DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

ntreb

ntreb (ntrébŭ) (mi) vb I ntribai (ntri-báĭ), ntribam (ntri-bámŭ), ntribatã (ntri-bá-tã), ntribari/ntribare (ntri-bá-ri) – caftu cu zborlu tra sã-nj si da apandisi ti un lucru tsi nu-l shtiu; ãntreb, antreb;
(expr: si ntreghi sh-cãrliglu = s-caftsã minti di la cari tsi s-hibã; minduea-ti ghini)
{ro: întreba, interoga}
{fr: interroger, demander}
{en: ask, question}
ex: ntribai din casã n casã pãnã s-v-aflu; tsi mi ntreghi? nu earai sh-tini aclo?; ntribãndalui, agiundzi n Poli; si ntribari ea trã mini; sh-cu cãrliglu s-ti ntreghi
(expr: caftsã-lj mintea a curi tsi s-hibã)

§ ntribat (ntri-bátŭ) adg ntribatã (ntri-bá-tã), ntribats (ntri-bátsĭ), ntribati/ntribate (ntri-bá-ti) – (atsel) tsi-lj si caftã unã apandisi ti un lucru; (lucrul) trã cari s-caftã unã apandisi; ãntribat, antribat
{ro: întrebat, interogat}
{fr: interrogé, demandé}
{en: asked, questioned}

§ ntribari/ntribare (ntri-bá-ri) sf ntribãri (ntri-bắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva ntreabã; cãftari tsi s-fatsi (s-bagã) cu zborlu; ãntribari, antribari;
(expr: ntribarea nu-aspardzi (nu cãrteashti) = nu-i tsiva cã ntribãm)
{ro: acţiunea de a întreba; întrebare}
{fr: action d’interroger, de demander; question}
{en: action of asking a question; question}
ex: cara-l vidzurã cã fatsi ahtari ntribari; ntribarea cãrtiri nu ari; ntribari va lucrul aestu?; aistã nu pot s-u fac, fãrã ntribarea-a tatã-njui; agiumsi cu ntribarea n mardzinea-a loclui; cu ntribarea agiundzi shi n Poli; cu ntribarea sh-cu imnarea, agiundzi la poarta di pãlati a soarilui

§ nintribat (nin-tri-bátŭ) adg nintribatã (nin-tri-bá-tã), nintribats (nin-tri-bátsĭ), nintribati/nintribate (nin-tri-bá-ti) – (om) cari nu easti ntribat; (lucru) trã cari nu s-ari ntribatã); neantribat
{ro: neîntrebat, neinterogat}
{fr: qui n’est pas interrogé, qui n’est pas demandé}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

apandisi/apandise

apandisi/apandise (a-pán-disi) sf apãndisi (a-pắn-disĭ) – zborlu tsi-l lja nãpoi cariva, la ntribarea tsi u fatsi; giuvapi, giueapi, apocrisi, cãrshilãchi
{ro: răspuns}
{fr: réponse}
{en: answer}
ex: apandisea datã di nãs

§ apãndisescu (a-pãn-di-sés-cu) vb IV apãndisii (a-pãn-di-síĭ), apãndiseam (a-pãn-di-seámŭ), apãndisitã (a-pãn-di-sí-tã), apãndisiri/apãndisire (a-pãn-di-sí-ri) – lj-tornu zbor a unui tsi-nj bagã nã ntribari; dau unã apandisi; tornu zborlu; apocrisescu, apucrisescu
{ro: răspunde}
{fr: répondre}
{en: answer}

§ apãndisit (a-pãn-di-sítŭ) adg apãndisitã (a-pãn-di-sí-tã), apãndisits (a-pãn-di-sítsĭ), apãndisiti/apãndisite (a-pãn-di-sí-ti) – (atsel) a cui ãlj si deadi unã apandisi; (atsel) tsi da unã apan-disi; (ntribarea) trã cari s-da unã apandisi; tsi toarnã zborlu a unui tsi-lj bagã unã ntribari; apocrisit, apucrisit
{ro: care a răspuns, a cui i s-a răspuns, (întrebarea) la care se dă un răspuns}
{fr: qui a répondu; à qui on a répondu, (question) à laquelle on a répondu}
{en: who answered; who received an answer; (question) answered}
ex: lucru apãndisit (a curi lji s-ari datã unã apandisi)

§ apãndisi-ri/apãndisire (a-pãn-di-sí-ri) sf apãndisiri (a-pãn-di-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-apãndiseashti tsiva; turnari di zbor; ipocrisiri, ipucrisiri, apandisi
{ro: acţiunea de a răspunde}
{fr: action de répondre}
{en: action of answering}

§ pãndisescu (pãn-di-sés-cu) vb IV pãndisii (pãn-di-síĭ), pãndiseam (pãn-di-seámŭ), pãn-disitã (pãn-di-sí-tã), pãndisiri/pãndisire (pãn-di-sí-ri) – (unã cu apãndisescu)

§ pãndisit (pãn-di-sítŭ) adg pãndisitã (pãn-di-sí-tã), pãndisits (pãn-di-sítsĭ), pãndisiti/pãndisite (pãn-di-sí-ti) – (unã cu apãndisit)

§ pãndisiri/pãndisire (pãn-di-sí-ri) sf pãndisiri (pãn-di-sírĭ) – (unã cu apãndisiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

apocrisi/apocrise

apocrisi/apocrise (a-pó-cri-si) sf apocrisi (a-pó-crisĭ) – zborlu tsi-lj si da a unui (tsi-l lja nãpoi cariva), la ntribarea tsi u fatsi; apandisi, giuvapi, giueapi, cãrshilãchi
{ro: răspuns}
{fr: réponse}
{en: answer}
ex: Daniil deadi apocrisi (apandisi)

§ apucrisescu (a-pu-cri-sés-cu) vb IV apucrisii (a-pu-cri-síĭ), apucriseam (a-pu-cri-seámŭ), apucrisitã (a-pu-cri-sí-tã), apucrisiri/apucrisire (a-pu-cri-sí-ri) – lj-tornu zbor a unui tsi-nj bagã nã ntribari; dau unã apandisi (giueapi); tornu zborlu; apocrisescu, apãndisescu
{ro: răspunde}
{fr: répondre}
{en: answer}

§ apucrisit (a-pu-cri-sítŭ) adg apucrisitã (a-pu-cri-sí-tã), apucrisits (a-pu-cri-sítsĭ), apucrisi-ti/apucrisite (a-pu-cri-sí-ti) – (atsel) a cui ãlj si deadi unã apocrisi; (atsel) tsi da unã apocrisi; (ntribarea) trã cari s-da unã apocrisi; tsi toarnã zborlu a unui tsi-lj bagã unã ntribari; apocrisit, apãndisit
{ro: care a răspuns, a cui i s-a răspuns, (întrebarea) la care se dă un răspuns}
{fr: qui a répondu; à qui on a répondu, (question) à laquelle on a répondu}
{en: who has answered; who received an answer; (question) answered}

§ apucrisiri/apucrisire (a-pu-cri-sí-ri) sf apucrisiri (a-pu-cri-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-apucriseashti tsiva; turnari di zbor; apocrisiri, apãndisiri, apocrisi, apandisi
{ro: acţiunea de a răspunde, răspundere, răspuns}
{fr: action de répondre; réponse}
{en: action of answering, answer}

§ apocrisescu (a-po-cri-sés-cu) vb IV apocrisii (a-po-cri-síĭ), apocriseam (a-po-cri-seámŭ), apocrisitã (a-po-cri-sí-tã), apocrisi-ri/apocrisire (a-po-cri-sí-ri) – (unã cu apucrisescu)

§ apocrisit (a-po-cri-sítŭ) adg apocrisitã (a-po-cri-sí-tã), apocrisits (a-po-cri-sítsĭ), apocrisiti/apocrisite (a-po-cri-sí-ti) – (unã cu apucrisit)

§ apocrisiri/apocrisire (a-po-cri-sí-ri) sf apocrisiri (a-po-cri-sírĭ) – (unã cu apucrisiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ashteptu

ashteptu (ash-tép-tu) (mi) vb I ashtiptai (ash-tip-táĭ), ashtiptam (ash-tip-támŭ), ashtiptatã (ash-tip-tá-tã), ashtiptari/ashtiptare (ash-tip-tá-ri) –
1: stau iuva tra s-hiu aclo cãndu va si s-facã tsiva (s-ved pri cariva, etc.); lu-alas pri cariva s-amãnã un chiro cu fãtsearea-a unui lucru; shteptu, adastu, apãndãxescu, apãndixescu, pãndixescu;
2: lu-aprochi pri cariva s-intrã iuva (acasã, la measã, etc.); aprochi, prochi, dixescu;
(expr: ashteptu cu gura hãscatã = mizi ashteptu sã-nj si da tsiva, si s-facã tsiva, s-ved tsiva, etc.)
{ro: aştepta, primi}
{fr: attendre, accueillir, recevoir}
{en: wait, receive}
ex: prumuveara eu nj-u ashteptu (adastu); ashtiptãm dauã dzãli pamporea; ashtiptai unã sãhati sh-nu vinji; ashteaptã-mi la hani; s-ashtipta s-nu-l veadã altãoarã ntr-oclji; ashtiptã, tsi ashtiptã s-yinã hilji-sa s-mãcã; ashtiptã s-veadã tsi va curã; nu n-ashtiptam (nu pistipseam) s-lu aflã; ashtiptats-mi (adãstats-mi; aprucheats-mi n casã) aestã noapti; nu ti ntreb: ashteaptã (aproachi) amirãlu?; ashtiptats-lji (aprucheats-lji) cãt ma ghini; ishirã s-lu-ashteaptã (s-lu-aproachi) n cali; lj-ashtiptã (lj-apruche) cu tuti bunili; lã dishcljisi poarta shi lj-ashtiptã n casã; ficiori tsi ashtipta ca puljlji orghi n gurã s-lã dai

§ ashtiptat (ash-tip-tátŭ) adg ashtiptatã (ash-tip-tá-tã), ashtiptats (ash-tip-tátsĭ), ashtiptati/ashtiptate (ash-tip-tá-ti) – tsi easti adãstat (apãndixit) di cariva; tsi easti aprucheat iuva; shtiptat, adãstat, apãndãxit, apãndixit, pãndixit; aprucheat, prucheat, dixit
{ro: aşteptat, primit}
{fr: attendu, accueilli}
{en: waited, received}
ex: furã multu ghini ashtiptats (aprucheats), ca nãshti dziniradz

§ ashtiptari/ashtiptare (ash-tip-tá-ri) sf ashtiptãri (ash-tip-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-ashteaptã tsiva; shtiptari, adãstari, apãndãxiri, apãndixiri, pãndixiri; aprucheari, prucheari, dixiri
{ro: acţiunea de a aştepta, de a primi; aşteptare, primire}
{fr: action d’attendre, d’accueillir, de recevoir; accueil}
{en: action of waiting, of receiving}
ex: tu ashtiptari, ãlj dãdea unã cu mãna; lã featsim bunã ashtiptari (aprucheari)

§ neashtiptat (neash-tip-tátŭ) adg neashtiptatã (neash-tip-tá-tã), neashtiptats (neash-tip-tátsĭ), neashtiptati/neashtiptate (neash-tip-tá-ti) – tsi nu easti ashtiptat; tsi nu easti aprucheat; tsi s-fatsi cãndu omlu nu s-ashteaptã ca si s-facã; neadãstat, neapãndãxit, neaprucheat

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

astrag

astrag (as-trágŭ) (mi) vb III shi II astrapshu (as-tráp-shĭu), as-trãdzeam (as-trã-dzeámŭ), astraptã (as-tráp-tã), astradzi-ri/astradzire (as-trá-dzi-ri) shi astrãdzeari/astrãdzeare (as-trã-dzeá-ri) – dipãrtedz tsiva (i cariva) di ningã mini cu arcarea tsi lj-u fac; aruc, amin, azvãrlu, azvãrlescu; fac s-minã un lucru cu acãtsarea i pindzearea tsi lj-u fac tra si s-aflã tu-un altu loc tsi-l voi mini; trag, mpingu; (mi-)aruc cu multã agunjii cãtrã (pristi) tsiva i cariva; hiumusescu, himusescu, nhiumusescu, aleapid, leapid, sãlãghescu, sãlghescu, sãrghescu, sãrgljescu, nãburuescu;
(expr:
1: lj-astrag unã = lj-dau unã pliscutã, bush;
2: mi-astrag pri cicior = ansar dinãoarã mprostu, mi ntreb cu fricã tsi s-fatsi)
{ro: trage, arunca, repezi}
{fr: (se) jeter, (se) lancer, rejeter, (sur)sauter}
{en: throw, hurl, fling}
ex: trei ficiori tsi astrãdzea cu (aruca) chetrili; lj-astrapsi (lj-arcã, li pimsi) naparti; si s-astragã (si s-hiumuseascã) truoarã; s-astrapsi (ansãri) cumbarlu unãshunã mprostu; sh-astradzi cãmeasha di pi el (s-aleapidã di cãmeashi, sh-u scoati); s-astradzi (s-arucã) tu-arãu dinãcali; mi-astrapshu (ansãrii, mi hiumusii) nclo, ca unã fandazmã; pi mama u-astradzi (u tradzi, mpindzi) dorlu; mi-astradzi loclu (mi-arucã naparti, nu mi va, nu mi-aravdã); lj-astrapsi unã
(expr: lj-deadi unã plicutã) sh-bunã; cum avdzãrã tufechea, furlji s-astrapsirã pri cicior
(expr: ansãrirã mproshtsã)

§ astraptu (as-tráp-tu) adg astraptã (as-tráp-tã), astraptsã (as-tráp-tsã), astrapti/astrapte (as-tráp-ti) –
1: arucat, arcat, aminat, azvãrlit, traptu, pimtu, hiumusit, himusit, nhiumusit, alipidat, lipidat, sãlãghit, sãlghit, sãrghit, sãrgljit, nãburuit; (fig:
1: astraptu = (i) arãchit, agunjisit, glarecicu; (ii) burdal, zdrudit, zburdãlipsit, trubat)
{ro: tras, aruncat, repezit}
{fr: jeté, lancé, rejeté, (sur)sauté}
{en: thrown, hurled, flung}
ex: shi cerga tut astraptã (arcatã di-unã parti); om astraptu (fig: agunjisit, glarecicu, tsi nu s-mindueashti ninti ca s-facã un lucru); earam ficior astraptu (fig: burdal, zdrudit, zburdãlipsit, trubat)

§ astradziri/astradzire (as-trá-dzi-ri) sf astradziri (as-tra-dzírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-astradzi tsiva i cariva; arucari, aminari, azvãrliri, trãdzeari, pindzeari, himusiri, hiumusiri, nhiumusiri, alipidari, lipidari, sãlãghiri, sãlghiri, sãrghiri, sãrgljiri, nãburuiri

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn