suflit (sú-flitŭ) sn sufliti/suflite (sú-fli-ti) – hãrli tsi-l fac omlu s-aducheascã cã bãneadzã sh-cã easti unã hiintsã ahoryea di-alti hiintsi; duh, gean, stuhico; (fig:
1: suflit = (i) om, insu, citãman, ipuchimen; (ii) adiljatic, anasã; expr:
2: om fãrã suflit; om tsi nu-ari suflit = om arãu, fãrã njilã;
3: om cu suflit (bun, mari) = om bun;
4: njic loat ti suflit = psihupedh;
5: ljau (un njic) ti suflit = ljau di la xenj un njic tra s-lu crescu ca njiclu-a meu; ljau ti fumealji, trec prit cãmeashi, nhiljedz;
6: dau (un njic) ti suflit = nj-dau njiclu s-nj-ul creascã un xen;
7: dau ti suflit = dau (pumean, la bisearicã, trisayi, etc.) tr-adutsearea aminti a unui om tsi-ari moartã;
8: (dau) trã suflitu a mu-meai = (dau tsiva ca ti suflit) cãndu pistipsescu (shtiu) cã nu va-l ljau nãpoi vãrãoarã;
9: lu ljau pri suflitlu-a meu = ãl ljau pri chifaletea-a mea, intru chifili trã ti el, mi fac chifilj trã el;
10: nu-ari suflit di-om (tu-un loc) = nu s-aflã vãr, nu-ari urmã di om, nu-i cipit di om;
11: nji ncarcu suflitlu = fac amãrtii;
12: nj-vindu suflitu trã…= fac nai ma mãrli amãrtii trã …;
13: am (nj-sta) tsiva pri (tu) suflit = shtiu unã hãbari i am unã cripari, tsi nu-nj da arihati;
14: lu-am pri (tu) suflit = lj-feci un mari-arãu, lj-adush unã mari cripari, ãl loai pri zvercã;
15: lu-am tu suflit; tu suflit nj-easti = mi-arãseashti, nj-lja hari, l-voi multu;
16: l-ljau pi suflit = lj-am mini vrundida;
17: ãnj njardzi la suflit = mi-arãseashti multu;
18: nj-mutrescu suflitlu = am angãtan multu di bana sh-di lucrili-a meali;
19: nj-mutrescu di suflit = tsi fac, u fac trã mini, trã sinferlu a meu;
20: tu-un suflit (yini) = (yini) diunãoarã, unãshunã, tu-unã anasã, tu-unã suflari;
21: nj-trag suflitlu, hiu cu suflitlu la gurã = (i) mizi pot s-adilj, sã-nj ljau anasa; (ii) nj-caftu arihatea dupã tsi fac un mari copus; (iii) hiu tu oara tsi easti s-mor;
22: nj-dau suflitlu, nj-easi suflitlu = (i) mor; (ii) mizi pot s-lu fac un lucru, avursescu multu;
23: nu pot sã-nj tsãn suflitlu = mizi pot s-adilj di lãhtara tsi u-aduchescu;
24: nj-yini suflitlu la loc = pot s-ljau anasã tora, pot s-isihãsescu; nj-yin tu aeari, dupã unã mari lãhtarã;
25: nj-scoati (nj-mãcã) suflitlu = nj-bagã zori, nj-mãcã bana, mi creapã multu, nj-si ngreacã multu; mi cãrteashti, mi chicuseashti, mi nvirinã multu;
26: nj-adutsi suflitlu la nari; nj-adutsi suflitlu la gurã = chicusescu, mi nvirinã multu, mi cãrteashti multu cu-atseali tsi-nj fatsi, mi-adutsi tu-unã halã di nu shtiu tsi altu s-fac; nj-yini tu nãri;
27: nj-adun suflitlu = uhtedz multu, suschir amar, isihãsescu cu suschirlu tsi-l fac;
28: ãlj ljau suflitlu = ãl vatãm;
29: u fac cu suflit, cu tut suflitlu, dit ahãndamea-a suflitlui = u fac cu tutã vrearea, cu tutã putearea tsi am;
30: suflit foc, suflit bãrbat, frati-nju s-mãcã cãcat = zbor tsi yini di-aclo cã, dupã tsi s-mãritã unã featã, frati sh-soi ma di-aproapea lj-easti mash bãrbatlu;
31: ari noauã sufliti ca vulpea, cãtusha, muljarea = easti greu s-lu fats s-moarã;
32: doauã sufliti tr-un trup; un suflit tu doauã trupuri = zbor tsi s-dzãtsi trã precljili tsi s-vor multu)
{ro: suflet, spirit, viaţă, respiraţie, persoană}
{fr: âme, esprit, vie, respiration; homme, personne}
{en: soul, spirit, life, breath, man, person}
ex: suflit nu-ari, suflit lja (angucitoari: tufechea); am nã sinduchitsã (sinduchi njicã), cu nãshti, nãshti nãuntru, si fudzeari nãshtea, nãshtea, tsi u voi io sinduchitsa? (angucitoari: suflitlu shi truplu); lailu Chitsã n sinduchitsã (fig: chivuri njicã), cari da di easi Chitsa, nu-ahãrzeashti sinduchitsa (angucitoari: suflitlu shi truplu); suflitlu nsus, suflitlu nghios, tu mesi lemnu uscãcios (angu-citoari: cãlãretslu); metsi cã suflit nu ari, poartã sufliti pi-amari (angucitoari: cãravea); suflit nu-ari sh-loclu-l cheari (angucitoari: parãlu); cara s-nicã tãmbarea, u deadi trã suflitlu a tatã-sui; tr-al Custandini suflit; him patru sufliti (fig: patru oaminj); multi sufliti (fig: multsã oaminj) chirurã; ficior ti suflit s-nu ljai
(expr: s-nu nhiljedz ficior tsi nu-i di-a tãu, tra s-lu creshti); sh-featsirã ti suflit di vinjirã s-lu-alãxeascã; sã-lj da trã suflit
(expr: sã-lj da pumean, sã-lj facã trisayi, sã-lj facã arãdzli); vinji tu-un suflit
(expr: agonja dinãoarã, pãnã s-lja anasa); fuga acasã tu-un suflit
(expr: unãshunã, tu-unã anasã); tu-un suflit
(expr: tu-unã anasã, unãshunã) ãlj loai dzua; suflit di om nu s-afla aclo
(expr: aclo, nu-avea vãrnu, nu-avea urmã di om); acãtsã s-plãngã, sã sh-adunã suflitlu
(expr: s-suschirã, s-isihãseascã); plãmtã, sh-adunã suflitlu
(expr: uhteadzã, isihãseashti); tra s-nu nji ncarcu suflitlu
(expr: tra s-nu fac amãrtii); pãnã lj-inshi suflitlu
(expr: pãnã muri) fu cu zborlu n gurã; nu putea si sh-tragã suflitlu (s-adilji, s-lja anasã); mãrata di gãljinã sh-deadi suflitlu
(expr: muri)
§ stuhico (stu-hi-có) sm stuhicadz (stu-hi-cádzĭ) – (unã cu suflit)
§ suflitami/suflitame (su-fli-tá-mi) sf fãrã pl – multimi di oaminj, dunjai, lumi
{ro: mulţime de oameni}
{fr: nombres d’hommes}
{en: number of people}
ex: di-ahãtã suflitami (dunjai multã) nu-armasi un s-nu s-ducã acasã
§ nsuflitsedz (nsu-fli-tsédzŭ) (mi) vb I nsuflitsai (nsu-fli-tsáĭ), nsuflitsam (nsu-fli-tsámŭ), nsuflitsatã (nsu-fli-tsá-tã), nsuflitsari/nsuflitsare (nsu-fli-tsá-ri) – dau banã (suflit) a unui lucru; nyedz (di iu earam ca mortu); ljau puteari; mi mprustedz
{ro: însufleţi, învigora}
{fr: animer, fortifier}
{en: animate, invigorate}
ex: nu pistipsescu si si nsuflitseadzã florli-aesti (si nyeadzã di iu suntu ca uscati); mizia si nsuflitsã niheamã (si mprustã, lo niheamã puteari)
§ nsuflitsat (nsu-fli-tsátŭ) adg nsuflitsatã (nsu-fli-tsá-tã), nsuflitsats (nsu-fli-tsátsĭ), nsuflitsati/nsuflitsate (nsu-fli-tsá-ti) – tsi s-featsi ca yiu (di iu eara ca mortu); tsi ari loatã niheamã puteari; tsi s-ari mprustatã
{ro: însufleţit, învigorat}
{fr: animé, fortifié}
{en: animated, invigo-rated}
ex: cama nsuflitsat lu-aflai astã searã
§ nsuflitsari/nsu-flitsare (nsu-fli-tsá-ri) sf nsuflitsãri (nsu-fli-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva i cariva si nsuflitseadzã
{ro: acţiunea de a însufleţi, de a învigora; însufleţire, învigorare}
{fr: action d’animer, de fortifier}
{en: action of animating, of invigorating}
