|
|
njerlã
njerlã (njĭér-lã) sf njerli/njerle (njĭér-li) – pulj njic di pãduri (cu dintana galbinã sh-peani lãi) tsi bati mushat; ma multi soi di pulj di pãduri tsi sh-u-aduc cu njerla; njirlã, nerlã, anjirlã, gãrãvelj, gãrvelj, grivelj; malin, mãlinj, mãlãnji, cociuv, coshav, cojvu
{ro: mierlă}
{fr: merle}
{en: blackbird}
ex: njerlili es dit cuibar
§ njirlã (njír-lã) sf njirli/njirle (njír-li) – (unã cu njerlã)
ex: vãtãmarã ndauã njirli
§ nerlã (nér-lã) sf nerli/nerle (nér-li) – (unã cu njerlã)
§ anjirlã (a-njír-lã) sf anjirli/anjirle (a-njír-li) – (unã cu njerlã)
anjirlã
anjirlã (a-njír-lã) sf – vedz tu njerlã
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: njerlãcociuv
cociuv (có-cĭuvŭ) sm, sf cociuvã (có-cĭu-vã), cociuyi (có-cĭuyĭ), cociuvi/cociuve (có-cĭu-vi) – pulj njic di pãduri (cu dintana galbinã sh-peani lãi) tsi bati mushat; ma multi soi di pulj di pãduri tsi sh-u-aduc cu njerla; coshav, cojvu, njerlã, njirlã, nerlã, anjirlã, gãrãvelj, gãrvelj, grivelj; malin, mãlinj, mãlãnji
{ro: mierloi, mierlă}
{fr: merle mâle, merle}
{en: blackbird (male and female)}
§ coshav (có-shĭávŭ) sm, sf coshavã (có-shĭá-vã), coshavi (có-shĭávĭ), coshavi/coshave (có-shĭá-vi) – (unã cu cociuv)
§ cojvu (cój-vu) sm cojvi (cój-vi) – (unã cu cociuv)
gãrãvelj
gãrãvelj (gã-rã-véljĭŭ) sm gãrãvelj (gã-rã-véljĭ) – ma multi turlii di pulj di pãduri cu dintana galbinã, chipitoasã shi peanili lãi, lãi-verdzã ncljisi tsi sh-u-aduc cu mãlinjlu (njerla); gãrvelj, grivelj, cãrãvelj, njerlã (mascur), njirlã, nerlã, anjirlã, malin, mãlinj, mãlãnji; cociuv, coshav, cojvu; (fig: gãrãvelj = om tsi easti sumu-lai la fatsã)
{ro: mierloi, graur}
{fr: merle (mâle), étourneau, sansonnet, personne noirâtre}
{en: blackbird (male), starling}
ex: s-culcã njitslji gãrãvelj; sh-vãtãma, ca gãrãvelj
§ gãrvelj (gãr-véljĭŭ) sm gãrvelj (gãr-véljĭ) – (unã cu gãrãvelj)
ex: primuveara cu lãndurli yin shi gãrveljlji
§ grivelj (gri-véljĭŭ) sm grivelj (gri-véljĭ) – (unã cu gãrãvelj)
§ cãrãvelj (cã-rã-véljĭŭ) sm cãrãvelj (cã-rã-véljĭ) – (unã cu gãrãvelj)
ex: fustaneli lãi, cãrãvelj (ca hroma di cãrãvelj)
malin
malin (má-linŭ) sm malinj (má-linj) – pulj njic di pãduri (cu dintana galbinã sh-peani lãi) tsi bati mushat; soi di pulj di pãduri tsi sh-u-adutsi cu njerla; mãlinj, mãlãnji; njerlã, njirlã, nerlã, anjirlã, gãrãvelj, gãrvelj, grivelj, cociuv, coshav, cojvu
{ro: specie de mierlă}
{fr: espèce de merle}
{en: species of blackbird}
§ mãlinj (mã-línjĭŭ) sm mãlinj (mã-línjĭ) – (unã cu mascurlu-a puljlui malin)
§ mãlãnji/mãlãnje (mã-lắ-nji) sf mãlãnj (mã-lắnjĭ) – (unã cu feamina-a puljlui malin)
ex: toamna mãlãnjli (njerlili) suntu grasi tr-atsea suntu cãftati di-avinãtori
suschir1
suschir1 (sus-chírŭ shi sús-chir) sn suschiri/suschire (sus-chí-ri shi sús-chi-ri) – anasa (greauã, cu lavã, ahãndoasã sh-niheamã ca lungã, multi ori cu plãnguti shi shcljimurãri) tsi u scoati omlu tsi aducheashti tu suflit un dor multu greu, unã dureari, nvirinari, cripari, etc.; uhtat, uftat, scãtsadzã;
(expr: suschir dit hicati = suschir ahãndos)
{ro: oftat}
{fr: soupir}
{en: sigh}
ex: mash suschir (uhtat) di muljeri; suschirlu (uhtatlu) ali mani; bãnash fãrã suschiri (uhtati, uhtãri); suschirili (uhtaturli) a meali va li avdã Dumnidzã; sã sculã cu mari suschir; scoasi un suschir amirãlu
§ suschirat1 (sus-chi-rátŭ) sn suschirati/suschirate (sus-chi-rá-ti) – (unã cu suschir1)
ex: va-nj ti duts cu sãnãtati, va-nj armãn pi suschirati (suschiri, uhtati)
§ suschiros (sus-chi-rósŭ) adg suschiroasã (sus-chi-rŭá-sã), suschirosh (sus-chi-róshĭ), suschi-roasi/suschiroase (sus-chi-rŭá-si) – cari uhteadzã multu, dipriunã; (fig: suschiros = tsi sh-u-adutsi cu unã boatsi tsi suschirã; adiljos, dolj, duljos, lãcrimos, duriros)
{ro: suspinător}
{fr: plaintif}
{en: who sighes often}
ex: cu-a ljei boatsi suschiroasã (tsi suschirã); s-ascultu njerla suschiroasã (fig: tsi pari cã suschirã dipriunã); shi valea-nj turnã grailu cu scljimuri, suschiros (fig: adiljos); cu vreari suschiroasã (mplinã di suschiri)
§ suschir2 (sus-chírŭ) vb I suschirai (sus-chi-ráĭ), suschiram (sus-chi-rámŭ), suschiratã (sus-chi-rá-tã), suschirari/suschirare (sus-chi-rá-ri) – scot dit cheptu unã anasã greauã, cu lavã, ahãndoasã sh-niheamã ca lungã, multi ori cu plãnguti shi shcljimurãri, di itia cã aduchescu tu suflit un dor greu, unã dureari, nvirinari, cripari, etc.; suschin, uftedz, uhtedz, nuchescu, scãltiz, scãltsedz;
(expr:
1: lu suschir = l-fac sã suschirã;
2: suschir dit hicati = suschir greu, ahãndos)
{ro: suspina}
{fr: soupirer}
{en: sigh}
ex: moi, curbane! trandafir, bana-nj tutã va-nj suschir (uhtedz); strigã suschirãnd, o, lai, dadã!; suschirã puljlji, suschirã; suschir ti tini; suschira sh-plãndzea, cã ti curma njilã mari; plãndzi, mãrata, shi suschirã (uhteadzã); aoa plãndzea, aoa suschira, cã taha nu u va bãrbat-su; cãtu-l simnarã tu tifteri shi suschirã grãmãticlu nãoarã; tuts gionjlji-l zilipsea shi tuti featili li suschira