{ro: apă}
{fr: eau}
{en: water}
ex: unã lugurii, anda ari apã, domnul bea yin, anda nu-ari apã, domnul bea apã (angucitoari: moara); apa di fãntãnã nu s-alãceashti; dã-nj nã chicã di-apã; tricum nã apã mari (fig: amari; arãu mari); moashi di atseali tsi tsãn apili
(expr: moashi gioanã, mãyistrã); apa mintitã
(expr: apã alãcitã) cuciubi adutsi; apa totna s-toarnã iu lj-eara cupanja veaclji; nchisirã ntr-apã la arãu
(expr: dusirã s-lja apã di la-arãu); nj-yini apa-atsea minuta
(expr: nj-yini s-mi chish); cari va sã-sh facã apa?
(expr: si s-chishi?); armasi sã-sh facã apa
(expr: sã s-chishi); sh-fãtsea feata apa
(expr: s-chisha feata); vã fãtsets apa minutã
(expr: vã chishats); easti apã di lituryii
(expr: easti fãrã stepsu); lji nvitsai apili
(expr: huili); muljarea ts-lja apa
(expr: tsã nveatsã huili) sh-deapoea ti ncalicã; adrash guvã tu-apã
(expr: nu-adrash tsiva dip); avea faptã nã guvã ntr-apã
(expr: nu-avea faptã tsiva dip); apa doarmi, dushmanlu nu doarmi; di apã tsi doarmi s-tsã hibã fricã; apa, foclu sh-muljarea nu-au pisti; apa stãtutã amputi; apa pãnã nu s-alãceashti nu s-limpidzashti; asudai sum limbã

§ apshoarã (ap-shĭŭá-rã) sf apshoari/apshoare (ap-shĭŭá-ri) – apã putsãnã, apã njicã; (fig: apshoarã = mãcari cu multã dzamã apãtoasã)
{ro: apă puţină}
{fr: eau (en petite quantité)}
{en: water (in small amounts)}

§ apãtos (a-pã-tósŭ) adg apãtoasã (a-pã-tŭá-sã), apãtosh (a-pã-tóshĭ), apãtoasi/apãtoase (a-pã-tŭá-si) – tsi ari (multã) apã; tsi easti ca apa; tsi easti mplin cu apã; tsi easti moali ca apa; tsi sh-u-adutsi cu apa; tsi ari dzamã multã, easti dzãmos; apãtios, apos, vlãngos, vãltos, nutios
{ro: apos}
{fr: aqueux}
{en: watery}
ex: locuri apãtoasi; ghelã apãtoasã (cu dzamã multã); fãtsesh aloatlu apãtos (cu apã multã, moali); loclu apãtos (vlãngos, vãltos) nu-i bun trã casã

§ apãtios (a-pã-ti-ósŭ) adg apãtioasã (a-pã-ti-ŭá-sã), apãtiosh (a-pã-ti-óshĭ), apãtioa-si/apãtioase (a-pã-ti-ŭá-si) – (unã cu apãtos)
ex: pirde apãtios di pi oclji

§ apos (a-pósŭ) adg apoasã (a-pŭá-sã), aposh (a-póshĭ), apoasi/apoase (a-pŭá-si) – (unã cu apãtos)

§ apãtusescu (a-pã-tu-sés-cu) (mi) vb IV apãtusii (a-pã-tu-síĭ), apãtuseam (a-pã-tu-seámŭ), apãtusitã (a-pã-tu-sí-tã), apãtusiri/apãtusire (a-pã-tu-sí-ri) – umplu di apã; lj-adavgu apã (ma multã) sh-u fac luguria ma moali (unã mãcari ma dzãmoasã); l-fac apãtos; l-molj tu apã
{ro: umple cu apă; deveni apos}
{fr: remplir d’eau; devenir aqueux; rendre mou, s’amollir}
{en: fill with water; become watery; become soft}
ex: truplu nji s-apãtusi (nj-si featsi ma moali, ma molav)

§ apãtusit (a-pã-tu-sítŭ) adg apãtusitã (a-pã-tu-sí-tã), apãtusits (a-pã-tu-sítsĭ), apãtusiti/apãtusite (a-pã-tu-sí-ti) – tsi easti umplut cu apã; tsi-lj s-ari adãvgatã apã sh-faptã moali; tsi s-featsi apãtos
{ro: umplut cu apă, apos}
{fr: rempli d’eau; aqueux; mou, amolli}
{en: filled with water; watery; soft}

§ apãtusiri/apãtusire (a-pã-tu-sí-ri) sf apãtusiri (a-pã-tu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru s-umpli cu apã, lji s-ari adãvgatã apã shi faptu moali
{ro: acţiunea de a umple cu apă; de a deveni apos}
{fr: action de remplir d’eau; de devenir aqueux; de rendre mou, de s’amollir}
{en: action of filling with water; of becoming watery; of becoming soft}

{ro: acţiunea de a speria}
{fr: action de (s’)éffrayer; de (s’)éffaroucher; de (s’)ébrouer}
{en: action of frightening, of scaring; of startling}

§ aspãra-ri/aspãrare (as-pã-rá-ri) sf aspãrãri (as-pã-rắrĭ) – (unã cu aspãreari)

§ neaspãreat (neas-pã-reátŭ) adg neaspãreatã (neas-pã-reá-tã), neaspãreats (neas-pã-reátsĭ), neaspãreati/neas-pãreate (neas-pã-reá-ti) – tsi nu easti aspãreat; tsi nu-lj s-ari faptã fricã; tsi nu-ari fricã; ninfricushat, etc.
{ro: neînfricat, nesperiat}
{fr: qui n’est pas éffrayé}
{en: who is not frightened}

§ neas-pãreari/neaspãreare (neas-pã-reá-ri) sf neaspãreri (neas-pã-rérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-aspari cariva; ninfricushari, etc.
{ro: acţiunea de a nu (se) speria}
{fr: action de ne pas (s’)éffrayer}
{en: action of not frightening, of not scaring}

§ aspãros (as-pã-rós) adg aspãroasã (as-pã-rŭá-sã), aspãrosh (as-pã-róshĭ), aspãroasi/aspãroase (as-pã-rŭá-si) –
1: tsi s-aspari lishor;
2: (lucru) tsi aspari lumea; fricos, lãhtãros
{ro: sperios}
{fr: peureux, craintif; épouvantable, terrifiant}
{en: frightened, scared; startled}
ex: s-toarnã aspãroasã (cu fricã); umbri lundzi aspãroasi (tsi ti lãhtãrsescu)

§ asparyiu (as-pár-yĭu) sn asparyiuri (as-pár-yĭurĭ) – atsea tsi ari (tsi aducheashti) omlu cãndu s-aspari; aspãreari multu mari; asparizmã, asparimã, asparmã, lãhtarã, frixi, pirdeshi, datã, ceash, trom, trumarã, cutrom
{ro: spaimă, sperietură}
{fr: alarme, frayeur}
{en: fright, fear}
ex: feata, di asparyiu, di fricã, lji si bãtu inima

§ asparizmã (as-pá-riz-mã) sf asparizmi/asparizme (as-pá-riz-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: nãsh di-asparizmã nu-ascultã; eara s-cadã pi dintsã di asparizmã (lãhtarã); di-asparizmã lãndzidzã; porcul u vidzu groasã, s-aspãre, ma tsi asparizmã!

§ asparimã (as-pá-ri-mã) sf asparimi/asparime (as-pá-ri-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: lumea crutsea fãtsea di-asparimã

§ asparmã (as-pár-mã) sf asparmi/asparme (as-pár-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: asparmã (aspãreari) ahãt urutã

§ sparizmã (spá-riz-mã) sf sparizmi/asparizme (as-pá-riz-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: nã featsi nã mari sparizmã

§ spar (spárŭ) (mi) vb II spãreai (spã-reáĭ), spãream (spã-reámŭ), spãreatã (spã-reá-tã), spãrea-ri/spãreare (spã-reá-ri) – (unã cu aspar)

§ spãreat (spã-reátŭ) adg spãreatã (spã-reá-tã), spãreats (spã-reátsĭ), spãreati/spãreate (spã-reá-ti) – (unã cu aspãreat)

§ spãreari/spãreare (spã-reá-ri) sf spãreri (spã-rérĭ) – (unã cu aspãreari)

{fr: celui qui fait ou vend des moules; repasseur}
{en: maker or seller of forms or moulds}

§ cãlãpci1 (cã-lãp-cí) sm cãlãpceadz (cã-lãp-cĭádzĭ) – (unã cu cãlupci1)

§ discãlãpedz (dis-cã-lã-pédzŭ) (mi) vb I discãlãpai (dis-cã-lã-páĭ), discãlãpam (dis-cã-lã-pámŭ), discãlãpatã (dis-cã-lã-pá-tã), discãlãpari/discãlãpare (dis-cã-lã-pá-ri) – scot un lucru dit cãlãpodea tu cari s-aflã; es dit (cher, alãxescu) forma tsi u am
{ro: scoate (ieşi) din calapod; (se) deforma}
{fr: sortir de sa moule; deformer}
{en: get out of one’s mould; put out of shape}
ex: discãlãpã (scoasi dit cãlãpodi) curdeljili; nji sã discãlãpi fesea (nji s-alãxi forma-a fesiljei)

§ discãlãpat (dis-cã-lã-pátŭ) adg discãlãpatã (dis-cã-lã-pá-tã), discãlãpats (dis-cã-lã-pátsĭ), discãlãpati/discãlãpate (dis-cã-lã-pá-ti) – tsi ari ishitã (s-ari scoasã) dit cãlãpodi; tsi sh-ari alãxitã forma (ari loatã altã formã)
{ro: scos (ieşit) din calapod; deformat}
{fr: sorti de sa moule; deformé}
{en: out of one’s mould; out of shape}

§ discãlãpari/discãlãpare (dis-cã-lã-pá-ri) sf discãlãpãri (dis-cã-lã-pắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva scoati un lucru dit cãlãpodi (cãndu tsiva s-discãlãpeadzã)
{ro: acţiunea de a scoate (ieşi) din calapod; de a deforma}
{fr: action de sortir de sa moule; de deformer}
{en: action of getting out of one’s mould; of putting out of shape}

{ro: falşifica; înşela}
{fr: falsifier, tromper}
{en: falsify, forge, cheat}
ex: avea cãlpuzãnatã niscãnti umuluyii sh-tr-atsea lu-arcarã tu-ahapsi; pri cari nu-l cãlpuzãnã (nu lu-arãsi) omlu aestu?

§ cãlpuzãnat (cãl-pu-zã-nátŭ) adg cãlpuzãnatã (cãl-pu-zã-ná-tã), cãlpuzãnats (cãl-pu-zã-nátsĭ), cãlpuzãnati/cãlpuzãnate (cãl-pu-zã-ná-ti) – (carti) tsi eastã adratã s-aspunã un lucru minciunos (tsi easti calpitã); (om) tsi easti arãs di cariva
{ro: falşificat; înşelat}
{fr: falsifié, trompé}
{en: falsified, forged, cheated}

§ cãlpuzãnari/cãlpuzãnare (cãl-pu-zã-ná-ri) sf cãlpuzãnãri (cãl-pu-zã-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu omlu cãlpuzãneashti tsiva i pri cariva
{ro: acţiunea de a falşifica, de a înşela; falşificare, înşelare}
{fr: action de falsifier, de tromper}
{en: action of falsifying, of forging, of cheating}

§ cãlpuzãnii/cãlpuzãnie (cãl-pu-zã-ní-i) sf cãlpuzãnii (cãl-pu-zã-níĭ) – mãsturilja tsi u-ari atsel tsi poati sã ndreagã cãrtsã calpi; ndridzearea di cãrtsã calpi; plastugrafii; harea tsi u ari un calpuzan tra s-poatã s-arãdã pri cariva; arãdearea tsi lj-u fatsi un calpuzan a unui om
{ro: falsitate, înşelăciune}
{fr: falsification, tromperie}
{en: forgery, deceit, fraud}
ex: cãlpuzãnia-a aishtui om easti cunuscutã

§ cãlpuzãnescu (cãl-pu-zã-nés-cu) adg cãlpuzãneascã (cãl-pu-zã-neás-cã), cãlpuzãneshtsã (cãl-pu-zã-nésh-tsã), cãlpuzãneshti/cãlpuzãneshte (cãl-pu-zã-nésh-ti) – tsi tsãni di-un calpuzan; tsi easti calpic; calpu, calpic, etc.
{ro: falş}
{fr: faux}
{en: false}
ex: lucrurili-aesti suntu cãlpuzãneshti, nu-s di oaminj tinjisits

§ cãlpuzãneashti/cãlpuzãneashte (cãl-pu-zã-neásh-ti) adv – (tsi easti) ca faptu di-un calpuzan; cu minciunj; cu arãderi
{ro: fals}
{fr: faussement}
{en: falsely}
ex: cu caitsido avu daraveri, s-purtã calpuzãneashti (cu minciunj, cu arãderi)

{ro: speriat, înfricat}
{fr: épouvanté, éffrayé}
{en: frightened, scared}

§ cishiiri/cishiire (ci-shi-í-ri) sf cishiiri (ci-shi-írĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu trumuxeashti cariva; trumuxiri, trumãxiri, aspãreari, aspãrari, spãreari, fricuiri, ãnfricushari, nfricushari, fricushari, fricari, nfricari, lãhtãrsiri, cutrumurari, bubuiri; cutrom
{ro: acţiunea de a speria, de a îngrozi; îngrozire, înspăimântare}
{fr: action de s’éffrayer; de s’épouvanter; effroi}
{en: action of frightening, of scaring; fright}

§ cishescu (ci-shĭés-cu) (mi) vb IV cishii (ci-shíĭ), cisham (ci-shĭámŭ), cishitã (ci-shí-tã), cishiri/cishire (ci-shí-ri) – (unã cu cishiescu)

§ cishit1 (ci-shítŭ) adg cishitã (ci-shí-tã), cishits (ci-shítsĭ), cishiti/cishite (ci-shí-ti) – (unã cu cishiit)

§ cishiri/cishire (ci-shí-ri) sf cishiri (ci-shírĭ) – (unã cu cishiiri)

§ cishuescu (ci-shĭu-ĭés-cu) (mi) vb IV cishuii (ci-shĭu-íĭ), cishueam (ci-shĭu-ĭámŭ), cishuitã (ci-shĭu-í-tã), ci-shuiri/cishuire (ci-shĭu-í-ri) – (unã cu cishiescu)

§ cishuit (ci-shĭu-ítŭ) adg cishuitã (ci-shĭu-í-tã), cishuits (ci-shĭu-ítsĭ), cishui-ti/cishuite (ci-shĭu-í-ti) (unã cu cishiit)
ex: cishuit (lãhtãrsit, cicãrdãsit) di-amari, di furtunã, fricuit di singur (aspãreat di singur tsi eara)

§ cishuiri/cishuire (ci-shĭu-í-ri) sf cishuiri (ci-shĭu-írĭ) – (unã cu cishiiri)

25: apa u-avem tru cicioari = easti piningã noi;
26: din creashtit (di la cap) pãnã la cicioari = tutu-ntreg;
27: fã-nj cicior = zbor tsi s-dzãtsi cãndu-lj si caftã a unui (cunuscut cã easti cu multã tihi tu banã) tra s-intrã protlu tu-unã casã nauã;
28: cãlcai cu ciciorlu ndreptu = nchisii ghini, agurliu, hãirlãtcu, nj-si duc lucrili ambar;
29: cãlcai cu ciciorlu strãmbu = nu nchisii ghini; seamnili nu-nj si par buni; nj-si duc lucrili anapuda, nu-nj si duc ambar;
30: iu nu-i cap, cavai di cicioari = va s-li mindueshti ghini lucrili tsi fatsi cã, altã soi, va ti fats pishman;
31: tindi-ts cicioarli, cãt ts-u cerga; tindi-ti pãnã iu ts-agiundzi punga; cãt ts-u cerga, ahãt s-ti tindzi = s-nu s-nu caftsã s-fats ma multu dicãt tsã easti putearea; s-nu-acumpri tsiva tsi custuseashti ma multu di paradzlji tsi-ai; etc.;
32: tsãni-lj cicioarli a boului, cãnd domnu-tu va si-l talji = caftã s-lu-agiuts domnu-tu (atsel) di cari va s-ai ananghi ma nclo, tora, cãndu el ari-ananghi di tini;
33: lu ncãltsai di doauãli cicioari = lu-arãsh, lu plãnãsii, lj-trapshu cãlupea, lj-bãgai sãmarlu (pirdelu, shaua, cuvata, etc.);
34: s-acatsã vulpea di patruli cicioari = pãnã aoa-lj furã tuti drãcuriili, aplanurli;
35: lj-fac (l-fac) cicior di ljepuri (di cãni) = (i) lu-antrec; (ii) l-fac di pezã, di-arshini;
36: cu-un cicior tu groapã sh-cu-alantu nafoarã = etim sh-moarã, sã sh-da suflitlu curundu;
37: pãnã s-nu ncalits, s-nu dai cicioarli = s-nu fats tsiva pãnã nu eshti etim;
38: un cicior di carni = un cartu (cirec) di nimalj; armu;
39: iu nu-i cap cavai di cicioari = atsel tsi nu-l mindueashti ghini un lucru cu caplu, va s-u patã;
40: nu-lj dã cu ciciorlu, cã s-nu-ts yinã dorlu = s-nu tradz mãnã, s-ts-arãdz di-un lucru, cã poati va s-yinã chirolu cãndu va tsã parã arãu, cã ts-acatsã ghini;
41: mutã ciciorlu sh-caftã guvojdu = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi sh-lu caftã (sh-lu-adutsi) singur biljelu;
42: ne cap, ne cicior = ncãrshiljat, alocuta, mintit, di nu pots s-aducheshti tsiva di tsi s-fatsi)
{ro: picior, pas}
{fr: pied, jambe, cuisse, pas}
{en: foot, leg, step}
ex: patru toacã, sh-nã njilji gioacã (angucitoari: cicioarli shi coada-a calui); mi dor cicioarili di-ahãtã imnari; shidea mpadi cu ciciorlu un pristi-alantu
(expr: shidea isih, fãrã nitsiunã cripari cã nu-nj lipsea tsiva); nu s-dispãrtsã nitsi un cicior (unã jgljoatã) di nãs; hirbem un cicior di carni
(expr: armu); tuts him pri cicior
(expr: etinj); tuts s-aflarã pri cicioari
(expr: etinj, ndreptsã); cu cicioarli deadi
(expr: s-minã sertu); musca ti mãcã di dai cicioarli?
(expr: di eshti ahãntu sertu sh-ti minj dipriunã); frica-ts da cicioari
(expr: frica ti fatsi s-fudz); tutunea poati s-facã cicioari
(expr: si s-facã afanã, s-hibã furatã); sh-lo cicioarli dinanumirea
(expr: fudzi, li cãli); lj-gioacã ciciorlu
(expr: alagã multu agonja); u lo n cicioari
(expr: s-lo dupã nãsã); l-loarã n cicioari
(expr: s-loarã dupã el); nu ti-acatsã cu mini cã va ti fac cicior di ljepuri
(expr: va ti-antrec, va ti fac trã pezã); lo cicior
(expr: s-dipãrtã, dusi diparti); sh-lo mintea la cicioari
(expr: fudzi di nu-l videa loclu); sh-acãtsã vulpea di patruli cicioari
(expr: u-acãtsã tu lats); el easti cicior di scamnu
(expr: soi di-amirã); aclo-l pimsi atsel cu un cicior
(expr: draclu); iu tsã sta cicioarli, s-nu tsã sta caplu; curmat, cã nu-l purta (tsãnea) cicioarli; canda li-avea cioarli cu chirii loati, ashi lj-eara curmati

§ cior (cĭórŭ) sn cioari/cioare (cĭŭá-ri) – (forma shcurtã di la zborlu cicior: unã cu cicior)
ex: iu nu-i cap, cavai di cioari (cicioari); vinjirã cu cioarli
(expr: pripadi); mi doari ciorlu; cu mãnj sh-cu cioari; a tutlor lã deadi cu cioarli
(expr: nu-apruche tsi-lj si deadi, tsi-lj si cãftã, etc.); loarã cior
(expr: s-dipãrtarã) oili; trapsi cior
(expr: easti diparti); l-feci cior di cãni
(expr: l-feci arizili, di-arshini cã lu-antricui); cãndu lja oili ciorlu, ciorlu
(expr: cãndu fug, s-dipãrteadzã oili unã dupã-alantã); sta cior pristi cior
(expr: sta isih, fãrã nitsiunã cripari, nu-lj lipseashti tsiva); mi loarã pri cioari
(expr: nj-yini s-es nafoarã, s-mi duc s-la hale s-mi cac)

§ ciucior (cĭu-cĭórŭ) sn ciucioari/ciucioare (cĭu-cĭŭá-ri) – (unã cu cicior)

§ chicior (chi-cĭórŭ) sn chicioari/chicioare (chi-cĭŭá-ri) – (unã cu cicior)

§ ciuciurush (cĭu-cĭu-rúshĭŭ) sn ciuciurushi/ciuciurushe (cĭu-cĭu-rú-shi) – cicior njic; ciuciul
{ro: picioruş}
{fr: petit pied}
{en: little foot}
ex: ciuciurushili tsã ngljatsã; lj-cãlcã ciuciurushlu n casã

§ ciuciul (cĭú-cĭulŭ) sn ciuciuli/ciuciule (cĭú-cĭu-li) shi ciuci/ciuce (cĭú-ci) – (unã cu ciuciurush)
ex: ficiuriclu sh-freacã ciucili (ciuciurushili)