§ crihtit (crih-títŭ) adg crihtitã (crih-tí-tã), crihtits (crih-títsĭ), crihtiti/crihtite (crih-tí-ti) – tsi easti faptu s-hibã cama crehtu; muljat
{ro: frăgezit}
{fr: amolli, attendri}
{en: softe-ned, made tender}

§ crihtiri/crihtire (crih-tí-ri) sf crihtiri (crih-tírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-crihteashti tsiva; muljari
{ro: acţiu-nea de a frăgezi; frăgezire}
{fr: action d’amollir, d’attendrir}
{en: action of softening, of making tender}

§ zãmos (zã-mósŭ) adg zãmoasã (zã-mŭá-sã), zãmosh (zã-móshĭ), zãmoasi/zãmoase (zã-mŭá-si) – (unã ca dzãmos)
ex: ghela ishi ca zãmoasã (cu dzamã multã)

§ ndzãmedz (ndzã-médzŭ) vb I ndzã-mai (ndzã-máĭ), ndzãmam (ndzã-mámŭ), ndzãmatã (ndzã-má-tã), ndzãmari/ndzãmare (ndzã-má-ri) – (cãndu-i zborlu ti dzamã, apã, sãndzi, etc.) es (ansar) cu puteari di iuva (prit unã crãpiturã, guvã, etc.); scot pronj dit unã aranã tsi coatsi; andzãmedz, azvom, zvom, vom, azvurãscu, scot pronj; (fig: mi-andzãmedz = mi-aspun (es, mi duc) dininti; mi-alãncescu, alincescu, fãnirusescu, furnisescu, pãrãstisescu, pãrãstãsescu, dau, dau cap, scot cap, fitrusescu dit loc, etc.)
{ro: ţâşni, supura; apărea}
{fr: jaillir (du jus), dégoutter, suppurer; apparaître, surgir}
{en: gush forth (juice, water, etc.); suppurate (wounds); appear, come into view}
ex: nãscãnti chicuti di sãndzi ndzãmarã (inshirã, s-alãncirã); ndzãmeadzã (azvurashti) apã dit aestã cheatrã

§ ndzãmat (ndzã-mátŭ) adg ndzãmatã (ndzã-má-tã), ndzãmats (ndzã-mátsĭ) ndzãmati/ndzãmate (ndzã-má-ti) – (trã dzamã, apã, sãndzi, etc.) tsi ari ansãritã cu puteari di iuva; tsi ari scoasã pronj; andzãmat, azvumut, zvumut, vumut, azvurãt
{ro: ţâşnit, supurat; apărut}
{fr: jailli (du jus), dégoutté, suppuré; apparu, surgi}
{en: gushed forth (juice, water, etc.); suppurated (wounds); appeared, who came into view}
ex: bratslu easti ndzãmat (ari scoasã pronj)

§ ndzãmari/ndzãmare (ndzã-má-ri) sf ndzãmãri (ndzã-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva andzãmeadzã; andzãmari, azvumeari, zvumeari, vumeari, azvurãri; alãnciri, alinciri, fãnirusiri, furnisiri, pãrãstisiri, pãrãstãsiri, etc.
{ro: acţiunea de a ţâşni, de a supura; de a apărea, ţâşnire, supurare}
{fr: action de jaillir (du jus), de dégoutter, de suppurer; d’apparaître, de surgir}
{en: action of gushing (forth); of suppurating; of appearing, of coming into view}

§ andzãmedz (an-dzã-médzŭ) vb I andzãmai (an-dzã-máĭ), andzãmam (an-dzã-mámŭ), andzãmatã (an-dzã-má-tã), andzãmari/andzãmare (an-dzã-má-ri) – (unã cu ndzãmedz)
ex: pronjlu andzãmeadzã (easi, ansari; tu scriarea-a noastrã: pronjlu ndzãmeadzã); cãti un tricãtor tsi andzãma (fig: s-alãncea; tu scriarea-a noastrã: tsi ndzãma) tu locurli atseali; cãti vãrnã cãrvani andzãma (fig: dãdea cap; tu scriarea-a noastrã: vãrnã cãrvani ndzãma) la Crutsi; di cum andzãmã (fig: s-amintã) sivdãlu

§ andzãmat (an-dzã-mátŭ) adg andzãmatã (an-dzã-má-tã), andzãmats (an-dzã-mátsĭ) andzãma-ti/andzãmate (an-dzã-má-ti) – (unã cu ndzãmat)

§ andzãma-ri/andzãmare (an-dzã-má-ri) sf andzãmãri (an-dzã-mắrĭ) – (unã cu ndzãmari)

{fr: briser, casser, rompre; surcharger; hésiter, bouder; déguerpir, s’en aller au diable; se dandiner, trémousser; serpenter, biaiser; baisser, decroître, diminuer, décliner; reculer; affliger, chagriner; humilier; leurrer, tromper (la faim); accabler; vaincre; anéantir; remuer; sérancer, carder; jeter un sort, porter malheur; etc.}
{en: break, smash, shatter; overcharge; hesitate, sulk; clear out, decamp; have a rolling gait; turn, bend; lower, diminish; step back; grieve; humiliate; stop (hunger); overwhelm; vanquish; destroy; etc.}
ex: ciucuti stamnili sh-li frãmsi (li featsi tsivali); s-frãmsi geamea di la casã; lj-frãmsim di shcop
(expr: ãlj bãtum multu; lj-astimsim di bãteari); ts-freadzish
(expr: ts-agudish multu) caplu; sh-frãmsi
(expr: lj-criparã) dintsãlj; s-frãndzea
(expr: eara ahãntu ncãrcats di pãrea cã va s-frãngã) merlji di meari aroshi; nj-easti s-nu frãndzi coasti
(expr: s-nu shuvãeshti, s-nu stai s-ti mindueshti cã nu para shtii tsi s-fats); lji si freadzi
(expr: sh-alãxi) mintea; apirã sh-u frãngu la oi
(expr: mi duc, fug, u cãlescu, u cãrtsãnescu, etc. la oi); frãmsirã
(expr: fudzirã, u cãlirã) nãpoi cãtã la hani; frãndzi-ti di-aoa!
(expr: fudz, cã nu voi s-ti ved ãn fatsã; arupi-ts gusha!); gionjlji trec, va s-lji frãngu oasili
(expr: va-lj dau un shcop) s-lu acãtsari; eali s-frãngu (fig: sh-leagãnã truplu, s-cãmãrusescu); u vidzu ahãt mushatã shi cum lji si frãndzea truplu (fig: shi cum sh-mina shi sh-ligãna truplu); el frãndzea
(expr: strãmba, alãxea, turna) calea; trã mirindi freadzi
(expr: scãdzu, njicshurã) cãroarea; unã tsi frãndzi
(expr: scadi) noaptea; vedz, frãmshu
(expr: scãdzui la fatsã sh-la trup) tora, hoge, yiramatli mi loarã; apoea, fregi chiola
(expr: slãghii, nu-am puteari s-fac tsiva); dzua lo ca s-frãngã
(expr: sã scadã); di aestã cali freadzi nãpoi
(expr: aestã oarã deadi nãpoi); nu prindea s-lji frãngã inima
(expr: s-u nvirineadzã); eali sh-frãndzea mãnjli
(expr: si zbãtea di dureari); lã avea frãmtã nãrli
(expr: lji tãpinusirã, lji cãtãdixirã, lj-arushinarã); dats si-nj frãngu
(expr: si-nj curmu, s-nj-astãmãtsescu) foamea; cãndu somnul lja s-mi frãngã
(expr: s-mi curmã, s-mi-aplucuseascã); frãmsirã vurtutea a apishtilor
(expr: lj-azvimsirã apishtilj); trei ori ãl freadzi
(expr: lu-azvimsi) Burã; vãrtos arãi shi nimbinats, nu-lj frãndzi noaptea somnul
(expr: nu lj-azvindzi, nu lj-aplucuseashti noaptea somnul); cãmbãnjli s-frãngu
(expr: nu-astãmãtsescu) di bãteari; laptili shi-l frãngu cãntãndalui cãsharlji; apãlj cari va frãngã
(expr: apãlj di lãnã, cari va li tragã)?; cãntã cuclu si-nj mi frãngã
(expr: si-nj numãtseascã, si-nj cubãeascã); s-frãngã
(expr: s-u-aru-shineadzã) vruta-nj tu-ashtirnut; shi-sh frãmsirã zverca
(expr: fu-dzirã ampatrulea) dratslji; s-vãtãmã shi s-frãmsi
(expr: fudzi ampatrulea) pãnã s-ascapã; giucai pãnã mi frãmshu di gioc
(expr: giucai multu); acãtsarã s-gioacã shi sã s-frãngã (fig: si-sh leagãnã truplu sh-gofurli); lumea s-ciudusea ma multu shi s-frãndzea (fig: ligãna truplu sh-gofurli)

§ frãmtu (frắm-tu) adg frãmtã (frắm-tã), frãmtsã (frắm-tsã), frãmti/frãmte (frắm-ti) – tsi s-ari faptã dauã (i ma multi) cumãts dit un lucru (cu arupearea, agudirea, nduplicarea, arcarea, plãscãnirea, apitrusirea, etc. a lucrului); aruptu, aspartu, disicat, etc.
{ro: frânt, înfrânt; supraîncărcat; ezitat; etc.}
{fr: brisé, cassé, rompu; surchargé; hésité; etc.}
{en: broken, smashed, shattered; overcharged; hesitated; etc.}
ex: doauãli poaci suntu frãmti (suntu cumãts); cupili frãmti (asparti); s-easti cã nutsli suntu frãmti shi puximãdzli muljati; loclu easti frãmtu (nu easti ndreptu ma cu njits alinãri shi dipuneri di locuri); cu inimã frãmtã
(expr: afãnsitã, nvirinatã, cripatã), u pitricu n pãduri; vinji frãmtu di cali
(expr: multu avursit); frãmtsã di cãnjinã
(expr: nvirinats, multu cripats, sãcãldãsits); feati ca frãmti
(expr: zmuticati) di nãvai; frãmtã-frãmtã
(expr: tsi s-cãmãru-seashti, pirifanã di cari easti nãsã); paradz frãmtsã
(expr: faptsã minuts, ljanumã)

§ frãndziri/frãndzire (frắn-dzi-ri) sf frãndziri (frắn-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-frãndzi tsiva; arupeari, aspãrdzeari, disicari, etc.
{ro: acţiunea de a frânge, de a înfrânge; de a supraîncărca; de a ezita, etc.; frângere, înfrângere; supraîncărcare; ezitare, etc.}
{fr: action de briser; de surcharger; d’hésiter; etc.}
{en: action of breaking; of overcharging; of hesitating; etc.}

§ frãndzeari/frãndzeare (frãn-dzeá-ri) sf frãndzeri (frãn-dzérĭ) – (unã cu frãndziri)
ex: cu calu frãndzeari (ligãnari, cãmãrusiri pri cal)

§ nifrãmtu (ni-frắm-tu) adg nifrãmtã (ni-frắm-tã), nifrãmtsã (ni-frắm-tsã), nifrãmti/nifrãmte (ni-frắm-ti) – tsi nu easti frãmtu; nearuptu, neaspartu, nidisicat, etc.;
(expr: nifrãmtu = cari nu easti (nu s-alasã) azvimtu)
{ro: nefrânt, neînfrânt; etc.}
{fr: non brisé; qui n’est pas défait; etc.}
{en: not broken; not vanquished; etc.}
ex: cum i-alghina-atsea nifrãmtã
(expr: tsi nu s-alãsã-azvimtã); nifrãmtã dzua ghini
(expr: ninga tu lunjina-a ljei); chirutlu di lup, ascãpã nãoarã nifrãmtu (ascãpã cu bana, neaspartu) shi s-lo dupã mintea-ali vulpi

§ nifrãndzi-ri/nifrãndzire (ni-frắn-dzi-ri) sf nifrãndziri (ni-frắn-dzirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-frãndzi tsiva; nearupeari, neaspãr-dzeari, nidisicari, etc.
{ro: acţiunea de a nu (se) frânge, de a nu înfrânge; etc.}
{fr: action de ne pas (se) briser; de ne pas être vaincu; etc.}
{en: action of not breaking; of not being vanquished; etc.}

§ nifrãndzeari/nifrãndzeare (ni-frãn-dzeá-ri) sf nifrãndzeri (ni-frãn-dzérĭ) – (unã cu nifrãndziri)

§ frãmturã (frãm-tú-rã) sf frãmturi (frãm-túrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-frãndzi tsiva; cumatã tsi-armãni dupã frãndzearea-a unui lucru; cumatã tsi cadi (easi) dit un lucru; shutsãturã di cali; ligãnari di trup shi gofuri tu imnari (gioc, cãntic, etc.); frãndzeari, arupeari, aspãrdzeari, cumatã, ashclji, luschidã, etc.; (fig: frãmturã = (i) ligãnari lishoarã sh-dultsi cu truplu sh-cu gofurli, di-unã parti sh-di-alantã; (ii) minari di mãnã, cicior, cap, fatsã, etc. tsi u fatsi cariva cãndu va s-aspunã tsi mindueashti, tsi aducheashti, tsi nieti ari, etc.; (iii) minari sh-trimburãturi a boatsiljei)
{ro: frântură; cotitură; legănare (de şolduri); modulare}
{fr: brisure, cassure; tournant, crochet; dandinement, trémoussement; modulation, trille; etc.}
{en: fracture; broken fragment, (road) bend; dandling, waddling; trill, shake, etc.}
ex: nã frãmturã di (cumatã aruptã dit unã) cheatrã, lu-agudi tu frãmti; adunai tuti frãmturli tra s-li alichescu; s-featsi mari frãmturã (frãndzeari, aspãrdzeari); cãrarea ari multi frãmturi (shutsãturi); multi frãmturi (fig: ligãnãri) ãlj dãdea a truplui; frãmturli (fig: trimurãturli, ligãnãrli, shutsãturli) a cãnticlui; tuti eara frãmturi (zboarã dzãsi tra s-ascundã, si nvileascã alithea); spunea cu nãshti frãmturi (fig: minãri sh-trimurãturi a boatsiljei) mushati cãnticlu-aestu; multi frãmturi (minãri di cap, mãnã, etc.) ari aestã featã

(expr: ngucinai) di fricã

§ ngljitsat (nglji-tsátŭ) adg ngljitsatã (nglji-tsá-tã), ngljitsats (nglji-tsátsĭ), ngljitsati/ngljitsate (nglji-tsá-ti) – tsi s-ari faptã gljets di-arcoari multã; ãngljitsat, dzidzirat, ngucinat, cãcãrusit
{ro: îngheţat}
{fr: gelé}
{en: frozen}
ex: arãulu easti ngljitsat; easti, mãrata, cu inima ngljitsatã; u-aflarã ngljitsatã di fricã

§ ngljitsari/ngljitsare (nglji-tsá-ri) sf ngljitsãri (nglji-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu ngljatsã tsiva i cariva; ãngljitsari, dzidzirari, ngucinari, cãcãrusiri
{ro: acţiunea de a îngheţa; îngheţare}
{fr: action de geler; congélation}
{en: action of freezing; congelation, freezing (of water, meat, etc.)}

§ ãngljets (ãn-gljĭétsŭ) vb I ãngljitsai (ãn-glji-tsáĭ), ãngljitsam (ãn-glji-tsámŭ), ãngljitsatã (ãn-glji-tsá-tã), ãngljitsari/ãngljitsare (ãn-glji-tsá-ri) – (unã cu ngljets2)

§ ãngljitsat (ãn-glji-tsátŭ) adg ãngljitsatã (ãn-glji-tsá-tã), ãngljitsats (ãn-glji-tsátsĭ), ãngljitsati/ãngljitsate (ãn-glji-tsá-ti) – (unã cu ngljitsat)

§ ãngljitsari/ãngljitsare (ãn-glji-tsá-ri) sf ãngljitsãri (ãn-glji-tsắrĭ) – (unã cu ngljitsari)

§ diz-gljets1 (diz-gljĭétsŭ) (mi) vb I dizgljitsai (diz-glji-tsáĭ), dizgljitsam (diz-glji-tsámŭ), dizgljitsatã (diz-glji-tsá-tã), dizgljitsari/dizgljitsare (diz-glji-tsá-ri) – fac s-tucheascã (s-moalji) un lucru tsi easti ngljitsat (gljetlu);
(expr: dizgljets (di-arcoarea, lãhtara, frica mari tsi mi-avea faptã sã ngljet, sã ngucinedz, sã ngurdescu, etc.) = es dit starea di ngljitsari, ngucinari, ngurdiri tu cari mi aflu; mi ncãldzãscu, dizmurtsãscu, etc.)
{ro: dezgheţa}
{fr: dégeler}
{en: thaw}
ex: pãnã s-tucheascã gljetslu marmar di la mori; mi frec cu neaua, tra s-mi dizgljets; nã dizgljitsam
(expr: nã ncãldzam) niheamã la foc; s-dizgljitsã tu Vlãhii

§ dizgljitsat (diz-glji-tsátŭ) adg dizgljitsatã (diz-glji-tsá-tã), dizgljitsats (diz-glji-tsátsĭ), diz-gljitsati/dizgljitsate (diz-glji-tsá-ti) – (lucru ngljitsat) tsi s-ari muljatã (tuchitã) di cãldurã shi s-featsi, multi ori, unã muljiturã
{ro: dezgheţat}
{fr: dégelé}
{en: thawed}

§ dizgljitsari/diz-gljitsare (diz-glji-tsá-ri) sf dizgljitsãri (diz-glji-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu gljatsa (un lucru ngljitsat) s-dizgljatsã
{ro: acţiunea de a dezgheţa}
{fr: action de dégeler}
{en: action of thawing}

§ dizgljets2 (diz-gljĭétsŭ) sn dizgljetsuri (diz-gljĭé-tsurĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si ncãldzashti chirolu shi gljetslu nchiseashti si s-tucheascã
{ro: dezgheţ}
{fr: dégelement}
{en: process of thawing}
ex: cãndu ahiurhi dizgljetslu, vinjirã apili mãri di nicarã shi agri, shi ayinj, shi casi

§ nguzmuljedz (nguz-mu-ljĭédzŭ) (mi) vb I nguzmuljai (nguz-mu-ljĭáĭ), nguzmuljam (nguz-mu-ljĭámŭ), nguzmuljatã (nguz-mu-ljĭá-tã), nguzmuljari/nguzmuljare (nguz-mu-ljĭá-ri) – (mi) adun stog ca un guzmolj (gljem); nstog, cuculescu
{ro: (se) ghemui}
{fr: (se) pelotonner, se ratatiner}
{en: make something into a ball; curl up (into a ball)}
ex: si nguzmulja (s-aduna stog ca un guzmolj) cãndu u videa

§ nguzmuljat (nguz-mu-ljĭátŭ) adg nguzmuljatã (nguz-mu-ljĭá-tã), nguzmuljats (nguz-mu-ljĭátsĭ), nguzmulja-ti/nguzmuljate (nguz-mu-ljĭá-ti) – tsi easti adunat stog ca un guzmolj; nstugat, cuculit
{ro: ghemuit}
{fr: pelotonné, ratatiné}
{en: made into a ball; curled up (into a ball)}

§ nguzmulja-ri/nguzmuljare (nguz-mu-ljĭá-ri) sf nguzmuljeri (nguz-mu-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva si nguzmuljadzã; nstugari, cuculiri
{ro: acţiunea de a (se) ghemui; ghemuire}
{fr: action de (se) pelotonner, de se ratatiner}
{en: action of making something into a ball; of curling up (into a ball)}