{ro: măricică}
{fr: grandelette}
{en: big but not that big}

§ mãrescu (mã-réscu) (mi) vb IV mãrii (mã-ríĭ), mãream (mã-reámŭ), mãritã (mã-rí-tã), mãriri/mãrire (mã-rí-ri) – fac ma mari di cum eara; crescu; (fig: mi mãrescu = mi cãmãrusescu (mi-alavdu) cu tsi am sh-cu tsi fac; mi trag (ca pri) mari; etc.)
{ro: mări, creşte, lăuda}
{fr: grandir, agrandir, glorifier, être fier, se vanter, s’enorgueillir}
{en: enlarge, increase, boast, brag, glorify, pride oneself}
ex: mãrii (l-feci ma mari) uborlu cu dauã urghii; di cara s-mãreascã (creascã); gura sã s-mãreascã (si s-facã ma mari; icã fig: si s-alavdã); voi un gioni s-mi mãrescu (fig: s-mi cãmãrusescu, s-mi-alavdu cu el); mãri (criscu) multu ficiorlu; s-mãreashti (fig: s-alavdã) para multu; numa-a lui va s-u mãrim (fig: s-u alãvdãm, s-u fãtsem cunuscutã) trã eta-a etilor; mãrea (fig: dzã zboarã di-alãvdari, alavdã) Dumnidzãlu

§ mãrit1 (mã-rítŭ) adg mãritã (mã-rí-tã), mãrits (mã-rítsĭ), mãriti/mãrite (mã-rí-ti) – cari s-featsi ma mari; criscut
{ro: mărit, crescut, lău-dat, onorat}
{fr: grandi, agrandi, loué, glorifié, enorgueilli}
{en: enlarged, increased, praised, glorified, made to be proud}
ex: ficior mãrit (criscut); Varsami, mãritlu (fig: alãvdatlu) celnic; mãrite (fig: multu mare, alãvdate) amirã!; mãrite (fig: multu mare shi alãvdat) Dumnidzã!; mãritã (fig: alãvdatã) easti numa-a lui!; mãrit (fig: fudul, pirifan) s-aspuni

§ mãriri/mãrire (mã-rí-ri) sf mãriri (mã-rírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru (s-)mãreashti (creashti, s-fatsi ma mari)
{ro: acţiunea de a mări, de a lăuda; creştere, mărire, slavă, lăudare}
{fr: action de grandir, d’agrandir, de louer, de s’enorgueillir, de glorifier}
{en: action of enlarging, of increasing, of boasting, of bragging, of glorifying}
ex: amintã sh-aveari sh-mãriri (fig: alãvdari, anami); ljartã-mi, Doamne, cãndu va s-agiundzi la mãrirea-a ta

§ mãrilji/mãrilje (mã-rí-lji) sf mãrilj (mã-ríljĭ) –
1: tinjia (alãvdarea) tsi-lj s-adutsi a atsilui tsi easti mãrit cã featsi un lucru di-anami; harea tsi u-ari atsel tsi easti mãrit (alãvdat); doxã, falã, anami;
2: zborlu cu cari-lj si greashti a unui om mari (pãshe, vãsilje, domnu, etc.); doamne, afendilja-a ta
{ro: glorie, mărire, mărime, renume; domnia ta, majestate}
{fr: grandeur, gloire, louange, renommée; altesse, majesté}
{en: glory, pride, arrogance, greatness, fame; your highness, majesty}
ex: l-avea datã tuti mushutetsli shi bunetsli a loclui: aveari, mãrilji shi sãnãtati; u chirum mãrilja (fala); va s-tsã scadz multu mãrilja (anamea); vor sã spunã mãrilja di altãoarã; dzãlili di mãrilji (falã) a strãaushlor; mãrilji (doxã) al Dumnidzã; mãrilji (doxã) a tsia, Doamne; gaea nu zbura cu tsiniva di mãrilji; lu-arãseashti mãrilja (alãvdarea, fala, anamea); mãrilja a ta (doamne) nu avush un frati?; nu, mãrilja-a ta (nu, doamne); cum s-va, mãrilja-a ta (cum s-vrei tini, doamne)

§ mãreatsã (mã-reá-tsã) sf mãrets (mã-rétsĭ) – atsea hari tsi u-ari omlu cari s-mãreashti, s-cãmãruseashti; fuduleatsã, fudulii, fudulichi, fudulãchi, pirifanji, dãilãchi, dãilichi, cãmarã
{ro: mândrie}
{fr: fierté, hauteur, orgueil}
{en: pride, arrogance}
ex: mushatilor armãni mãreatsa (pirifanja) cum lã prindi; tradzi mãrets (pirifãnj, fudulets) multi; mari mãreatsã (fuduleatsã, pirifanji) ari pri nãs

§ mãimar (mãĭ-márŭ) sm, adg mãimari (mãĭ-márĭ) – masturlu ma marli pristi tuts alantsã masturi; cari easti cap di masturi; (mastur) bun tsi lj-acatsã mãna la tuti; mastur, maimar, marlu
{ro: meşter-şef, şef, şef de lucrători; arhitect}
{fr: maître-ouvrier; chef d’artisans, supérieur; architecte}
{en: head worker, head, boss; architect}
ex: mãimar (ma marli) s-hiu, ãnj dzãsirã

§ maimar (maĭ-márŭ) sm, adg maimari (maĭ-márĭ) – (unã cu mãimar)

§ marlu (már-lu) sm pl(?) – (unã cu mãimar)
ex: ma marlu cãndu sh-la fatsa; demunlu atsel marlu; amirãlu atsel marlu

§ ayiz-mãciuni1/ayizmãciune (a-yiz-mã-cĭú-ni) sf ayizmãciunj (a-yiz-mã-cĭúnjĭ) – adunari di-auã; yizmãciuni, ghizmãciuni, izmãciuni, ayizmari, yizmari, ghizmari
{ro: cules de vie}
{fr: vendange}
{en: vindange}
ex: mãni avem ayizmãciuni (adunari di-auã); nu fui la ayizmãciuni

§ yizmãciuni1/yizmãciune (yiz-mã-cĭú-ni) sf yizmãciunj (yiz-mã-cĭúnjĭ) – (unã cu ayizmãciuni1)

§ izmã-ciuni1/izmãciune (iz-mã-cĭú-ni) sf izmãciunj (iz-mã-cĭúnjĭ) – (unã cu ayizmãciuni1)

§ ghizmãciuni1/ghizmãciune (ghiz-mã-cĭú-ni) sf ghizmãciunj (ghiz-mã-cĭúnjĭ) – (unã cu ayiz-mãciuni1)

§ Ayizmãciuni2/Ayizmãciune (A-yiz-mã-cĭú-ni) sf – meslu tsi s-adunã ayinja; meslu tsi yini dupã Avgustu; Ayizmãciun, Izmãciuni, Ghizmãciuni, Yizmãciuni, Yizmãciun, Septemvriu, Sihtemvri, Stavru
{ro: Septembrie}
{fr: Septembre}
{en: September}

§ Ayizmãciun (A-yiz-mã-cĭún) sm – (unã cu Ayizmãciuni2)

§ Yizmãciuni2/Yizmãciune (yiz-mã-cĭú-ni) sf – (unã cu Ayizmãciuni2)
ex: fu acasã cãtã tu Yizmãciuni

§ Yizmãciun (Yiz-mã-cĭún) sm – (unã cu Ayizmãciuni2)

§ Izmãciuni2/Izmãciune (Iz-mã-cĭú-ni) sf – (unã cu Ayizmã-ciuni2)

§ Ghizmãciuni2/Ghizmãciune (Ghiz-mã-cĭú-ni) sf – (unã cu Ayizmãciuni2)
ex: tu meslu-al Ghizmãciuni auãli suntu coapti ghini

§ discãtrãmat (dis-cã-trã-mátŭ) adg discãtrãmatã (dis-cã-trã-má-tã), discãtrãmats (dis-cã-trã-mátsĭ), discãtrãmati/discãtrãmate (dis-cã-trã-má-ti) – (cal) tsi-lj s-ari scoasã frãnlu (aghemea, cãtrãmãlu); disfãrnat
{ro: (cal) căruia i s-a scos frâul}
{fr: (cheval) avec la bride enlevée}
{en: (horse) with the bridle taken off}

§ discãtrãmari/discãtrãmare (dis-cã-trã-má-ri) sf discãtrãmãri (dis-cã-trã-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-discãtrãmeadzã un cal; disfãrnari
{ro: acţiunea de a scoate frâul calului}
{fr: action d’enlever la bride d’un cheval}
{en: action of taking the bridle off the horse}

1: atsea tsi ari faptã atsel cari s-ari abãtutã di la unã cali; abatiri, abãteari, pãrãmirsiri, pãrmãrãsiri, pãrmãsiri;
2: atsea tsi fatsi atsel tsi s-dipãrteadzã di tsiva i cariva; atsea tsi fatsi atsel tsi s-astãmã-seashti di la lucrul tsi lu-adarã; dispãrtsãri, mpãrtsãri, disfãtseari, astãmãtsiri, dãnãsiri, pãpsiri, ntsãrcari, acumtinari, chindruiri;
3: atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru easti dispãrtsãt tu cumãts cu-unã hãlati tãljitoasã; tãljari, astãljari, disicari
{ro: acţiunea de a abate, de a despărţi; de a opri, de a separa; abatere, despărţire, oprire, separare}
{fr: action de dériver (un cours d’eau); de (se) séparer; de sevrer (enfant, agneau); de couper, de trancher (court)}
{en: action of diverting (water, stream); of stopping, of weaning (child, lamb)}
ex: curmarea (ntsãrcarea) a njitslor, a njeljlor

§ nicurmat1 (ni-cur-mátŭ) adg nicurmatã (ni-cur-má-tã), nicurmats (ni-cur-mátsĭ), nicurmati/nicurmate (ni-cur-má-ti) –
1: tsi nu s-ari dusã pi-unã altã cali (dicãt atsea di-aradã); tsi nu s-ari datã di-unã parti; neabãtut, nipãrãmirsit, nipãrmãrãsit, nipãrmãsit;
2: tsi nu s-ari dipãrtatã di tsiva i cariva; tsi nu-ari astãmãtsitã lucrul tsi-l fãtsea; nidipãrtat; nidispãrtsãt, nimpãrtsãt, nidisfãcut, neastãmãtsit, nidã-nãsit, nipãpsit, nintsãrcat, neacumtinat, nichindruit;
3: tsi nu easti dispãrtsãt tu cumãts cu-unã hãlati tãljitoasã; nitãljat, neastãljat, nidisicat
{ro: neabătut, nedespărţit; neoprit, neseparat}
{fr: non dérivé (un cours d’eau); non séparé; non sevré (enfant, agneau); non coupé, non tranché (court)}
{en: not diverted (water, stream); not stopped, not weaned (child, lamb)}

§ nicurmari1/nicur-mare (ni-cur-má-ri) sf nicurmãri (ni-cur-mắrĭ) –
1: atsea tsi fatsi atsel cari nu s-abati di la unã cali; neabatiri, neabãteari, nipãrã-mirsiri, nipãrmãrãsiri, nipãrmãsiri;
2: atsea tsi fatsi atsel cari nu s-dipãrteadzã di tsiva i cariva; atsea tsi fatsi atsel tsi nu-astãmã-seashti lucrul tsi lu-adarã; nidipãrtari, nidispãrtsãri, nimpãrtsãri, nidisfãtseari, neastãmãtsiri, nidãnãsiri, nipãpsiri, nintsãrcari, neacumtinari, nichindruiri;
3: atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru nu easti dispãrtsãt tu cumãts cu-unã hãlati tãljitoasã; nitãljari, neastãljari, nidisicari
{ro: acţiunea de a nu (se) abate, de a nu (se) despărţi; de a nu (se) opri, de a nu (se) separa}
{fr: action de ne pas dériver (un cours d’eau); de ne pas (se) séparer; de ne pas sevrer (enfant, agneau); de ne pas couper, de ne pas trancher (court)}
{en: action of not diverting (water, stream); of not stopping, of not weaning (child, lamb)}

§ nicurmat3 (ni-cur-mátŭ) adv – tsi nu-astãmãtseashti; tsi nu s-acumtinã dip; neacumtinat, neacumtinit, dipriunã, etc.
{ro: neîncetat, mereu, încontoinuu}
{fr: sans cessé}
{en: without stop}
ex: ts-u veadi cumbara, iu s-uhta nicurmat (fãrã s-astãmãtseascã)

§ pricurmu (pri-cúr-mu) (mi) vb I pricurmai (pri-cur-máĭ), pricurmam (pri-cur-mámŭ), pricurmatã (pri-cur-má-tã), pricurmari/pricurmare (pri-cur-má-ri) – dãnãsescu trã putsãn chiro atsea tsi fac (tra s-mi discurmu, bunãoarã, s-ashteptu s-ved ma s-lu fac lucrul cum lipseashti, etc.); astãmãtsescu di cãndu-cãndu un lucru tsi s-fatsi; lj-astalj zborlu-a unui tsi zburashti; curmu, dãnãsescu, astãmã-tsescu, etc.
{ro: întrerupe}
{fr: interrompre}
{en: interrupt}
ex: pricurmã (l-featsi s-dãnãseascã, si s-curmã) a tãu niho di jali

§ pricurmat (pri-cur-mátŭ) adg pricurmatã (pri-cur-má-tã), pricurmats (pri-cur-mátsĭ), pricurmati/pricurmate (pri-cur-má-ti) – (lucru) tsi easti astãmãtsit (di-arada ti niheamã chiro icã di cãndu-cãndu); (om) a curi zbor easti tãljat; curmat, dãnãsit, astãmãtsit, etc.
{ro: întrerupt}
{fr: interrompu}
{en: interrupted}

§ pricurma-ri/pricurmare (pri-cur-má-ri) sf pricurmãri (pri-cur-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru easti astãmãtsit trã putsãn chiro (di cãndu-cãndu)
{ro: acţiunea de a întrerupe}
{fr: action d’inter-rompre}
{en: action of interrupting}