|
|
mãnghiush
mãnghiush (mãn-ghĭúshĭŭ) sn – vedz tu minghiushi1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: minghiushi1birmanghios
birmanghios (bir-man-ghĭósŭ) sm fãrã pl – agioc di cilimeanj
{ro: joc de copii}
{fr: jeu d’enfants}
{en: children’s play}
bumbac
bumbac (bum-bácŭ) sn bumbatsi/bumbatse (bum-bá-tsi) shi bumbacuri (bum-bá-curĭ) – plantã criscutã trã hirili tsi nvilescu (ca unã soi di lãnã albã) simintsãli a ljei tsi s-aflã ncljisi tu-unã soi di fructu-cutii cãt unã nucã, cu frãndzã tsi au unã videari ca palma di om (palmati), sh-lilici galbini icã aroshi; lãna adunatã di pi-aesti simintsã; hirili fapti dit aestã lãnã ufilisiti la tsãsearea di pãndzã, sindonj, cãmesh, etc.; vata faptã dit aesti hiri, shcurti shi suptsãri, bunã tr-aspilarea-a plãyiilor sh-a arãnjlor mplini di sãndzi i pronj; bãmbac, scãmanghi, cãmangu, scãmangu, cãmãnchi;
(expr: criscut (nvitsat) tu/prit bumbatsi = tsi-ari criscutã mutrit ghini sh-hãidipsit, tsi-ari dusã unã banã lishoarã, fãrã ghideri sh-cripãri)
{ro: bumbac, vată}
{fr: coton, ouate}
{en: cotton, wadding}
ex: ligã tu mãndilã trei simintsã di bumbac; pãndza easti-adratã di bumbac; sh-featsi unã giupã cu bumbac; nolgicana turtsea bumbac; cu bumbaclu tsi torcu, va lji nvishteam tutã oastea; nvitsatã di pri bumbacuri shi di pri mãtãsuri
(expr: nvitsatã s-bãneadzã ghini, ca omlu avut)
§ bãmbac (bãm-bácŭ) sn bãmbatsi/bãmbatse (bãm-bá-tsi) shi bãmbacuri (bãm-bá-curĭ) – (unã cu bumbac)
§ bumbãcos (bum-bã-cósŭ) adg bumbãcoasã (bum-bã-cŭá-sã), bumbãcosh (bum-bã-cóshĭ), bumbãcoasi/bum-bãcoase (bum-bã-cŭá-si) – tsi easti (moali, albu, etc.) ca bumbaclu; tsi easti faptu di bumbac
{ro: bumbăcos}
{fr: cotonneux}
{en: of cotton}
§ bãmbãcos (bãm-bã-cósŭ) adg bãm-bãcoasã (bãm-bã-cŭá-sã), bãmbãcosh (bãm-bã-cóshĭ), bãmbãcoa-si/bãmbãcoase (bãm-bã-cŭá-si) – (unã cu bumbãcos)
§ bum-bãcãrii/bumbãcãrie (bum-bã-cã-rí-i) sf bumbãcãrii (bum-bã-cã-ríĭ) – loclu iu s-creashti bumbaclu; loc siminat cu bumbac; ducheani icã emburlichi cu lucri di bumbac; bumbãchii
{ro: bumbăcărie}
{fr: endroit où on cultive ou on vend le coton}
{en: area cultivated with cotton; cotton business}
ex: intrai tu bumbãcãrii (ducheanea iu s-vindu lucri di bumbac, icã emburlichea di bumbac)
cãmãnchi/cãmãnche
cãmãnchi/cãmãnche (cã-mắn-chi) sf – vedz tu scãmanghi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: scãmanghicãmangu
cãmangu (cã-mán-gu) sn – vedz tu scãmanghi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: scãmanghicaramanghiolã
caramanghiolã (ca-ra-man-ghĭó-lã) sf caramanghioli/caraman-ghiole (ca-ra-man-ghĭó-li) – hãlati cu cari s-talji capitli-a oaminjlor giudicats (cãtãdicãtsits) s-moarã (di-aradã, di-aoa sh-multsã anj, tu Galii)
{ro: ghilotină}
{fr: guillotine}
{en: guillotine}
§ cãrãmãnjolã (cã-rã-mã-njĭó-lã) sf cãrãmãnjoli/cãrãmãnjole (cã-rã-mã-njĭó-li) – (unã cu caramanghiolã)
cãrãmãnjolã
cãrãmãnjolã (cã-rã-mã-njĭó-lã) sf – vedz tu caramanghiolã
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: caramanghiolãmash
mash (máshĭ) adv – mãsh, mãnghi, sai, sade, veci, veciã, vecio
{ro: numai}
{fr: seulement}
{en: only}
ex: mash (sai) feati amintã; nu ti va mash (mãnghi) el; di nj-adutsi mash virin; nu mash cã nu pistipsescu; mashi-ntribai sor-mea; cuclu mash trei mesh ari boatsi; mash (mãnghi) tini nu vrei; mash mini lji li aflai tuti guvili; mash pi mini nu mi-acatsã somnul
§ mãsh (mắshĭ) adv – (unã cu mash)
ex: aclo mãsh atsea casã goalã avea
§ mãnghi (mắn-ghi) adv – (unã cu mash)
ex: mãnghi (mash) di unã-lj pãrea arãu al Cola; mãnghi (mash) noi armasim
minghiushi1/minghiushe
minghiushi1/minghiushe (min-ghĭú-shi) sf minghiushi/min-ghiushe (min-ghĭú-shi) – stulii ca un tserclju njic purtat di muljeri (acãtsat i-aspindzurat di ureaclji, multi ori di-amalãmã i di-asimi stulsit sh-el cu alti njits stulii); minghiush, mãnghiush, mãngiush, tsirtsel, tsirtselj, dzirdzelj, ver, veari;
(expr: lj-bag minghiushi = lj-dzãc minciunj, lu-arãd)
{ro: cercel}
{fr: boucle (pendant) d’oreilles}
{en: earring}
ex: s-nã facã neali shi minghiushi; tsi ghiurdãnj shi tsi minghiushi; purtã pãnã tu-aushatic minghiushili di la isozmã
§ minghiush1 (min-ghĭúshĭŭ) sm minghiush (min-ghĭúshĭ) icã sn minghiushi/minghiushe (min-ghĭú-shi) – (unã cu minghiushi1)
ex: ancãrligatã, anvãrligatã, di tsutsur moali aspindzuratã (angucitoari: minghiushlu); ancãrligatã, anvãrligatã, tu guvã di featã bãgatã (angucitoari: minghiushlu); usturimi, cu durimi, cãndu-l badz ãnj pari ghini (angucitoari: minghiushlu); doi minghiush di tsearã la ureclji; ea purta tu ureclji, minghiush mushats di-asimi
§ mãnghiush (mãn-ghĭúshĭŭ) sn mãnghiu-shi/mãnghiushe (mãn-ghĭú-shi) – (unã cu minghiushi1)
§ mãngiush (mãn-gĭúshĭŭ) sn mãngiushi/mãngiushe (mãn-gĭú-shi) – (unã cu minghiushi1)
sade1
sade1 (sa-dé) adv – mash, mãsh, mãnghi, sai, veci, veciã, vecio
{ro: numai}
{fr: seulement, simplement}
{en: only}
ex: adrati sade (mash) dupã mintea a tinirlor; sade (mash) a nauã nã cadi havaleea-aestã
§ sai1 (saĭ) adv – (unã cu sade1)
ex: curcusura sai (mash) harauã eara
scãmanghi/scãmanghe
scãmanghi/scãmanghe (scã-mán-ghi) sf scãmãnghi (scã-mắn-ghi) – plantã criscutã trã hirili tsi nvilescu (ca unã soi di lãnã albã) simintsãli a ljei tsi s-aflã ncljisi tu-unã soi di fructu-cutii cãt unã nucã, cu frãndzã tsi au unã videari ca palma di om (palmati), sh-lilici galbini icã aroshi; lãna adunatã di pi-aesti simintsã; hirili fapti dit aestã lãnã ufilisiti la tsãsearea di pãndzã, sindonj, cãmesh, etc.; vata faptã dit aesti hiri, shcurti shi suptsãri, bunã tr-aspilarea-a plãyiilor sh-a arãnjlor mplini di sãndzi i pronj; cãmangu, scãmangu, cãmãnchi, bumbac, bãmbac
{ro: bumbac, vată}
{fr: coton, ouate}
{en: cotton, wadding}
ex: albã, albã ca scãmanghea (bumbaclu)
§ scãmangu (scã-mán-gu) sn scãmãndzi (scã-mắn-dzi) – (unã cu scãmanghi)
§ cãmangu (cã-mán-gu) sn cãmãndzi (cã-mắn-dzi) – (unã cu scãmanghi)
§ cãmãnchi/cãmãnche (cã-mắn-chi) sf cãmãnchi (cã-mắn-chi) – (unã cu scãmanghi)