priimnari)
ex: nã primnari va s-fats pãnã aclo

§ priimnatic (pri-im-ná-ticŭ) sn priimnatitsi/pri-imnatitse (pri-im-ná-ti-tsi) – priimnarea tsi u fatsi cariva tu-un loc; primnatic, priimnari, primnari, ghizeri, ghizirsiri, piripat, sulats, voltã, tifirici
{ro: plimbare}
{fr: promenade}
{en: walk}

§ primnatic (prim-ná-ticŭ) sn primnatitsi/primnatitse (prim-ná-ti-tsi) – (unã cu priimnatic)
ex: primnaticlu (primnarea) va s-lji facã multu ghini; dusirã doilji primnatic (primnari)

§ spreamitsã (spreá-mi-tsã) sf spreamiti (spreá-mi-ti) – pidimo (adrat trã fãtseari un lucru); copus, alãmãseari, gãireti
{ro: scremere}
{fr: épreinte}
{en: effort made for…}

§ spriimnu (spri-ím-nu) (mi) vb I spriimnai (spri-im-náĭ), spriimnam (spri-im-námŭ), spriimnatã (spri-im-ná-tã), spriimnari/spriimnare (spri-im-ná-ri) – hiu lãndzit di diarii (cufoari); es nafoarã multu moali, apos sh-multi ori cu-arada; nj-yini tra s-es nafoarã (s-mi cac) tut chirolu; urdin, surdisescu, cufurescu
{ro: cufuri, urdina}
{fr: foirer, avoir la diarrhée}
{en: have diarrhea}

§ spriimnat (spri-im-nátŭ) adg spriimnatã (spri-im-ná-tã), spriimnats (spri-im-nátsĭ), spriimnati/spriimnate (spri-im-ná-ti) – tsi easi nafoarã (multu moali shi apos) tut chirolu; tsi easti lãndzit di diarii; tsi-l talji cufoarea; urdinat, surdisit, cufurit
{ro: cufurit, urdinat}
{fr: foiré, qui a (eu) la courante}
{en: who has (had) diarrhea}

§ spriimnari/spriimnare (spri-im-ná-ri) sf spriimnãri (spri-im-nắrĭ) – atsea tsi fatsi tut chirolu atsel tsi ari cufoari; urdinari, surdisiri, cufuriri, strãbatiri, strãbãteari, stribatiri, stribãteari, ishiri, diarii, urdinat, tartacutã
{ro: acţiunea de a cufuri; cufurire, cufureală}
{fr: action de foirer}
{en: action of having diarrhea}

{en: diarrhea}
ex: tuts yeatrilj nu puturã s-lji talji urdinatlu