DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

plixi/plixe

plixi/plixe (plí-xi) sf pl(?) – starea tu cari s-aflã cariva tsi-lj s-aurashti di-atseali tsi avdi i s-fac dinintea-a lui; starea tu cari s-aflã atsel tsi nu-ari tsiva s-facã shi nu shtii cum sã-sh treacã oara; bizeryiu
{ro: plictiseală}
{fr: ennui}
{en: boredom}
ex: lj-vinji plixi cã shadi singurã di multu chiro

§ plictisescu (plic-ti-sés-cu) (mi) vb IV plictisii (plic-ti-síĭ), plictiseam (plic-ti-seámŭ), plictisitã (plic-ti-sí-tã), plictisiri/plictisire (plic-ti-sí-ri) – nu shtiu tsi s-fac tra sã-nj treacã oara; nji s-aurashti cãndu cariva-nj zburashti di lucri tsi nu mi intisiseadzã dip; buhtisescu, bizirsescu, sãcãldisescu
{ro: plictisi}
{fr: ennuyer, embêter}
{en: bore, annoy}
ex: mi plictisii cu (bizirsii di) alãvdãrli a lui

§ plictisit (plic-ti-sítŭ) adg plictisitã (plic-ti-sí-tã), plictisits (plic-ti-sítsĭ), plictisiti/plictisite (plic-ti-sí-ti) – tsi-lj s-aurashti di-atseali tsi fatsi; buhtisit, bizirsit, sãcãldisit
{ro: plictisit}
{fr: ennuyé, embêté}
{en: bored, annoyed}

§ plictisiri/plictisire (plic-ti-sí-ri) sf plictisiri (plic-ti-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-plictiseashti; buhtisiri, bizirsiri, sãcãldisiri
{ro: acţiunea de a se plictisi; plictisire}
{fr: action d’ennuyer, d’embêter}
{en: action of boring, of annoying}

§ plicticos (plic-ti-cósŭ) adg plicticoasã (plic-ti-cŭá-sã), plicticosh (plic-ti-cóshĭ), plicticoasi/plicticoase (plic-ti-cŭá-si) – (om, lucru) tsi ti plictiseashti
{ro: plictisitor}
{fr: ennuyeux}
{en: boring}
ex: plicticoasi-nj suntu vizitili a aistor oaminj

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

apuplixii/apuplixie

apuplixii/apuplixie (a-pu-plic-sí-i) sf apuplixii (a-pu-plic-síĭ) – atsea tsi ari un tsi-sh chiru putearea di minari a unei parti dit trup (di itia cã unã vinã dit miduã s-ari astupatã, unã parti i ntreagã, cu un cljag di sãndzi); chicutari, nchicutari, chicutã, picã, hali, halã, dãmblã, dãmlai, dumlai
{ro: apoplexie}
{fr: apoplexie}
{en: apoplexy, stroke}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

bizirsescu

bizirsescu (bi-zir-sés-cu) vb IV bizirsii (bi-zir-síĭ), bizirseam (bi-zir-seámŭ), bizirsitã (bi-zir-sí-tã), bizirsiri/bizirsire (bi-zir-sí-ri) – nu shtiu tsi s-fac tra sã-nj treacã oara; avursescu sh-mi satur di-atseali tsi fac; nji s-aurashti; plictisescu, buhtisescu, sãcãldisescu
{ro: plictisi}
{fr: s’ennuyer, s’embêter}
{en: be bored, annoy}
ex: sh-di shideari bizirseshti (tsi s-aurashti); cari bizirsi (lji s-aurã, s-sãturã) Dumnidzãlu di cãftãrli-a lor

§ bizirsit (bi-zir-sítŭ) adg bizirsitã (bi-zir-sí-tã), bizirsits (bi-zir-sítsĭ), bizirsiti/bizirsite (bi-zir-sí-ti) – tsi-lj s-aurashti; plictisit, buhtisit, sãcãldisit
{ro: plictisit}
{fr: ennuyé, embêté}
{en: bored, (be) annoyed}

§ bizirsiri/bizirsire (bi-zir-sí-ri) sf bizirsiri (bi-zir-sírĭ) – atsea tsi fatsi un cãndu bizirseashti; plictisiri, buhtisiri, sãcãldisiri; bizeryiu
{ro: acţiunea de a se plictisi; plictiseală}
{fr: action de s’ennuyer, de s’embêter; ennui}
{en: action of being bored, of being annoyed; bother, boredom}
ex: bizirsiri greauã avem

§ bizeryiu (bi-zér-yĭu) sf bizeryiuri (bi-zér-yĭurĭ) – starea (catastisea) tu cari s-aflã cariva tsi lji s-aurashti (tsi bizirseashti); plixi, plictisiri, buhtisiri, sãcãldisiri, bizirsiri
{ro: plictiseală}
{fr: ennui}
{en: boredom}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

chicutã4

chicutã4 (chí-cu-tã) sf chicuti/chicute (chí-cu-ti) – lãngoari di nevri (epilipsia) tsi-l fatsi omlu si s-minã fãrã s-va, s-treamburã, sã-sh cheardã aearea, s-veadã fandazmi, etc.; lãngoarea tsi u-ari atsel tsi-sh chiru putearea di minari a unei parti dit trup (di itia cã unã vinã dit miduã s-ari astupatã, unã parti i ntreagã, cu un cljag di sãndzi); chicutari, nchicutari, epilipsii, apuplixii, picã, hali, halã, dãmblã, dãmlai, dumlai
{ro: apoplexie, epilepsie}
{fr: apoplexie, paralysie, épilepsie}
{en: apoplexy, stroke, epilepsy}
ex: di iu ti-aflã laea chicutã (dãmblãlu)?; ãlj cãdzu chicutã (apuplixii) mari; si-lj cadã chicutã (dãmlai) greauã; chicuta (dãmblãlu) s-ti-agudeascã!; chicuta (dãmblãlu) pi loc s-ti-aseascã; lu-acsi chicuta (apuplixia) sh-muri; chicutã!
(expr: s-lu lja draclu!) nãs la mini s-mindueashti?

§ picã2 (pí-cã) sf fãrã pl – (unã cu chicutã4)
ex: a lor nu lã cadi picã (apuplixii, dãmblã); dauãli s-n-agudeascã pica (dãmblãlu)

§ nchicutedz (nchi-cu-tédzŭ) vb I nchicutai (nchi-cu-táĭ), nchicutam (nchi-cu-támŭ), nchicutatã (nchi-cu-tá-tã), nchicutari/nchicutare (nchi-cu-tá-ri) – agudescu cu dãmblãlu; chicutedz, dãmlusescu
{ro: damblagi, paraliza, avea apoplexie}
{fr: frapper ou être frappé d’apoplexie, paralysie}
{en: be hit by stroke, apoplexy}
ex: chicuta-nj ti nchicutã (ti-agudi dãmblãlu); chicuta lai s-ti nchicuteadzã (s-ti-agudeascã chicuta, dãmblãlu lai)

§ nchicutat (nchi-cu-tátŭ) adg nchicutatã (nchi-cu-tá-tã), nchicutats (nchi-cu-tátsĭ), nchicutati/nchicutate (nchi-cu-tá-ti) – agudit di dãmblã; chicutat, dãmlusit
{ro: damblagit, paralizat, lovit de apoplexie}
{fr: frappé d’apoplexie, paralysé}
{en: stricken by apoplexy}

§ nchicutari/nchicutare (nchi-cu-tá-ri) sf nchicutãri (nchi-cu-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un easti agudit di dãmblã; chicutari, dãmlusiri
{ro: acţiunea de a se damblagi, de a paraliza; damblagire}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

dãmblã

dãmblã (dãm-blắ) sm dãmbladz (dãm-bládzĭ) – atsea tsi ari un tsi-sh chiru putearea di minari a unei parti dit trup (di itia cã unã vinã dit miduã s-ari astupatã, unã parti i ntreagã, cu un cljag di sãndzi); apuplixii, chicutã, chicutari, nchicutari, picã, hali, halã, dãmlai, dumlai
{ro: apoplexie}
{fr: apoplexie}
{en: apoplexy, stroke}
ex: muri di dãmblã

§ damblã (dám-blã) sf dambli/damble (dám-bli) – (unã cu dãmblã)
ex: lj-cãdzu damblã (lu-agudi apuplixia)

§ dãmblari/dãmblare (dãm-blá-ri) sf dãmblãri (dãm-blắrĭ) – (unã cu dãmblã)

§ dãmblãgiu (dãm-blã-gíŭ) sm, sf dãmblãgii/dãmblãgie (dãm-blã-gí-i), dãmblãgii (dãm-blã-gíĭ), dãmblãgii (dãm-blã-gíĭ) – tsi easti lãndzit (agudit) di dãmblã, nchicutat, dãmlusit
{ro: damblagiu, paralizat, lovit de apoplexie}
{fr: frappé d’apoplexie, paralysé}
{en: stricken by apoplexy}

§ dãmlai/dãmlae (dãm-lá-i) sf dãmlãi (dãm-lắĭ) – (unã cu dãmblã)

§ dumlai/dumlae (dum-lá-i) sf dumlãi (dum-lắĭ) – (unã cu dãmblã)

§ dãmlusescu (dãm-lu-sés-cu) vb IV dãmlusii (dãm-lu-síĭ), dãmluseam (dãm-lu-seámŭ), dãmlusitã (dãm-lu-sí-tã), dãmlusiri/dãmlusire (dãm-lu-sí-ri) – chirui putearea di minari a unei parti dit trup (di itia cã mi-agudi dãmblãlu); escu agudit di apuplixii; nchicutedz, chicutedz
{ro: paraliza}
{fr: paralyser, frapper d’apoplexie}
{en: paralyse, have a stroke}

§ dãmlusit (dãm-lu-sítŭ) adg dãmlusitã (dãm-lu-sí-tã), dãmlusits (dãm-lu-sítsĭ), dãmlusiti/dãmlusite (dãm-lu-sí-ti) – agudit di dãmblã (apuplixii, dãmlai); chicutat, nchicutat
{ro: damblagit, paralizat}
{fr: paralysé, frappé d’apoplexie}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

halã2

halã2 (há-lã) sf hãljuri (hã-ljĭŭrĭ) – lãngoari tsi u ari omlu multu chiro, cari s-fatsi peagalea di-arãu cama arãu shi nu s-vindicã lishor; atsea tsi ari un tsi-sh chiru putearea di minari a unei parti dit trup (di itia cã unã vinã dit miduã s-ari astupatã, cu un cljag di sãndzi, unã parti i ntreagã); chicutari, nchicutari, apuplixii, picã, dãmblã, dãmlai, dumlai
{ro: apoplexie}
{fr: apoplexie}
{en: apoplexy, stroke}

§ hali2/hale (há-li) sf hãljuri (hã-ljĭŭrĭ) – (unã cu halã2)
ex: loat di hali (apuplixii); aestu om ari hali (unã niputeari tsi-l tsãni di multu chiro)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã