DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

deapir1

deapir1 (deá-pirŭ) sm fãrã pl – zghic prilungu di plãndzeari (jali, dureari, etc.), dzeamit, shcljim, shcljimur, suschir, etc.
{ro: vaier, vaiet, tânguire, geamăt}
{fr: lamentation, gémissement}
{en: lament, wailing, moaning}
ex: cãnili, di deapir, aurlã; azã-i deapirlu (dzeamitlu) cu-anami

§ deapir2 (deá-pir) (mi) vb I dipirai (di-pi-ráĭ), dipiram (di-pi-rámŭ), dipiratã (di-pi-rá-tã), dipirari/dipirare (di-pi-rá-ri) –
1: nj-zmulgu perlji din cap (di jali, deaspir, dureari, etc.); zmulgu peanili di pri-un pulj; zmulgu, scot, trag;
2: fac (aurlu i plãngu) ca atumtsea cãndu-nj zmulgu perlji din cap; nj-aspun durearea cu plãndzeri sh-cu dzeamiti; mi-anciup cu cariva (nã scutem perlji); plãngu vãrtos sh-cu boatsi, dispolj, dzem, ncãnescu, shcljimur, nilsescu, etc.); (fig: deaspir = (i) dispolj pri cariva di tut tsi ari)
{ro: dăpăra, zmulge (păr, pene); despuia (de tot ce are); (se) plânge, (se) lamenta, geme}
{fr: arracher, épiler, plumer; dépouiller; se lamenter, gémir}
{en: pull up (hairs), pluck (poultry); strip; wail, moan}
ex: mi dipirã (nj-scoasi perlji, mi dispulje di tut tsi am); perlji din cap sh-dipira (shi zmuldzea); s-dipirã mãrata ti hilj-tu; s-dipirã di dorlu-a lui; ma nu ti deapirã sh-ahãntu!; cu unã mãnã ti-apãrã sh-cu-alantã ti deapirã (fig: dispoalji); tu sinurlu dit turtseasca prindea si s-deapirã (si s-acatsã di per, si sã nciupã); strigã shi s-dipirã (shcljimurã, dzimu); niveasta s-dipira (plãndzea shi shcljimura) s-nu u-alas; plãngu shi s-deapirã (trag perlji din cap di jali) mumãnj; s-ti deapiri (s-aurlji, s-ti dirinj) di dureari; ca turturã, dado, nj-mi dipiram; puljlji dit cuibar tsiura shi s-dipira (aurla, canda lã zmuldzea cariva peanili); alghina, dipirãnda (cu plãndzeri sh-cu shcljimurãri), sh-u deadi alaga; dor ascumt mi deapirã (mi frimintã multu, mi dinjicã); cãnjlji, di-alãtrari, s-dipirarã (avursirã); si s-deapirã (s-plãngã, s-dirinã) chinjlji acãtsarã

§ dipirat (di-pi-rátŭ) adg dipiratã (di-pi-rá-tã), dipirats (di-pi-rátsĭ), dipirati/dipirate (di-pi-rá-ti) – tsi sh-ari zmulsã perlji din cap; (puljlu) tsi easti cu peanili scoasi
{ro: dăpărat, cu părul sau penele zmulse; despuiat; plâns, lamentat, gemut, disperat}
{fr: arraché, épilé, plumé, dépouillé; désespéré}
{en: with hairs pulled up; desperate, despairing; who wails, who moans}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

deaspir1

deaspir1 (deás-pirŭ) sm fãrã pl – atsea tsi ari omlu tsi easti apilpisit; dispirari, apilpisii, apilpisiri
{ro: disperare}
{fr: déses-poir}
{en: despair}
ex: muljerli cu inima mash deaspir (apilpisii)

§ deaspir2 (deás-pirŭ) adg deaspirã (deás-pi-rã), deaspiri (deás-pirĭ), deaspiri/deaspire (deás-pi-ri) – tsi sh-ari chirutã umutea cã hala tu cari s-aflã va si sã ndreagã; tsi lu-acãtsã apilpisia; despir, apilpisit, dispirat
{ro: disperat, descurajat}
{fr: désesperé, découragé}
{en: despaired, discouraged}
ex: sora deaspirã (apilpisitã) di-sh plãmsi sh-luna; deaspir (apilpisit) cãntic greu tut bati

§ despir1 (dés-pirŭ) adg despirã (dés-pi-rã), despiri (dés-pirĭ), despiri/despire (dés-pi-ri) – (unã cu deaspir2)
ex: laea-nj despirã (apilpisitã) muljari

§ despir2 (dés-pírŭ) vb I dispirai (dis-pi-ráĭ), dispiram (dis-pi-rámŭ), dispiratã (dis-pi-rá-tã), dispira-ri/dispirare (dis-pi-rá-ri) – mi-aflu tu-unã halã greauã shi-nj cher tutã umutea cã lucrili va sã ndreagã; mi-acatsã apilpisia; apilpisescu
{ro: dispera, (se) descuraja}
{fr: désesperer, (se) décourager}
{en: despair, discourage}

§ dispir (dis-pírŭ) vb I dispirai (dis-pi-ráĭ), dispiram (dis-pi-rámŭ), dispiratã (dis-pi-rá-tã), dispirari/dispirare (dis-pi-rá-ri) – (unã cu despir2)

§ dispirat (dis-pi-rátŭ) adg dispiratã (dis-pi-rá-tã), dispirats (dis-pi-rátsĭ), dispirati/dispirate (dis-pi-rá-ti) – tsi s-aflã tu-unã halã greauã shi-sh cheari umutea cã lucrili va si sã ndreagã; tsi lu-acãtsã apilpisia; apilpisit
{ro: disperat, descurajat}
{fr: désesperé, découragé}
{en: despaired, discouraged}

§ dispirari/dispirare (dis-pi-rá-ri) sf dispirãri (dis-pi-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva dispirã; deaspir, apilpisii

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn