|
|
njersu
njersu (njĭér-su) adg – vedz tu njergu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: njerguduc
duc (dúcŭ) (mi) vb III shi II dush (dúshĭŭ), dutseam (du-tseámŭ), dusã (dú-sã), dutsiri/dutsire (dú-tsi-ri) shi dutseari/dutseare (du-tseá-ri) – ljau tsiva dit unã parti sh-u bag tu altã; portu un lucru iuva; mi min (njergu, fug) dit un loc tu altu; mi min, mi njishcu, nergu, njergu, njeg, fug, alag, litescu, nchisescu (s-fug), plec, portu, etc.; (fig:
1: s-dutsi = bitiseashti, moari, s-fatsi afan, cheari, s-arãspãndeashti, treatsi, etc.; expr:
2: nj-si dutsi mintea, mi dutsi mintea, mi duc cu mintea = minduescu;
3: u duc ghini; duc banã = bãnedz ghini, trec ghini; fac ziafeti;
4: duc zahmeti = trag pidimadz;
5: nu-am ninga multu s-u duc = nu va bãnedz ninga multu, vinji oara s-mor;
6: l-duc cu zborlu = lj-spun chirturi, glãrinj, lu-arãd; lj-tãxescu tsiva (sh-nu-am tu minti s-fac tsi-lj tãxescu);
7: lj-duc dorlu (mirachea) = nj-easti dor (am mirachi);
8: lj-duc gailelu = lj-am vrundida, nj-easti fricã (mintea) s-nu patã tsiva;
9: l-duc (lucrul) la capit = l-bitisescu (lucrul);
10: duc pri cariva la groapã = lu ngrop;
11: nu-nj si dutsi pãnea la gurã (la inimã, tu suflit) = nu mãc cu orixi, nu-nj yini s-mãc, mãc cu inima greauã, nu ved hãiri di mãcari;
12: s-dutsi tufechea = s-discarcã, s-aminã;
13: dupã soari, du-ti! = fudz shi s-nu ti ved ãn fatsã!;
14: du-ti cu Dumnidzã! = du-ti iu s-vrei; du-ti shi s-aibã Dumnidzãlu cãshtiga-a ta;
15: mi duc, ljau calea mari = fug tu lumea largã, mi cher)
{ro: duce, conduce}
{fr: aller, conduire}
{en: go, lead}
ex: nã dutsim acasã ghini; shi s-dutsi… cãtrã iu s-dutsi (alagã) armãnlu picurar?; s-dusi (fig: bitisi, tricu) veara; featili s-duc (njergu) s-lja apã; s-duc bãrbats shi s-duc (njergu) ficiori; mi dutseam (nidzeam) cu bucla n mãnã; s-duc tufechili unã sh-unã; avea dusã (avea neasã) hilja-al amirã la lamnji; dutsi (poartã) mãcari la agri; iu duts turma, picurare, sh-iu dipunj?; a vãrnui nu-lj si dutsea mintea
(expr: nu s-minduea) la lishuraclu; nu-nj si dusi mintea
(expr: nu-nj mi minduii), cã nj-eara shcreta la pradz; nu lã si dutsea pãnea la inimã
(expr: nu mãca cu orixi), macã mãca ahoryea
§ dus (dúsŭ) adg dusã (dú-sã), dush (dúshĭ), dusi/duse (dú-si) – lucrul tsi easti loat dit unã parti shi bãgat tu altã; tsi ari purtatã un lucru iuva; tsi s-ari minatã dit un loc tu altul; njersu, njes, nersu, minat, njishcat, vgat, alãgat, litit, nchisit (s-fugã), plicat, etc.
{ro: dus, condus}
njergu
njergu (njĭér-gu) vb III shi II njershu (njĭér-shĭu), njirdzeam (njir-dzeámŭ), njarsã (njĭár-sã), njardziri/njardzire (njĭár-dzi-ri) shi njirdzeari/njirdzeare (njir-dzeá-ri) –
1: mi min (mi duc, fug) dit un loc tu altu; alag (mi duc) prit multi cãljuri shi locuri;
2: mi duc dit un loc tu altu pripadi (cu minarea-a cicioarilor un dupã-alantu); mi min (cu cicioarli), mi duc (pripadi); njeg, nergu, mi duc, mi min, mi njishcu, fug, imnu, alag, calcu, litescu, nchisescu, etc.
{ro: se duce, merge pe jos}
{fr: aller, marcher}
{en: go, walk}
ex: tini njarsish (ti dusesh) Sãmbãtã; noi aveam njarsã (n-aveam dusã) di Luni; nu njergu (mi duc) asãndzã; di dimneatsa njershu la fãntãnã; nu-lj njardzi (nu-lj si dutsi) lucrul uiguni; va njerdzi (yinj) cu mini?
§ njersu (njĭér-su) adg njarsã (njĭár-sã), njershi (njĭér-shi), njarsi/njarse (njĭár-si) –
1: tsi s-ari minatã dit un loc tu altu;
2: tsi s-ari dusã pripadi tu-un loc; njes, nersu, dus, minat, njishcat, vgat, imnat, cãlcat, alãgat, litit, nchisit (s-fugã), plicat, etc.
{ro: dus, mers pe jos}
{fr: allé, marché}
{en: gone, walked}
ex: nu easti njarsã (nu s-ari dusã) di trei mesh la mã-sa
§ njardziri/njardzire (njĭár-dzi-ri) sf njardziri (njĭár-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva njardzi (pri padi, s-dutsi) iuva; njardziri, njirdzeari, njadziri, njidzeari, neardziri, nirdzeari, minari, njishcari, vgari, alãgari, litiri, nchisiri (s-fugã), plicari, etc.
{ro: acţiunea de a se duce, de a merge pe jos; ducere, mergere}
{fr: action d’aller, de marcher}
{en: action of going, of walking}
ex: cu njardzirea (dutsearea, imnarea) ncoa, nclo, ascãpitã soarili; tu njardziri (dutseari) sh-tu turnari avum parti di furtunã pi Amarea Lai; tsi easti njardzirea (dutsearea) aestã la sculii?
§ njirdzeari/njirdzeare (njir-dzeá-ri) sf njirdzeri (njir-dzérĭ) – (unã cu njardziri)
§ njeg (njĭégŭ) vb III shi II njesh (njĭéshĭŭ), njam (njĭámŭ), njasã (njĭá-sã), njadziri/njadzire (njĭá-dzi-ri) shi njidzeari/njidzeare (nji-dzeá-ri) – (unã cu njergu)
§ njes (njĭésŭ) adg njasã (njĭá-sã), njesh (njĭéshĭ), njasi/njase (njĭá-si) – (unã cu njersu)