{ro: care are amigdalită}
{fr: malade d’amygdalite}
{en: sick of tonsillitis}
ex: lj-eara ngljinduratã (umflatã) gusha

§ ngljindurari/ngljindurare (ngljin-du-rá-ri) sf ngljindurãri (ngljin-du-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva lãndzidzashti di gljindurã
{ro: acţiunea de a avea amigdalită}
{fr: action d’être malade d’amygdalite}
{en: action of getting sick of tonsillitis}

{en: made as a joke}

§ ngljimari/ngljimare (nglji-má-ri) sf ngljimãri (nglji-mắrĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi ngljimeadzã; ãngljimari, ngljimuiri, ãngljimuiri, ngljiniri, ãngljiniri, shuguiri, shiguiri
{ro: acţiunea de a glumi; glumire}
{fr: action de badiner, de plaisanter}
{en: action of making jokes}

§ ãngljimedz (ãn-glji-médzŭ) vb I ãngljimai (ãn-glji-máĭ), ãngljimam (ãn-glji-mámŭ), ãngljimatã (ãn-glji-má-tã), ãngljimari/ãngljimare (ãn-glji-má-ri) – (unã cu ngljimedz)
ex: ai chefi s-ãngljimedz (tu scriarea-a noastrã: sã ngljimedz)

§ ãngljimat (ãn-glji-mátŭ) adg ãngljimatã (ãn-glji-má-tã), ãngljimats (ãn-glji-mátsĭ), ãngljimati/ãngljimati (ãn-glji-má-ti) – (unã cu ngljimat)

§ ãngljimari/ãngljimare (ãn-glji-má-ri) sf ãngljimãri (ãn-glji-mắrĭ) – (unã cu ngljimari)

§ ngljimuescu (nglji-mu-ĭés-cu) vb IV ngljimuii (nglji-mu-íĭ), ngljimueam (nglji-mu-ĭámŭ), ngljimuitã (nglji-mu-í-tã), ngljimui-ri/ngljimuire (nglji-mu-í-ri) – (unã cu ngljimedz)

§ ngljimuit (nglji-mu-ítŭ) adg ngljimuitã (nglji-mu-í-tã), ngljimuits (nglji-mu-ítsĭ), ngljimuiti/ngljimuiti (nglji-mu-í-ti) – (unã cu ngljimat)

§ ngljimuiri/ngljimuire (nglji-mu-í-ri) sf ngljimuiri (nglji-mu-írĭ) – (unã cu ngljimari)

§ ãngljimuescu (ãn-glji-mu-ĭés-cu) vb IV ãngljimuii (ãn-glji-mu-íĭ), ãngljimueam (ãn-glji-mu-ĭámŭ), ãngljimuitã (ãn-glji-mu-í-tã), ãngljimuiri/ãngljimuire (ãn-glji-mu-í-ri) – (unã cu ngljimedz)

§ ãngljimuit (ãn-glji-mu-ítŭ) adg ãngljimuitã (ãn-glji-mu-í-tã), ãngljimuits (ãn-glji-mu-ítsĭ), ãngljimuiti/ãngljimuiti (ãn-glji-mu-í-ti) – (unã cu ngljimat)

§ ãngljimuiri/ãngljimuire (ãn-glji-mu-í-ri) sf ãngljimuiri (ãn-glji-mu-írĭ) – (unã cu ngljimari)

§ ngljinescu (nglji-nés-cu) vb IV ngljinjii (nglji-njíĭ), ngljinjam (nglji-njĭámŭ), ngljinjitã (nglji-njí-tã), ngljinjiri/ngljinjire (nglji-njí-ri) – (unã cu ngljimedz)

§ nglji-njit (nglji-njítŭ) adg ngljinjitã (nglji-njí-tã), ngljinjits (nglji-njítsĭ), ngljinjiti/ngljinjiti (nglji-njí-ti) – (unã cu ngljimat)

§ ngljinji-ri/ngljinjire (nglji-njí-ri) sf ngljinjiri (nglji-njírĭ) – (unã cu ngljimari)

§ ãngljinescu (ãn-glji-nés-cu) vb IV ãngljinjii (ãn-glji-njíĭ), ãngljinjam (ãn-glji-njĭámŭ), ãngljinjitã (ãn-glji-njí-tã), ãngljinjiri/ãngljinjire (ãn-glji-njí-ri) – (unã cu ngljimedz)

§ ãngljinjit (ãn-glji-njítŭ) adg ãngljinjitã (ãn-glji-njí-tã), ãngljinjits (ãn-glji-njítsĭ), ãngljinjiti/ãngljinjiti (ãn-glji-njí-ti) – (unã cu ngljimat)

§ ãngljinjiri/ãngljinjire (ãn-glji-njí-ri) sf ãngljinjiri (ãn-glji-njírĭ) – (unã cu ngljimari)

{ro: glumi}
{fr: plaisanter}
{en: joke, make fun}
ex: cu mini shugueai (fãtseai shicadz)

§ shuguit (shĭu-gu-ítŭ) adg shuguitã (shĭu-gu-í-tã), shuguits (shĭu-gu-ítsĭ), shugui-ti/shuguite (shĭu-gu-í-ti) – tsi easti spus trã shicã
{ro: glumit}
{fr: plaisanté}
{en: made as a joke}

§ shuguiri/shuguire (shĭu-gu-í-ri) sf huguiri (shĭu-gu-írĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi ngljimeadzã
{ro: acţiunea de a glumi; glumire}
{fr: action de plaisanter}
{en: action of making jokes}

§ shiguescu (shi-gu-ĭés-cu) vb IV – (unã cu shuguescu)

§ shiguit (shi-gu-ítŭ) adg – (unã cu shuguit)
ex: vidzurã cã nu eara ti shiguiri (trã shicã)

§ shiguiri/shiguire (shi-gu-í-ri) sf – (unã cu shuguiri)

22: nj-acats ureaclja (urecljili) = (i) nu voi s-avdu, nu-nj yini s-pistipsescu atseali tsi avdu, mi-apurisescu, mi ciudisescu, mi-acatsã lãhtara; (ii) ahiurhescu s-cãntu;
23: li dipun (li-aplec) urecljili = nj-pari-arãu di tsiva (tsi-nj s-ari dzãsã i faptã, tsi-am pãtsãtã, etc.); mi tãpinusescu, cãtãdixescu, isihãsescu, dipun (apun, aplec) nãrli, lu-aspindzur caplu, etc.;
24: mi ncalicã pri ureclji = mi stãpueashti, fac cum ãnj si dzãtsi ta s-fac;
25: nj-si dutsi gura la ureclji = nj-easti multã foami; crep di foami; nj-gurleadzã matsãli; am unã foami di lup; nj-intrã luplu tu matsã; nj-aurlã luplu tu pãnticã; nji s-alãcheashti buriclu di foami, etc.;
26: lj-agiumshu la ureaclji = avdzã di mini;
27: lj-intrã prit unã ureaclji sh-lji easi pri-alantã = cum avdi tsiva, cum u-agãrshashti; nu va s-ascultã di urminia tsi-lj si da;
28: ascap ca prit urecljili-a aclui = mizi ascãpai dit unã catastasi greauã;
29: s-ts-u dzãcã preftul dupã ureaclji = s-mori, tra s-tsã dghivãseascã la cap preftul;
30: lu-avea mplin trastul, nica ureclji di gumar tsi nu-avea = s-dzãtsi tr-atsel tsi ari multi lucri tu trastu shi nu shtii tsi ari;
31: ureclj-azvarna = s-dzãtsi tr-astel tsi easti shpion, cari va s-aflã misticadz ascumtsà tra s-li spunã la dushman;
32: gura la ureaclji s-tsã yinã = blãstem: s-tsã si strãmbã gura di dãmblã, s-ti-agudeascã chicuta;
33: cãndu va-nj ved ureaclja = vãrãoarã;
34: (am borgi) pãnã di ureclji = (am borgi) multu mari, nu s-poati ma mari;
35: nu hiu gumar s-mi ncalits pri ureclji = nu hiu om sh-ahãt aplo tra s-mi-alas arãs di caritsido;
36: lu-acats luplu di ureclji = mi aflu tu-unã catastasi greauã mplinã di piriclji, iu pot s-pat nipãtsãtili;
37: tu zori sh-luplu acats di ureclji = cãndu nu pots s-fats altã soi, sh-ai mari ananghi di tsiva, va fats itsido tra s-tsã ndredz huzmetea)
{ro: ureche}
{fr: oreille}
{en: ear}
ex: cu ocljilj nu s-veadi, cu ureaclja s-avdi (angucitoari: vimtul); amirãlu ari ureclji di caprã; furlji-lj tãljarã unã ureaclji; bagã ordzul tu-unã ureaclji di disagã
(expr: tu-unã giumitati di disagã); saricã cu ureclji; va ti-adar ca ureclji di saricã!
(expr: va ti am ca un di cari nu-am ananghi, tsi nu nj-adutsi vãrã hãiri); vrãndalui cãmila coarni, pãnã sh-di ureclji shutã armasi; yinits ca s-lom di ureclji
(expr: s-ascultãm tsi s-dzãtsi); crishtinj, s-loats di ureclji
(expr: s-ascultats!); nu sh-loa di ureclji un cu-alantu
(expr: nu s-aduchea); s-nu-lj mãts urecljili
(expr: s-lu-alash isih) dzua tutã; arãurli gurleadzã di-ts lja urecljili
(expr: di ti asurdzãscu); easti fudul di ureclji
(expr: easti surdu, nu avdi ghini); lu shtiu, easti fudul di ureclji
(expr: easti surdu); sh-acãtsã urecljili
(expr: sta ciudisit, icã lãhtãrsit); adi, Costa, lu-avdu n cali cum sh-acãtsã urecljili
(expr: nchisi s-cãntã); draclu ti-alasã di ureclji
(expr: isihãseshti, arihãtipseshti); li dipusi urecljili
(expr: tãpinusi, cãtãdixi); ti ncãlicarã dratslji pri ureclji
(expr: intrarã dratslji tu tini, ti stãpuescu, fats cum vor dratslji); s-lu ncalicã pri ureclji
(expr: s-lu facã s-adarã cum vor nãsh); a lor nu lã si bati ureaclja
(expr: nu-lj mealã, nu lã easti fricã); a noauã nu nã si bati ureaclja
(expr: nu nã mealã); nu-nj si bati ureaclja
(expr: nu mi mealã, nu mi siclitsescu, nu-nj mãc inima); nã si dusi gura la ureaclji
(expr: cripãm) di foami; nã teasim s-lu lom di ureaclji
(expr: s-durnjim, s-lu furãm somnul); s-tsã u dzãcã dupã ureaclji
(expr: s-mori); nu li bagã di ureaclji tuti
(expr: nu li-aducheashti tuti, nu li tsãni minti tuti); nu ljau di ureaclji limba aestã
(expr: nu u-aduchescu, nu u cunoscu, nu u zburãscu limba); cai lja di urea-clji minciunjli a lui? (cari ascultã, cai lã bagã oarã, cari sh-bagã mintea la minciunjli a lui?)

§ uricljushi/uricljushe (u-ri-cljĭú-shi) sf uricljush (u-ri-cljĭushĭ) – ureaclji njicã
{ro: urechiuşă}
{fr: petite oreille}
{en: small ear}

§ uricljedz (u-ri-cljĭédzŭ) (mi) vb I uricljai (u-ri-cljĭáĭ), uricljam (u-ri-cljĭámŭ), uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljari/uricljare (u-ri-cljĭá-ri) – lu-acats di ureclji, lji li frec icã lu trag cãtrã nsus; l-trag di ureclji; l-fac sã-lj creascã urecljili, si s-facã ma mãri
{ro: trage de urechi; creşte urechile}
{fr: tirer les oreilles; accroître les oreilles}
{en: pull somebody’s ears; grow, enlarge one’s ears}
ex: uriclje (lj-criscurã urecljili mãri) ca un gumar; lu uricljai (l-trapshu di ureclji), lj-arupshu urecljili

§ uricljat1 (u-ri-cljĭátŭ) adg uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljats (u-ri-cljĭátsĭ), uricljati/uricljate (u-ri-cljĭá-ti) –
1: tsi easti traptu di ureaclji; tsi lj-ari cricutã urecljili; tsi ari ureclji mãri;
2: tsi ari ureclji (mãri) ca di gumar; dãngljat, dãngljinat
{ro: tras de urechi; cu urechile crescute, mari}
{fr: qui s’est fait tirer les oreilles; avec les oreilles accrues}
{en: with pulled ears; with grown, enlarged ears}
ex: easti uricljat (cu ureclji mãri); nu eshti uricljatã (nu tsã s-au traptã urecljili) di multu, ti-atsea azdisish ahãt

§ uricljari/uri-cljare (u-ri-cljĭá-ri) sf uricljeri (u-ri-cljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu crescu urecljili; atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti traptu di ureclji
{ro: acţiunea de a trage de urechi; de a-i creşte urechile}
{fr: action de tirer les oreilles; d’accroître les oreilles}
{en: action of pulling somebody’s ears; of growing, of enlarging ears}

§ uricljat2 (u-ri-cljĭátŭ) sm, sf uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljats (u-ri-cljĭátsĭ), uricljati/uricljate (u-ri-cljĭá-ti) – pravdã (om) cu ureclji mãri; pravdã tsi sh-u-adutsi cu un cal ma njic sh-cari easti sh-cu ureclji mãri; urincljat, gumar, mulã, tar, cãci, shonj, uci, tãronj, dãngã, dãnglãrã (fig: uricljat = un tsi ari ureclji multu mãri)
{ro: măgar; cineva cu urechi mari}
{fr: âne; bête (homme) avec des longues oreilles}
{en: donkey; someone with large ears}
ex: sh-u bãgã s-nu lj-ascapã uricljatlu (gumarlu); va ti mãc, uricljate (gumare)!; aduc gãletsli pri huilidzlji uricljats

§ urincljat (u-rin-cljĭátŭ) sm, sf urincljatã (u-rin-cljĭá-tã), urincljats (u-rin-cljĭátsĭ), urincljati/urincljate (u-rin-cljĭá-ti) – (unã cu uricljat2)
ex: urincljatlu (gumarlu) s-lu-acumpãrãm