DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

pimintu

pimintu (pi-mín-tu) sn piminturi(?) (pi-mín-turĭ) – luguria di cari easti faptã loclu tsi-l cãlcãm cãndu imnãm nafoarã pri padea goalã (di cari easti faptu muntili gol fãrã chetsrã sh-earbã, cãmpul lucrat ninti di siminari sh-fãrã earbã, etc.); tsarã, tsãrnã, loc
{ro: pământ, ţărână}
{fr: terre, poussière}
{en: soil, land, earth, dirt}
ex: anjurdzeashti a pimintu (tsarã)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

loc

loc (lócŭ) sn locuri (ló-curĭ) –
1: luguria di cari easti faptã atsea tsi cãlcãm cãndu imnãm nafoarã pri padea goalã (muntili gol fãrã chetsrã, pi cãmpul lucrat, etc.); tsarã, tsãrnã, pimintu;
2: arãlichea acãtsatã di-un lucru; parti dit vlihuritati (spatsiu) tu cari s-aflã curdusit un lucru; arãlãchi, arãlichi;
3: muntsãlj, cãmpurli, arãurli, arãdzãmurli, horli sh-cãsãbadzlji tsi fac tuts deadun unã nai, unã duvleti, etc.; nai, duvleti, vãsilii, vasiliu, amirãrilji, crat, stat;
(expr:
1: nu mi-acatsã (nu mi-ari, nu mi-aflã, nu mi tsãni) loclu = nu pot si stau isih; mizi ashteptu si s-facã un lucru;
2: mi ngroapã loclu (di-arshini); mi bag cu caplu n loc = mi-arushinedz multu; mi fac di-arshini; intru tu loc di-arshini;
3: = tsã vinjirã cãprili la loc? = aduchish tora?;
4: nj-arsãri inima dit loc= mi-aspãreai, lãhtãrsii;
5: nj-yini inima (suflitlu) la loc = ãnj treatsi lãhtara, isihãsescu;
6: nu mi ncapi loclu (casa, di harauã) = mi hãrsescu multu;
7: nu-acatsã loc = nu-agiutã la tsiva, nu ved vãrã hãiri;
8: s-cutreamburã loclu (di el); nu poati s-lu-aravdã loclu = easti multu-arãu sh-pãngãn;
9: ljau loc multu = mi dipãrtedz multu;
10: ãnj sta mintea n loc = nu pot s-aduchescu tsi s-fatsi, mi ciudisescu multu di tsi s-fatsi;
11: mãshcã loclu = muri;
12: gumarlu sapã loclu shi tut pi nãs lu-arucã = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi s-agudeashti singur;
13: mi fac ca loclu = (i) ngãlbinescu di fricã, di lãhtarã; (ii) mi nvirinedz, amãrãscu, crep;
14: fac loc = mi dau di-unã parti, alas cariva s-treacã;
15: fug, di mãc loclu = fug ca vimtul, multu-agonja;
16: (fac un lucru) cãndu nu lj-easti loclu = (fac un lucru) cãndu nu lipseashti, cãndu nu easti ghini s-lu fac;
17: loc mi fac; intru tu loc = mi fac afan;
18: iu sh-va loclu = nu iutsido, mash aclo iu (cãndu) lipseashti;
19: loclu iu featã puljlji = locuri multu ndipãrtati (dit pãrmithi, iu featã puljlji, dupã soari);
20: unã palmã di loc = niheamã loc, putsãnã dipãrtari di-aoa;
21: (oaminj) di-a loclui = (oaminj) amintats sh-criscuts tu-aesti pãrtsã di loc;
22: di caplu-a loclui = di tu nchisitã, ditu-arhii;
23: locuri-locuri = pri-aoa sh-pri-aclo, cãnd tu-un loc, cãnd tu-un altu;
24: tu/pri loc; ca dit loc = dip atsea oarã, unãshunã;
25: ca ishit dit loc; urut ca fatsa-a loclui = multu di multu urut;
26: tu-un loc = iuva;
27: nu mi mãcã loclu = nu va s-cher, nu va mi fac afan, nu va s-pat tsiva;
28: mi duc la mardzinea-a loclui = mi duc multu diparti; mi duc “dupã soari”;
29: shed la loclu-a meu = nu mi-ameastic tu lucri xeani, nj-mutrescu huzmetea;
30: di partea-alantã-l toarnã multu loclu = (i) mutreashti pristi tut tra s-aflã tsiva; (ii) zbor tsi s-dzãtsi sh-atumtsea cãndu di pãrintsã slaghi es ficiori bunj)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

tsarã

tsarã (tsá-rã) sf tsãruri (tsắ-rurĭ) – luguria di cari easti faptã atsea (loclu) tsi u cãlcãm cãndu imnãm nafoarã pri padea goalã (fãrã chetsrã sh-earbã, pri cãmpul lucrat ninti di siminari, etc.); locurli iu bãneadzã cariva; tsãrnã, loc, pimintu;
(expr:
1: tsarã albã, aroshi = tsarã tsi da ca pi galbin, tsi alicheashti cãndu easti udã, shi easti bunã la fãtsearea di oali, stamni, etc.; nigljanã;
2: tsarã di mortu = loc loat di pi mirminti;
3: tsarã di mortu-lj bãgarã (lj-arcarã) = (i) lu ngruparã; (ii) s-dzãtsi tr-atsel tsi doarmi multu-ahãndos, ca un mortu;
4: di tsarã (loc, pimintu) him, tsara va nã mãcã = tuts va murim unã dzuã;
5: nu-nj mãcã plãtarea tsara = nu nj-u poati vãrnu)
{ro: pământ, ţărână}
{fr: terre, poussière}
{en: soil, land, earth, dirt}
ex: pizuljili aumti cu tsarã galbinã (loc galbin, clisã, nigljanã); tsara (tsãrna)-lj mãcã pritu muntsã; topa mãcã tsara (topa agudi loclu); gionili-nj intrã tu tsarã (pimintu); frate, nj-anjurdzeshti tsarã (loc, pimintu); arucã tsarã di mortu pri tuts
(expr: lj-fatsi tuts s-lj-acatsã un somnu ahãndos); canda lj-arucarã tsarã di mortu; durnja ca di tsarã di mortu (durnja ca nvãlit di pimintu di mortu); dzãtseai cã-lj bãgarã tsarã di mortu
(expr: durnja multu-ahãndos); lj-arcai tsarã di mortu
(expr: lu ngrupai); nu u va tsara-a noastrã (locurli a noastri); fui tu tsara armãneascã (locurli iu bãneadzã rumãnjlji)

§ tsãrnã (tsắr-nã) sf tsãrnuri (tsắr-nurĭ) – (unã cu tsarã)
ex: tini ti-ai faptã tsãrnã (loc, pimintu)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã