Dictsiunar

andornic (an-dór-nicŭ) adg andornicã (an-dór-ni-cã), andornits (an-dór-nitsĭ), andornitsi/andornitse (an-dór-ni-tsi) – cari alagã prit lumi (multi ori singur) sh-fatsi di tuti tra s-poatã s-bãneadzã; cari bãneadzã ahoryea di dunjai shi nu para va si s-ameasticã tu bana-a lor; tsi easti anapud shi sh-alãxeashti greu mintea; ndornic, tornic, manoleac, singuratic, napran, pruclet
{ro: răzleţ, aventurier}
{fr: aventureux, celui qui s’éloigne, déreglé, traînard; enragé}
{en: adventurous, solitary, drifter, reckless}
ex: lup andornic (manoleac tsi alagã singur dupã mpradã); oai andornicã (tsi s-disparti di cupii sh-alagã singurã); fudzea ca andornic di fricã

§ ndornic (ndór-nicŭ) adg ndornicã (ndór-ni-cã), ndornits (ndór-nitsĭ), ndorni-tsi/ndornitse (ndór-ni-tsi) – (unã cu andornic)
ex: acãtsã sã suflã prit nãri shi s-alagã ca ndornic s-lj-agiungã; alagã nãsã ca unã ndornicã

§ ntornic (ntór-nicŭ) adg ntornicã (ntór-ni-cã), ntornits (ntór-nitsĭ), ntornitsi/ntornitse (ntór-ni-tsi) – (unã cu andornic)

§ tornic (tór-nicŭ) adg tornicã (tór-ni-cã), tornits (tór-nitsĭ), tornitsi/tornitse (tór-ni-tsi) – (unã cu andornic)

§ ciornic (cĭór-nicŭ) adg ciornicã (cĭór-ni-cã), ciornits (cĭór-nitsĭ), ciornitsi/cior-nitse (cĭór-ni-tsi) – (unã cu andornic)
ex: oai ciornicã (anapudã)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

arsliu

arsliu (ars-líŭ) adg arslii/arslie (ars-lí-i), arslii (ars-líĭ), arslii (ars-líĭ) – cari easti mplin di vreari (di mirãchi); cari mizi ashteaptã s-aibã atsea tsi-lj va multu inima
{ro: dornic}
{fr: qui désire ardemment}
{en: who has a burning desire}
ex: arslii sh-tinjisitã muljari

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

bubuljitsã

bubuljitsã (bu-bu-ljí-tsã) sf bubuljitsã (bu-bu-ljí-tsã) – arburic di munti cu yimishi njits, aroshi sh-dzãmoasi; yimisha faptã di-aestu arburic; bubuljanã
{ro: arbust mic de munte care face fructe mici, roşii; bobornic(?)}
{fr: arbrisseau de montagne aux fruits rouges; cresson de cheval(?)}
{en: mountain shrub with red berries; European speedwell(?)}

§ bubuljanã (bu-lu-ljĭá-nã) sf bubuljeni/bubuljene (bu-bu-ljĭé-ni) – (unã cu bubuljitsã)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

cãlisescu

cãlisescu (cã-li-sés-cu) vb IV cãlisii (cã-li-síĭ), cãliseam (cã-li-seámŭ), cãlisitã (cã-li-sí-tã), cãlisiri/cãlisíre (cã-li-sí-ri) – lj-caftu a vãrnui tra sã-nj facã tsiva; cljem cariva sã-nj yinã acasã (vizitã, la measã, etc.); acljem, acãlisescu, cãljisescu, acãljisescu, grescu (s-intrã, s-yinã, s-facã, etc.), cupusescu (lj-caftu s-facã copuslu s-urseascã, s-yinã)
{ro: invita}
{fr: convier, inviter}
{en: invite}
ex: cãliseashti (acljamã) oaspits acasã

§ cãlisit (cã-li-sítŭ) adg cãlisitã (cã-li-sí-tã), cãlisits (cã-li-sítsĭ), cãlisiti/cãlisite (cã-li-sí-ti) – harea tsi u-ari un cãndu easti acljimat iuva; acljimat, acãlisit, cãljisit, acã-ljisit, grit (s-intrã, s-yinã, s-facã, etc.), cupusit (faptu copuslu trã)
{ro: chemat, invitat}
{fr: apellé, invité}
{en: called, invited}

§ cãlisiri/cãlisire (cã-li-sí-ri) sf cãlisiri (cã-li-sírĭ) – atsea tsi fatsi un cãndu cãliseashti; acljimari, acãlisiri, cãljisiri, acãljisiri, griri (s-intrã, s-yinã, s-facã, etc.), cupusiri (fãtseari copuslu trã)
{ro: acţiunea de a chema, de a invita; chemare, invitare, invitaţie}
{fr: action d’apeller, action d’inviter, invitation}
{en: action of calling (inviting), invitation}

§ cãljisescu (cã-lji-sés-cu) vb IV cãljisii (cã-lji-síĭ), cãljiseam (cã-lji-seámŭ), cãljisitã (cã-lji-sí-tã), cãljisi-ri/cãljisíre (cã-lji-sí-ri) – (unã cu cãlisescu)

§ cãljisit (cã-lji-sítŭ) adg cãljisitã (cã-lji-sí-tã), cãljisits (cã-lji-sítsĭ), cãljisi-ti/cãljisite (cã-lji-sí-ti) – (unã cu cãlisit)

§ cãljisiri/cãljisire (cã-lji-sí-ri) sf cãljisiri (cã-lji-sírĭ) – (unã cu cãlisiri)

§ acãlisescu (a-cã-li-sés-cu) vb IV acãlisii (a-cã-li-síĭ), acãliseam (a-cã-li-seámŭ), acãlisitã (a-cã-li-sí-tã), acãlisiri/acãlisíre (a-cã-li-sí-ri) – (unã cu cãlisescu)

§ acãlisit (a-cã-li-sítŭ) adg acãlisitã (a-cã-li-sí-tã), acãlisits (a-cã-li-sítsĭ), acãlisiti/acãlisite (a-cã-li-sí-ti) – (unã cu cãlisit)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

cãsãvyear

cãsãvyear (cã-sãv-yĭárŭ) sm cãsãvyeari (cã-sãv-yĭárĭ) – fãrtatlu-a gambrolui cari shadi ningã el la ncurunari (sh-cari cãliseashti shi aproachi oaspitslji la numtã, cari poartã hãbãrli, etc.); cãlisitor, cãlisar, hãsãvyear, hãsãdyear, hasidear, sihãvyear, sihãdyear
{ro: vornicel, conăcar}
{fr: garçon d’honneur à une noce}
{en: best man}
ex: cãsãvyeari (cãlisitori) cãlãri cãntã

§ hãsãvyear (hã-sãv-yĭárŭ) sm hãsãvyeari (hã-sãv-yĭárĭ) – (unã cu cãsãvyear)

§ hãsãdyear (hã-sãdh-yĭárŭ) sm hãsãdyeari (hã-sãdh-yĭárĭ) – (unã cu cãsãvyear)

§ hasidear (ha-si-dhĭárŭ) sm hasideari (ha-si-dhĭárĭ) – (unã cu cãsãvyear)
ex: ninti neadzi hasidearlu

§ sihãvyear (si-hãv-yĭárŭ) sm sihãvyeari (si-hãv-yĭárĭ) – (unã cu cãsãvyear)
ex: sihãvyearlu tu poartã intrã

§ sihãdyear (si-hãdh-yĭárŭ) sm sihãdyeari (si-hãdh-yĭárĭ) – (unã cu cãsãvyear)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

ciornic

ciornic (cĭór-nicŭ) adg – vedz tu andornic

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: andornic

curdisescu

curdisescu (cur-di-sés-cu) (mi) vb IV curdisii (cur-di-síĭ), cur-diseam (cur-di-seámŭ), curdisitã (cur-di-sí-tã), curdisiri/curdisire (cur-di-sí-ri) – mi bag si stau (mi ashternu) iuva (la unã measã, tu-unã hoarã, tu-un crat, etc.); bag un lucru si sta tu-un loc; astãsescu tu-un loc (scol, analtsu) un lucru (unã machinã, casã, etc.); glindisescu (fac chefi) la vãrã gimbusi; lu ndreg un lucru tra si s-uidiseascã ghini; imnu sh-mi cãmãrusescu; tornu (ndreg) orniclu (uruloyea, sãhatea) tra s-aspunã ghini (ndreptu) tsi oarã easti; li ndreg (li tindu, li ncurdedz) cordzãli di la unã avyiulii (chimanei, chitarã, mandulinã, buzuchi, etc.) tra s-asunã cum lipseashti cãndu suntu bãtuti; crutsescu, curdusescu, ncurdusescu, astãsescu, stãsescu, stisescu, stãlãescu, analtsu, scol, uidisescu, cãmãrusescu, fudulescu, mi-ashternu
{ro: (se) aşeza, (se) instala, aranja, pune, construi; (se) distra; întoarce (ceasul), acorda (vioara, pianul)}
{fr: (s’)asseoir, (s’)installer, arranger, élever, faire bâtir, poser; se divertir; monter (montre, pendule), accorder (violon); se pavaner}
{en: seat, install, arrange, erect, construct, put; amuse oneself; wind (watch, clock), tune (violin, piano); strut}
ex: ca ghini vã curdisits (vã ashtirnut, stats) la beari; mi curdisii ghini la measã; lj-avea curdisitã nã chefi!; nã curdisim (fãtsem chefi, nã ashtirnem) ca la numtã; curdisea-nj oara; scãndilii ma s-curdiseshti (s-badz, astãseshti)

§ curdisit (cur-di-sítŭ) adg curdi-sitã (cur-di-sí-tã), curdisits (cur-di-sítsĭ), curdisiti/curdisite (cur-di-sí-ti) – tsi s-ari ashtirnutã (astãsitã, stãlãitã crutsitã, etc.); curdusit, ncurdusit, crutsit, astãsit, stãsit, stisit, stãlãit, uidisit, cãmãrusit, fudulit, ashtirnut
{ro: aşezat, instalat, aranjat; distrat; întors (ceasul), acordat (vioara, pianul)}
{fr: assis, installé, arrangé, élevé, bâti, posé; diverti; monté (montre, pendule), accordé (violon)}
{en: seated, installed, arranged; amused oneself; wound (watch, clock), tuned (violin, piano)}
ex: shidea curdisit tu cohi, ca un afendu

§ curdisiri/curdisire (cur-di-sí-ri) sf curdisiri (cur-di-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva (tsiva) s-curdiseashti; curdusiri, ncurdusiri, crutsiri, astãsiri, stãsiri, stisiri, stãlãiri, uidisiri, cãmãrusiri, fuduliri, ashtirneari
{ro: acţiunea de a aşeza, de a instala, de a aranja; de a distra; de a întoarce (ceasul), de a acorda (vioara, pianul)}

{fr: action de (s’)asseoir, de (s’)installer, d’arranger, d’élever, de faire bâtir, de poser; de se divertir; de monter (montre, pendule), d’accorder (violon)}
{en: action of seating, of installing, of arranging; of amusing oneself; of winding (watch, clock), of tuning (violin, piano)}

§ curdusescu (cur-du-sés-cu) (mi) vb IV curdusii (cur-du-síĭ), curduseam (cur-du-seámŭ), curdusitã (cur-du-sí-tã), curdusi-ri/curdusire (cur-du-sí-ri) – (unã cu curdisescu)
ex: aspardzi nãs cireaplu shi altu-l curduseashti (analtsã); oarfãnlu s-curdusi (s-ashtirnu ghini) la measã; oara ts-u curdusii (ts-u turnai, ts-u ndrepshu ta s-aspunã oara bunã); tsi ti curduseshti (cãmãruseshti, fuduleshti) ahãt?; li-avea curdusitã (ndreaptã, uidisitã) ghini minciunjli; curdusescu avyiuliili (ndreg tra s-batã ghini coardili-a avyiuliilor); curdusits-vã (turnats-vã) orili; nã curdusim (nã ashtirnum, njarsim di shidzum) la nãs acasã

§ curdusit (cur-du-sítŭ) adg curdusitã (cur-du-sí-tã), curdusits (cur-du-sítsĭ), curdusiti/curdusite (cur-du-sí-ti) – (unã cu curdisit)

§ curdusi-ri/curdusire (cur-du-sí-ri) sf curdusiri (cur-du-sírĭ) – (unã cu curdisiri)

§ ncurdusescu (ncur-du-sés-cu) (mi) vb IV ncurdusii (ncur-du-síĭ), ncurduseam (ncur-du-seámŭ), ncurdusitã (ncur-du-sí-tã), ncurdusiri/ncurdusire (ncur-du-sí-ri) – (unã cu curdisescu)
ex: armasi sãhatea cã nu u ncurdusii (nu u ndrepshu, nu u crutsii) aseara; nu ncurdusirã (nu li ncurdarã, nu li timsirã) ghini chimaneili; cara u ncurdusim (nã ashtirnum), shidzum pãnã dimneatsa; sh-lu ncurdusi (sh-lu ndreapsi) ghini lucurlu

§ ncurdusit (ncur-du-sítŭ) adg ncurdusitã (ncur-du-sí-tã), ncurdusits (ncur-du-sítsĭ), ncurdusiti/ncurdusite (ncur-du-sí-ti) – (unã cu curdisit)

§ ncurdusiri/ncurdusire (ncur-du-sí-ri) sf ncurdusiri (ncur-du-sírĭ) – (unã cu curdisiri)

§ crutsescu2 (cru-tsés-cu) vb IV crutsii (cru-tsíĭ), crutseam (cru-tseámŭ), crutsitã (cru-tsí-tã), crutsiri/crutsire (cru-tsí-ri) – tornu (ndreg, curdusescu) orniclu (uruloyea, sãhatea) tra s-aspunã ghini tsi oarã easti; li ndreg (curdisescu) coardili di la avyiulii tra s-batã ghini; curdusescu, curdisescu, ncurdusescu, curtsescu
{ro: întoarce ceasul, acorda vioara}
{fr: remonter une montre, accorder le violon}
{en: rewind the watch, tune the violin}
ex: crutsea-nj (curdusea-nj) oara

§ crutsit2 (cru-tsítŭ) adg crutsitã (cru-tsí-tã), crutsits (cru-tsítsĭ), crutsiti/crutsite (cru-tsí-ti) – (oara, sãhatea, avyiulia, etc.) tsi easti curdusitã; curdusit, curdisit, ncurdusit, curtsit

§
{ro: (ceasul) care este întors, (vioara) care este acordată}
{fr: (montre) qui est remonté, (violon) qui est accordé}
{en: (watch) that is rewound, (violin) that is tuned}

§ crutsiri2/cru-tsire (cru-tsí-ri) sf crutsiri (cru-tsírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-crutseashti (s-curduseashti) unã oarã; curdusiri, curdisiri, ncurdusiri, curtsiri
{ro: acţiunea de a întoarce ceasul, de a acorda vioara}
{fr: action de remonter une montre, d’accorder le violon}
{en: action of rewinding the watch, of tuning the violin}

§ cur-tsescu (cur-tsés-cu) vb IV curtsii (cur-tsíĭ), curtseam (cur-tseámŭ), curtsitã (cur-tsí-tã), curtsiri/curtsire (cur-tsí-ri) – (unã cu crutsescu2)

§ curtsit (cur-tsítŭ) adg curtsitã (cur-tsí-tã), curtsits (cur-tsítsĭ), curtsiti/curtsite (cur-tsí-ti) – (unã cu crutsit2)

§ curtsiri/curtsire (cur-tsí-ri) sf curtsiri (cur-tsírĭ) – (unã cu crutsiri2)
ex: oara va curtsiri (curdusiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

curvã

curvã (cúr-vã) sf curvi/curve (cúr-vi) – muljari cari s-bagã tu-ashtirnut (s-ambairã) cu un bãrbat tra s-hibã plãtitã (di-aradã) cu pãradz; muljari tsi bãneadzã cu vindearea-a truplui a ljei (cu-ambãirarea) trã paradz; muljari di pit sucãchi; muljari tsi da pãni a furlor; ruspii, aruspii, dosã, putanã, chiurhanã
{ro: curvă}
{fr: putain, prostituée}
{en: prostitute}

§ curvar (cur-várŭ) sm, adg (mash masculin) curvari (cur-vá-rĭ) – omlu tsi pãlteashti curvi tra s-li ambairã; omlu tsi lu-arãsescu muljerli sh-caftã si s-bagã tu-ashtirnut cu eali; omlu tsi easti pãltit tra s-bagã tu-ashtirnut cu muljerli; tsi easti pãnghios; chiurhan
{ro: curvar, desfrânat}
{fr: coureur de folles, débauché}
{en: mad after women, debauched}

§ curvãrilji/curvãrilje (cur-vã-rí-lji) sf curvãrilji/curvãrilje (cur-vã-rí-lji) – atsea tsi fatsi unã curvã tra si sh-amintã bana; bana tsi sh-u dutsi unã curvã; curvãrii, earanlãchi, pãnghii, purnilji, putãnlichi
{ro: curvărie}
{fr: prostitution, débauche, fornication}
{en: prostitution, debauchery, fornication}

§ curvãrii/curvãrie (cur-vã-rí-i) sf curvãrii (cur-vã-ríĭ) – (unã cu curvãrilji)

§ curvãrisescu (cur-vã-ri-sés-cu) (mi) vb IV curvãrisii (cur-vã-ri-síĭ), curvãriseam (cur-vã-ri-seámŭ), curvãrisitã (cur-vã-ri-sí-tã), curvãrisiri/curvãrisire (cur-vã-ri-sí-ri) – duc unã banã di curvã; fac pri cariva s-ducã unã banã di curvã; duc unã banã di purnilji, di pãnghii
{ro: curvăsări}
{fr: paillarder, prostituer}
{en: live in debauch, prostitute}

§ curvãrisit (cur-vã-ri-sítŭ) adg curvãrisitã (cur-vã-ri-sí-tã), curvãrisits (cur-vã-ri-sítsĭ), curvãrisiti/curvãrisite (cur-vã-ri-sí-ti) – tsi dutsi unã banã di curvã; tsi easti faptu s-facã unã banã di curvã; tsi dutsi unã banã di purnilji
{ro: curvăsărit}
{fr: débauché, prostitué}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

cuturgi

cuturgi (cu-tur-gí) sm, sf cuturgioanji/cuturgioanje (cu-tur-gĭŭá-nji), cuturgeadz (cu-tur-gĭádzĭ), cuturgioanji/cuturgioanje (cu-tur-gĭŭá-nji) – om tsi nu easti ashtirnut la minti; om azvimturat, ndornic
{ro: om fără socoteală}
{fr: hasardeux}
{en: foolhardy man, adventurer}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

(a)ntornicŭ

RO:prost, încăpăţânat, îndărătnic
EN:obstinate; stubborn
FR:stupide; têtu
Dictsiunar Armãn-Romãn-Englez-Francez - Mariana Bara 2015

sihati, sãhati

RO:oră, ceas; ceasornic
EN:hour; watch
FR:heure, temps; montre
Dictsiunar Armãn-Romãn-Englez-Francez - Mariana Bara 2015