§ aspartu (as-pár-tu) adg aspartã (as-pár-tã), aspartsi (as-pár-tsi), asparti/asparte (as-pár-ti) –
1: tsi s-ari faptã cumãts (tsivali; tsi ari cripatã (plãscãnitã, stricatã, zdãngãnitã, etc.); tsi nu mata easti bun;
2: tsi s-ari bitisitã (adunari, numtã, cor, bi-searicã, etc.) sh-lumea ari vgatã (s-ari arãspãnditã, arãitã, scrup-sitã, etc.);
3: (paradz) tsi s-au datã trã lucri acumpãrati (tsi s-au xudipsitã, hãrgiuitã, etc.);
4: (casã, hoarã, grãdinã, etc.) tsi s-ari surpatã (azvãrnuitã, bãstisitã, prãpãditã, cãtãstrãpsitã, afãnisitã, etc.);
5: (om, pravdã, yeatsã, etc.) tsi fu vãtãmat (tãljat, spãstrit, etc.);
6: (paradz) cu tinjii ma mari (liri) alãxits trã paradz cu tinjii ma njicã (piastri, aslanj, etc.);
7: (lucru bun trã mãcari ca, bunãoarã, lapti, carni, ghelã, etc.) tsi s-ari faptã nibun trã mãcari (s-ari astãljatã, aludzãtã, etc.);
8: (purtarea-a unui om) tsi s-ari alãxitã shi s-ari faptã (di bunã tsi eara) lai (arushinoasã, di purnilji, etc.); palju-om, fatigei, dizmãlat, dizmãlãrat;
9: tsi sh-ari chirutã mintea, tsi ari glãritã;
10: tsi s-ari alãxitã la fatsã (di lãngoari, nidurnjiri, etc.) shi sh-ari chirutã hroma (tsi featsi sufri, ari aushitã, ari vishtidzãtã, ari mãrãnghisitã, etc.)
{ro: spart, stricat, terminat, dispersat, cheltuit, distrus, omorât, schimbat, corupt, înnebunit, ofilit}
{fr: cassé, brisé, dispersé, achevé, dépensé, détruit, tué, échangé, corrompu, toqué, fané}
{en: broken, finished, ended, dispersed, spent, distroyed, killed, exchanged, corrupted, who has lost his mind, faded, withered}
ex: casa-atsea asparta easti armasã di la pãrintsã; gardul eara aspartu (surpat); da di nã moarã aspartã, apãrghisitã; vedz un mãnãstir aspartu (surpat, azvãrnuit); aspartu om ishi (urut, dizmãlat, cu purtari arushinoasã); capra fu aspartã (vãtãmatã, disicatã) di ursã; sh-prit crãpiturã, s-ts-azboairi, aspartã gurã

§ aspardziri/aspardzire (as-pár-dzi-ri) sf aspardziri (as-pár-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-aspardzi tsiva i cariva; cripari, plãscãniri, stricari, zdãngãniri; arãspãndiri, arãiri, scrupsiri; xudipsiri (paradz), hãrgiuiri (paradz); surpari (casã, gardu), azvãrnuiri (hoarã), bãstisiri, prãpãdiri, cãtãstrãpsiri, afãnisiri; vãtãmari (om), tãljari (om), spãstriri (om); alãxiri (di paradz), astãljari (di lapti), aludzãri (di carni); chireari (di minti), glãriri; aushiri, vishtidzãri (la fatsã), mãrãnghisiri (la fatsã), etc.
{ro: acţiunea de a sparge, de a strica, de a termina, de a dispersa, de a cheltui, de a distruge, de a omorî, de a schimba, de a corupe, de a înnebuni, de a ofili}
{fr: action de casser, de briser, de disperser, d’achever, de dépenser, de détruire, de tuer, d’échanger, de corrompre, de se toquer, de se faner}
{en: action of breaking, of finishing, of ending, of dispersing, of spending, of distroying, of killing, of exchanging, of corrupting, of losing one’s mind, of fading, of withering}
ex: tu-aspardzirea (bitisirea) a beariljei tsi-amintã un ciuciu nveasta noauã, ca un pilister

§ aspãrdzeari/as-pãrdzeare (as-pãr-dzeá-ri) sf aspãrdzeri (as-pãr-dzérĭ – (unã cu aspardziri)

§ aspartã (as-pár-tã) sf fãrã pl – spartã, stricatã, bitisitã (pãzarea), etc.
{ro: spart, spart (de târg)}
{fr: fin, terminaison (d’un marché)}
{en: end, end (of the market)}
ex: tu asparta (ishita) a pãzariljei fudzim acasã

§ aspãrgãciuni/aspãr-gãciune (as-pãr-gã-cĭú-ni) sf aspãrgãciunj (as-pãr-gã-cĭúnjĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-aspardzi, s-azvãrnueashti tsiva; aspãrgã-mintu, azvãrnuiri, aspãrdzeari, aspardziri, cãtãstrãpsiri, afãnsiri, prãpãdiri, etc.
{ro: distrugere; dezastru}
{fr: action de détruire; désastre}
{en: destruction; disaster}
ex: oaminj faptsã ti arãu shi aspãrgãciuni (aspãrdzeari, cãtãstrãpsiri); itsi aspãrgãciuni s-fãtsea n casã

§ neaspartu (neas-pár-tu) adg neaspartã (neas-pár-tã), neaspartsi (neas-pár-tsi), neasparti/neasparte (neas-pár-ti) –
1: tsi nu easti aspartu; tsi nu s-ari aspartã
{ro: nespart, nestricat, etc.}
{fr: qui n’est pas cassé, qui n’est pas détruit, etc.}
{en: which is not broken, distroyed, etc.}

§ neaspardziri/neaspardzire (neas-pár-dzi-ri) sf neaspardziri (neas-pár-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-aspardzi tsiva
{ro: acţiunea de a nu sparge, de a nu strica, etc.}
{fr: action de ne pas casser, de ne pas détruire, etc.}
{en: action of not breaking, of not distroying}

§ neaspãrdzea-ri/neaspãrdzeare (neas-pãr-dzeá-ri) sf neaspãrdzeri (neas-pãr-dzérĭ – (unã cu neaspardziri)

§ neaspartã (neas-pár-tã) sf fãrã pl – tsi nu easti aspartã, nibitisitã (pãzarea), etc.
{ro: nespart, nespart (de târg)}
{fr: qui n’est pas fini}
{en: that has not ended}
ex: tu asparta (ishita) a pãzariljei fudzim acasã

§ neaspãrgã-ciuni/neaspãrgãciune (neas-pãr-gã-cĭú-ni) sf neaspãrgãciunj (neas-pãr-gã-cĭúnjĭ) – (unã cu neaspardziri)

§ aspãrgãturã (as-pãr-gã-tú-rã) sf aspãrgãturi (as-pãr-gã-túrĭ) – loclu iu un lucru easti aspartu (aruptu, tãljat, stricat, frãmtu, etc.); cumatã dit un lucru aspartu
{ro: spargere}
{fr: brisure, rupture, débris}
{en: break, crack, fragment}

§ aspãrgãtor (as-pãr-gã-tór) adg aspãrgãtoari/aspãrgãtoare (as-pãr-gã-tŭá-ri), aspãrgãtori (as-pãr-gã-tórĭ), aspãrgãtoari/aspãrgãtoare (as-pãr-gã-tŭá-ri) – atsel tsi-aspardzi un lucru; atsea cu cari s-aspardzi un lucru
{ro: spărgător}
{fr: briseur, destructeur, corrupteur}
{en: breaker, cracker, destroyer}

§ spargu (spár-gu) (mi) vb III shi II sparshu (spár-shĭu), spãrdzeam (spãr-dzeámŭ), spartã (spár-tã), spardzi-ri/spardzire (spár-dzi-ri) shi spãrdzeari/spãrdzeare (spãr-dzeá-ri) – (unã cu aspargu)
ex: va s-u spardzi

§ spartu (spár-tu) adg spartã (spár-tã), spartsi (spár-tsi), sparti/sparte (spár-ti) – (unã cu aspartu)
ex: canda easti spartã, ashi mãcã

§ spardzi-ri/spardzire (spár-dzi-ri) sf spardziri (spár-dzirĭ) – (unã cu aspardziri)

§ spãrdzeari/spãrdzeare (spãr-dzeá-ri) sf spãr-dzeri (spãr-dzérĭ – (unã cu aspardziri)

§ spãrgãmintu (spãr-gã-mín-tu) sn spãrgãmintu (spãr-gã-mín-turĭ) – (unã cu aspãrgã-ciuni)

§ spãrturã (spãr-tú-rã) sf spãrturi (spãr-túrĭ) – loclu iu s-ari aspartã un lucru
{ro: spărtură}
{fr: brèche}
{en: breach}
ex: tricum pit spãrtura-a murlui

§ apuaspargu (a-pŭas-pár-gu) (mi) vb III shi II apuasparshu (a-pŭas-pár-shĭu), apuaspãrdzeam (a-pŭas-pãr-dzeámŭ), apuaspartã (a-pŭas-pár-tã), apuaspardzi-ri/apuaspardzire (a-pŭas-pár-dzi-ri) shi apuaspãrdzeari/apuas-pãrdzeare (a-pŭas-pãr-dzeá-ri) – lu-aspargu (l-frãngu) lucrul aproapea ntreg
{ro: sparge aproape de tot}
{fr: briser (presque) intégralement}
{en: break (almost) entirely}

§ apuaspartu (a-pŭas-pár-tu) adg apuaspartã (a-pŭas-pár-tã), apuaspartsi (a-pŭas-pár-tsi), apuasparti/apuasparte (a-pŭas-pár-ti) – tsi easti dip aspartu (frãmtu)
{ro: spart aproape de tot}
{fr: brisé (presque) intégralement}
{en: broken (almost) entirely}

§ apuaspardzi-ri/apuaspardzire (a-pŭas-pár-dzi-ri) sf apuaspardziri (a-pŭas-pár-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva s-aspardzi (s-frãndzi) aproapea ntreg
{ro: acţiunea de a sparge aproape integral}
{fr: action de briser (presque) intégralement}
{en: action of breaking (almost) entirely}

§ apuaspãrdzeari/apuaspãrdzeare (a-pŭas-pãr-dzeá-ri) sf apuaspãrdzeri (a-pŭas-pãr-dzérĭ – (unã cu apuaspardziri)

{fr: briser, casser, rompre; surcharger; hésiter, bouder; déguerpir, s’en aller au diable; se dandiner, trémousser; serpenter, biaiser; baisser, decroître, diminuer, décliner; reculer; affliger, chagriner; humilier; leurrer, tromper (la faim); accabler; vaincre; anéantir; remuer; sérancer, carder; jeter un sort, porter malheur; etc.}
{en: break, smash, shatter; overcharge; hesitate, sulk; clear out, decamp; have a rolling gait; turn, bend; lower, diminish; step back; grieve; humiliate; stop (hunger); overwhelm; vanquish; destroy; etc.}
ex: ciucuti stamnili sh-li frãmsi (li featsi tsivali); s-frãmsi geamea di la casã; lj-frãmsim di shcop
(expr: ãlj bãtum multu; lj-astimsim di bãteari); ts-freadzish
(expr: ts-agudish multu) caplu; sh-frãmsi
(expr: lj-criparã) dintsãlj; s-frãndzea
(expr: eara ahãntu ncãrcats di pãrea cã va s-frãngã) merlji di meari aroshi; nj-easti s-nu frãndzi coasti
(expr: s-nu shuvãeshti, s-nu stai s-ti mindueshti cã nu para shtii tsi s-fats); lji si freadzi
(expr: sh-alãxi) mintea; apirã sh-u frãngu la oi
(expr: mi duc, fug, u cãlescu, u cãrtsãnescu, etc. la oi); frãmsirã
(expr: fudzirã, u cãlirã) nãpoi cãtã la hani; frãndzi-ti di-aoa!
(expr: fudz, cã nu voi s-ti ved ãn fatsã; arupi-ts gusha!); gionjlji trec, va s-lji frãngu oasili
(expr: va-lj dau un shcop) s-lu acãtsari; eali s-frãngu (fig: sh-leagãnã truplu, s-cãmãrusescu); u vidzu ahãt mushatã shi cum lji si frãndzea truplu (fig: shi cum sh-mina shi sh-ligãna truplu); el frãndzea
(expr: strãmba, alãxea, turna) calea; trã mirindi freadzi
(expr: scãdzu, njicshurã) cãroarea; unã tsi frãndzi
(expr: scadi) noaptea; vedz, frãmshu
(expr: scãdzui la fatsã sh-la trup) tora, hoge, yiramatli mi loarã; apoea, fregi chiola
(expr: slãghii, nu-am puteari s-fac tsiva); dzua lo ca s-frãngã
(expr: sã scadã); di aestã cali freadzi nãpoi
(expr: aestã oarã deadi nãpoi); nu prindea s-lji frãngã inima
(expr: s-u nvirineadzã); eali sh-frãndzea mãnjli
(expr: si zbãtea di dureari); lã avea frãmtã nãrli
(expr: lji tãpinusirã, lji cãtãdixirã, lj-arushinarã); dats si-nj frãngu
(expr: si-nj curmu, s-nj-astãmãtsescu) foamea; cãndu somnul lja s-mi frãngã
(expr: s-mi curmã, s-mi-aplucuseascã); frãmsirã vurtutea a apishtilor
(expr: lj-azvimsirã apishtilj); trei ori ãl freadzi
(expr: lu-azvimsi) Burã; vãrtos arãi shi nimbinats, nu-lj frãndzi noaptea somnul
(expr: nu lj-azvindzi, nu lj-aplucuseashti noaptea somnul); cãmbãnjli s-frãngu
(expr: nu-astãmãtsescu) di bãteari; laptili shi-l frãngu cãntãndalui cãsharlji; apãlj cari va frãngã
(expr: apãlj di lãnã, cari va li tragã)?; cãntã cuclu si-nj mi frãngã
(expr: si-nj numãtseascã, si-nj cubãeascã); s-frãngã
(expr: s-u-aru-shineadzã) vruta-nj tu-ashtirnut; shi-sh frãmsirã zverca
(expr: fu-dzirã ampatrulea) dratslji; s-vãtãmã shi s-frãmsi
(expr: fudzi ampatrulea) pãnã s-ascapã; giucai pãnã mi frãmshu di gioc
(expr: giucai multu); acãtsarã s-gioacã shi sã s-frãngã (fig: si-sh leagãnã truplu sh-gofurli); lumea s-ciudusea ma multu shi s-frãndzea (fig: ligãna truplu sh-gofurli)

§ frãmtu (frắm-tu) adg frãmtã (frắm-tã), frãmtsã (frắm-tsã), frãmti/frãmte (frắm-ti) – tsi s-ari faptã dauã (i ma multi) cumãts dit un lucru (cu arupearea, agudirea, nduplicarea, arcarea, plãscãnirea, apitrusirea, etc. a lucrului); aruptu, aspartu, disicat, etc.
{ro: frânt, înfrânt; supraîncărcat; ezitat; etc.}
{fr: brisé, cassé, rompu; surchargé; hésité; etc.}
{en: broken, smashed, shattered; overcharged; hesitated; etc.}
ex: doauãli poaci suntu frãmti (suntu cumãts); cupili frãmti (asparti); s-easti cã nutsli suntu frãmti shi puximãdzli muljati; loclu easti frãmtu (nu easti ndreptu ma cu njits alinãri shi dipuneri di locuri); cu inimã frãmtã
(expr: afãnsitã, nvirinatã, cripatã), u pitricu n pãduri; vinji frãmtu di cali
(expr: multu avursit); frãmtsã di cãnjinã
(expr: nvirinats, multu cripats, sãcãldãsits); feati ca frãmti
(expr: zmuticati) di nãvai; frãmtã-frãmtã
(expr: tsi s-cãmãru-seashti, pirifanã di cari easti nãsã); paradz frãmtsã
(expr: faptsã minuts, ljanumã)

§ frãndziri/frãndzire (frắn-dzi-ri) sf frãndziri (frắn-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-frãndzi tsiva; arupeari, aspãrdzeari, disicari, etc.
{ro: acţiunea de a frânge, de a înfrânge; de a supraîncărca; de a ezita, etc.; frângere, înfrângere; supraîncărcare; ezitare, etc.}
{fr: action de briser; de surcharger; d’hésiter; etc.}
{en: action of breaking; of overcharging; of hesitating; etc.}

§ frãndzeari/frãndzeare (frãn-dzeá-ri) sf frãndzeri (frãn-dzérĭ) – (unã cu frãndziri)
ex: cu calu frãndzeari (ligãnari, cãmãrusiri pri cal)

§ nifrãmtu (ni-frắm-tu) adg nifrãmtã (ni-frắm-tã), nifrãmtsã (ni-frắm-tsã), nifrãmti/nifrãmte (ni-frắm-ti) – tsi nu easti frãmtu; nearuptu, neaspartu, nidisicat, etc.;
(expr: nifrãmtu = cari nu easti (nu s-alasã) azvimtu)
{ro: nefrânt, neînfrânt; etc.}
{fr: non brisé; qui n’est pas défait; etc.}
{en: not broken; not vanquished; etc.}
ex: cum i-alghina-atsea nifrãmtã
(expr: tsi nu s-alãsã-azvimtã); nifrãmtã dzua ghini
(expr: ninga tu lunjina-a ljei); chirutlu di lup, ascãpã nãoarã nifrãmtu (ascãpã cu bana, neaspartu) shi s-lo dupã mintea-ali vulpi

§ nifrãndzi-ri/nifrãndzire (ni-frắn-dzi-ri) sf nifrãndziri (ni-frắn-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-frãndzi tsiva; nearupeari, neaspãr-dzeari, nidisicari, etc.
{ro: acţiunea de a nu (se) frânge, de a nu înfrânge; etc.}
{fr: action de ne pas (se) briser; de ne pas être vaincu; etc.}
{en: action of not breaking; of not being vanquished; etc.}

§ nifrãndzeari/nifrãndzeare (ni-frãn-dzeá-ri) sf nifrãndzeri (ni-frãn-dzérĭ) – (unã cu nifrãndziri)

§ frãmturã (frãm-tú-rã) sf frãmturi (frãm-túrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-frãndzi tsiva; cumatã tsi-armãni dupã frãndzearea-a unui lucru; cumatã tsi cadi (easi) dit un lucru; shutsãturã di cali; ligãnari di trup shi gofuri tu imnari (gioc, cãntic, etc.); frãndzeari, arupeari, aspãrdzeari, cumatã, ashclji, luschidã, etc.; (fig: frãmturã = (i) ligãnari lishoarã sh-dultsi cu truplu sh-cu gofurli, di-unã parti sh-di-alantã; (ii) minari di mãnã, cicior, cap, fatsã, etc. tsi u fatsi cariva cãndu va s-aspunã tsi mindueashti, tsi aducheashti, tsi nieti ari, etc.; (iii) minari sh-trimburãturi a boatsiljei)
{ro: frântură; cotitură; legănare (de şolduri); modulare}
{fr: brisure, cassure; tournant, crochet; dandinement, trémoussement; modulation, trille; etc.}
{en: fracture; broken fragment, (road) bend; dandling, waddling; trill, shake, etc.}
ex: nã frãmturã di (cumatã aruptã dit unã) cheatrã, lu-agudi tu frãmti; adunai tuti frãmturli tra s-li alichescu; s-featsi mari frãmturã (frãndzeari, aspãrdzeari); cãrarea ari multi frãmturi (shutsãturi); multi frãmturi (fig: ligãnãri) ãlj dãdea a truplui; frãmturli (fig: trimurãturli, ligãnãrli, shutsãturli) a cãnticlui; tuti eara frãmturi (zboarã dzãsi tra s-ascundã, si nvileascã alithea); spunea cu nãshti frãmturi (fig: minãri sh-trimurãturi a boatsiljei) mushati cãnticlu-aestu; multi frãmturi (minãri di cap, mãnã, etc.) ari aestã featã

§ prostu (prós-tu) adg proastã (prŭás-tã), proshtsã (prósh-tsã) shi proshti (prósh-ti), proasti/proaste (prŭás-ti) – (unã cu mprostu)
ex: nã tuchim laili, di proasti (mproasti, pri cicioari)

§ mprustedz (mprus-tédzŭ) (mi) vb I mprustai (mprus-táĭ), mprustam (mprus-támŭ), mprustatã (mprus-tá-tã), mprustari/mprustare (mprus-tá-ri) – mi scol mprostu (di iu shideam mpadi); mi-analtsu di cum earam (ftohi cu-avearea); mi bag pi cicioari sh-mi fac ghini (dupã tsi fui lãndzit un chiro); ãmprustedz, analtsu, ndreptu, prucupsescu, etc.; nsãnedz, nsãnãtushescu, nsãnãtushedz, nturturedz, nturtãredz;
(expr: mi mprustedz = (i) fac aveari, bag arãndzã, prucupsescu; (ii) mi-aspun para-pirifan, mi cãmãrusescu, mi para-alavdu, mi fudulescu, ncucutedz, etc.)
{ro: (se) pune pe picioare, face pro-grese, dirija, conduce}
{fr: (se) mettre debout, faire progresser, diriger, conduire}
{en: get on one’s feet, progress, lead}
ex: mprustedz (u-analtsu, u ndreptu) crutsea di pri bisearicã; sã mprustã (sã sculã mprostu di-iu shidea) shi vidzu ficiorlu; si mprustã (s-alinã pri cicioari, imnã) njiclu la noauã mesh; estan avum lucru shi nã mprustãm niheamã
(expr: prucupsim, bãgãm niheamã arãndzã); nu putem tra s-u mprustãm (s-u bãgãm pri cicioari, s-u anãltsãm); tu putsãn chiro elj si mprustarã
(expr: prucupsirã, vidzurã hãiri); omlu s-umflã, si mprusteadzã
(expr: s-para-alavdã, sã ncucuteadzã); buvalu troarã sã mprustã (s-anãltsã pri cicioari); mprusteadzã (analtsã, scoalã) di cidãri nã ntreagã hoarã; la cãshari li mprusta (li dutsea)

§ mprostu2 (mprós-tu) (mi) vb I mprustai (mprus-táĭ), mprustam (mprus-támŭ), mprustatã (mprus-tá-tã), mprustari/mprustare (mprus-tá-ri) – (unã cu mprustedz)
ex: si mproastã (si mprusteadzã, si-analtsã) aripidina; sumsoarã njitslji shi lji mproastã (shi lji mprusteadzã, shi lj-analtsã); cãrvanea u mprustãm (u dutsem, u-anãltsãm) dzeana nsus

§ mprustat (mprus-tátŭ) adg mprustatã (mprus-tá-tã), mprustats (mprus-tátsĭ), mprustati/mprustate (mprus-tá-ti) – tsi s-ari sculatã mprostu; tsi ari faptã aveari; tsi s-ari faptã ghini dupã unã lãngoari; ãmprustat, anãltsat, ndriptat, prucupsit, etc.; nsãnat, nsãnãtushit, nsãnãtushat, nturturat, nturtãrat
{ro: pus pe picioare, care a făcut progrese, dirijat, condus}
{fr: mis debout, qui a progressé, dirigé, conduit}
{en: got on his feet, progressed, led}
ex: lu-aflai mprustat (anãltsat pi cicioari, ishit dit urfãnilji, vindicat di lãngoarea tsi-avea, etc.)

§ mprustari/mprustare (mprus-tá-ri) sf mprustãri (mprus-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si mprusteadzã cariva; ãmprustari, anãltsari, ndriptari, prucupsiri, etc.; nsãnari, nsãnãtushiri, nsãnãtushari, nturturari, nturtãrari
{ro: acţiunea de a (se) pune pe picioare, de a face progrese, de a (se) dirija, de a (se) conduce}
{fr: action de (se) mettre debout, de faire progresser, de diriger, de conduire}
{en: action of getting on his feet, of progressing, of leading}

§ nimprustat (nim-prus-tátŭ) adg nimprustatã (nim-prus-tá-tã), nimprustats (nim-prus-tátsĭ), nimprustati/nimprustate (nim-prus-tá-ti) – tsi nu s-ari sculatã mprostu; tsi nu s-ari faptã ghini dupã unã lãngoari; tsi nu poati si sã scoalã mprostu tra si sta pi cicioari (cã easti ninga njic)
{ro: care nu este pus pe picioare, care nu a făcut progrese, copilaş care nu poate sta pe picioare}
{fr: qui n’est pas debout, qui n’a pas progressé, tout petit qui ne peut pas rester debout}
{en: who did not get on his feet, who has not progressed, little child who cannot stand on his feet}
ex: pri cicioari nimprustat

§ mprustishor (mprus-ti-shĭórŭ) adg mprustishoarã (mprus-ti-shĭŭá-rã), mprustishori (mprus-ti-shĭórĭ), mprustishoari/mprustishoare (mprus-ti-shĭŭá-ri) – tsi easti niheam ca prostu, ca glar
{ro: prostuţ}
{fr: un peu sot, niais}
{en: a little foolish}
ex: ti-aflarã mprushtishoarã (ca glarã); nã fum mprustishoari (niheam ca glari); sh-easti mprushtishor (ca glar); dzua dusi mirindi shi mprustishorlu (prostul, glarlu) easti ninga cu ocljilj ncljish

§ ãmprustedz (ãm-prus-tédzŭ) (mi) vb I ãmprustai (ãm-prus-táĭ), ãmprustam (ãm-prus-támŭ), ãmprustatã (ãm-prus-tá-tã), ãm-prustari/ãmprustare (ãm-prus-tá-ri) – (unã cu mprustedz)
ex: ca cu zori si ãmprusteadzã (si scoalã di mpadi pri cicioari, si mprusteadzã); s-umflã, si ãmprusteadzã
(expr: s-para-alavdã, s-fuduleashti)

§ ãmprustat (ãm-prus-tátŭ) adg ãmprustatã (ãm-prus-tá-tã), ãmprustats (ãm-prus-tátsĭ), ãmprustati/ãmprustate (ãm-prus-tá-ti) – (unã cu mprustat)
ex: Surina, featã cama ãmprustatã (ma criscutã, ma sãnãtoasã, ma ncljigatã, ma aleaptã)

§ ãmprustari/ãmprustare (ãm-prus-tá-ri) sf ãmprustãri (ãm-prus-tắrĭ) – (unã cu mprustari)

ex: druga (lãna albã trã pãrpodz) nyeadzã shi chiureadzã (angucitoari: oulu); yiulu fatsi mortul sh-mortul fatsi yiulu (angucitoari: gãljina shi oulu); yinlu-a meu shi yinlu-a tãu, tr-unã buti sun turnats shi tut sta neamisticats (angucitoari: oulu); tr-unã buti sunt turnati shi tut sta neamisticati (angucitoari: oulu); yinlu-al amirã cu yinlu-al pãshe, tu unã buti sh-nu s-ameasticã (angucitoari: oulu); njic escu, njicuts escu, tu palji mi-arucutescu (angucitoari: oulu); gãljina-i albã sh-oauãli lãi (angucitoari: cartea); tsi-i njic cãt oulu sh-poati cãt boulu? (angucitoari: cãntarea, ziga); cum i oulu di gãljinã albã, ashi-i sh-oulu di gãljinã lai; nã deadi ti Pashti cãti doauã oauã; oauãli tsi s-ciucutescu, s-frãngu; surghish un ou proaspit; nu yinj tini trã oauã-aroshi
(expr: nu yini tini ncot, ai tini tsiva tu minti); mi tsãni trã mostrã shi trã oauã aroshi
(expr: nu shtiu trã tsi mi tsãni, cã nu-ari-ananghi di mini); tu stranji noauã, ca scos dit ou
(expr: chischin curat, ndreptu); nu s-ducheashti, easti ca di doauã oauã
(expr: easti ca tivichel); oulu di cathã easti cãt un bel

§ oauã (ŭá-ŭã) vb I unipirs (pirs 3-a) uuã (u-ŭắ), uoa (u-ŭá), uoatã (u-ŭá-tã), uoari/uoare (u-ŭá-ri) – (gãljina) fatsi un ou
{ro: oua}
{fr: pondre}
{en: lay eggs}
ex: gãljina tsi cãrcãreadzã nu oauã (nu fatsi oauã); gãljina tsi nu oauã (nu fatsi oauã), tutã dzua cãrcãreadzã; gãljina tsi cãrcãreadzã di cu seara, nu oauã (nu fatsi oauã) dimneatsa; gãljinjli aesti uoarã (featsirã oauã), a noastri nu oauã (nu fac oauã); sh-oauã (sh-fatsi oauã) ca gãljinã; tini noaptea uoash (featsish un ou); canda lu-uuã mã-sa (canda-l featsi ca ou, nu lu-amintã ca om cum fac muljerli tuti)

§ ou2 (óŭ) vb I uoai (u-ŭáĭ), uoam (u-ŭámŭ), uoatã (u-ŭá-tã), uoari/uoare (u-ŭá-ri) – fac un ou (ca gãljina)
{ro: oua}
{fr: pondre}
{en: lay eggs}
ex: gãljina uuã (featsi oauã)

§ uoat (u-ŭátŭ) adg uoatã (u-ŭá-tã), uoats (u-ŭátsĭ), uoati/uoate (u-ŭá-ti) – (gãljina) tsi-ari faptã oauã; (oulu) tsi easti faptu di gãljinã
{ro: ouat}
{fr: pondu}
{en: layed egg}
ex: ou uoat, oauã uoati; gãljinã uoatã; ou nifrãmtu, cã dzãtseai, cã tora-i uoat di gãljinã; suntu oaminj uoats, nu amintats [zbor trã pezã]

§ uoari/uoare (u-ŭá-ri) sf uuãri (u-ŭắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu gãljina fatsi oauã
{ro: acţiunea de a oua}
{fr: action de pondre}
{en: action of laying eggs}
ex: gãljinjli cãcãreadzã la uoari (cãndu fac oauã)

§ niuoat (ni-u-ŭátŭ) adg niuoatã (ni-u-ŭá-tã), niuoats (ni-u-ŭátsĭ), niuoati/niuoate (ni-u-ŭá-ti) – (gãljina) tsi nu-ari faptã ninga oauã; (oulu) tsi nu easti ninga faptu di gãljinã
{ro: neouat}
{fr: qui n’est pas pondu; qui n’a pas pondu}
{en: (chicken) that has not layed eggs; (egg) that has not been layed yet}
ex: nã pulji niuoatã (tsi nu-ari faptã ninga oauã); ou niuoat (tsi nu easti ninga faptu di gãljinã)

§ niuoari/niuoare (ni-u-ŭá-ri) sf niuuãri (ni-u-ŭắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu gãljina nu-adarã oauã
{ro: acţiunea de a nu oua}
{fr: action de ne pas pondre}
{en: action of not laying eggs}