DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

mahmudii/mahmudie

mahmudii/mahmudie (mah-du-dí-i) sf mahmudii (mah-mu-díĭ) – unã soi di parã veclju di-amalamã scos tu chirolu-a sultanlui Mahmoud II (tsi-l poartã, multi ori, muljerli di gushi); mahmude, muhmude, flurii, lirã, galbinã, gãlbinushi, etc.
{ro: monedă veche de aur}
{fr: ancienne monnaie d’or}
{en: old gold coin}
ex: minduhii shi mahmudii; tatã-su-lj deadi la mãrtari un bair di mahmudii

§ mahmude (mah-mu-dé) sm mahmudedz (mah-mu-dédzĭ) – (unã cu mahmudii)
ex: lj-lipseashti un mahmude

§ muhmude (muh-mu-dé) sm muhmudedz (muh-mu-dédzĭ) – (unã cu mahmudii)

§ minduhii/minduhie (min-du-hí-i) sf minduhii (min-du-híĭ) – unã soi di parã veclju di-amalamã; flurii, lirã, galbinã, gãlbinushi, etc.
{ro: monedă veche de aur}
{fr: ancienne monnaie d’or = 20 anciens francs}
{en: old gold coin}
ex: minduhii shi mahmudii; lalã-su u miscu cu-un bair di minduhii (liri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

flurii/flurie

flurii/flurie (flu-rí-i) sf flurii (flu-ríĭ) – parã veclju di-amalamã (cu unã tinjii i altã, dupã statlu tsi-l featsi sh-dupã mãrimea-a lui); fluiri, lirã, galbinã, gãlbinushi, rubii, rubie, arubi, arubei, cunstan-tinã, custandat, mahmudii, mahmude, minduhii, veneticã, venetcã, ostrachelã, mintsã, arup, rup, aruspu, ruspu, hazmu, dãbloanã, dabloanã, dablonã, dubloanã, dublã, ducmen; (fig: flurii = (i) amalamã; (ii) ghiurdani di paradz di-amalamã)
{ro: monedă de aur; colier de monezi de aur}
{fr: monnaie d’or, ducat; collier de pièces d’or}
{en: gold coin; necklace made of gold coins}
ex: aflã nã flurii (galbinã); disãdz greali di flurii (liri); tu un an amintã dzatsi njilj di flurii; lj-adusi un nel di flurii (fig: amalãmã) cu cheatrã; cu pala-lj di flurii (fig: amalamã); luna, per ca di flurii (fig: malamã); perlu-lj hrisusit ca fluria; feata cu perlu flurii (fig: ca di malamã, arusã); eali s-frãngu cu fluriili (fig: ghiurdãnjli di flurii) pi cheptu; un chiparish mushat-mushat, mash cu frãndzã di flurii (fig: di-amalãmã)

§ fluiri/fluire (flu-í-ri) sf fluriri (flu-írĭ) – (unã cu flurii)

§ furii/furie (fu-rí-i) sf furii (fu-ríĭ) – (unã cu flurii)
ex: pungã cu furii (flurii)

§ flurici/flurice (flu-rí-ci) sf flurici/flurice (flu-rí-ci) – flurii njicã
{ro: gălbenior, monedă mică de aur}
{fr: petite monnaie d’or}
{en: small gold coin}
ex: veri sh-flurici; fluricea-ts fatsi cu ocljul

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

galbin

galbin (gál-binŭ) adg galbinã (gál-bi-nã), galghinj (gál-ghinjĭ) shi galbinj (gál-binjĭ), galbini/galbine (gál-bi-ni) – hromã tsi sh-u-adutsi cu-amalama icã limonea; (fig: galbin (tu fatsã, ca tseara, ca turta di tsearã) = multu galbin la fatsã, salbit, sãhnjisit, etc.)
{ro: galben; palid}
{fr: jaune; pâle}
{en: yellow; pale}
ex: arãdãtsina aestã fatsi nã floari galbinã ca shiboea; tsi ts-easti budza galbinã?; ocljilj lj-ai galghinj; ishi hiljlu di amirã, s-featsi ca turta di tsearã (multu galbin la fatsã); ngljitsats di fricã, galbinj (salbits) mãratslji ca tseara; hii galbin (eshti salbit la fatsã)

§ galbinã (gál-bi-nã) sf galbini/galbine (gál-bi-ni) – parã veclju di-amalamã (cu unã tinjii i altã, dupã statlu tsi-l featsi sh-dupã mãrimea tsi u-au); gãlbinushi, lirã, flurii, rubii, rubie, arubi, arubei, cunstantinã, custandat, mahmudii, mahmude, minduhii, ostrachelã, mintsã, arup, rup, aruspu, ruspu, hazmu, dãbloanã, dabloanã, dablonã, dubloanã, dublã, ducmen, pinesh
{ro: galben, liră, monedă de aur}
{fr: lire, ducat, monnaie d’or}
{en: gold coin}
ex: nu-avea tu pungã dicãt mash trei galbini (liri)

§ gãlbinushi/gãlbinushe (gãl-bi-nú-shi) sf gãlbinushi/gãlbinushe (gãl-bi-nú-shi) – (unã cu galbinã)

§ gãlbinjor (gãl-bi-njĭórŭ) adg gãlbinjoarã (gãl-bi-njĭŭá-rã), gãlbinjori (gãl-bi-njĭórĭ), gãlbinjoari/gãlbinjoare (gãl-bi-njĭŭá-ri) – hromã tsi da niheam pi galbin; tsi easti chindisit cu galbin; gãlbunj, gãlbinos (fig: gãlbinjor = salbit la fatsã
{ro: gălbinicios, gălbiniu}
{fr: jaunâtre, jaunet}
{en: yellowish}
ex: nã floari gãlbinjoarã (tsi da ca pi galbin)

§ gãlbunj (gãl-búnjĭŭ) adg gãlbunji/gãlbunje (gãl-bú-nji), gãlbunj (gãl-búnjĭ), gãlbunji/gãlbunje (gãl-bú-nji) – (unã cu gãlbinjor)
ex: yini ca gãlbunj

§ gãlbinos (gãl-bi-nósŭ) adg gãlbinoasã (gãl-bi-nŭá-sã), gãlbinosh (gãl-bi-nóshĭ), gãlbinoa-si/gãlbinoase (gãl-bi-nŭá-si) – (unã cu gãlbinjor)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

malamã

malamã (má-la-mã) sf fãrã pl – metal scumpu (cu hroma galbinã lutsitã), cu cari s-fac multi giuvairi (minghiushi, neali, sãhãts, etc.); metalu dit cari s-fac fluriili (lirili, galbinili, mahmudiili, etc.); amalamã, amalomã, amalumã, flurii;
(expr:
1: om (inimã) di malamã = om multu bun la inimã;
2: malamã s-acats, cheatrã s-fatsi = tuti lucrilji-nj si duc anapuda)
{ro: aur}
{fr: or}
{en: gold}
ex: cu malamã ti vindu sh-cu gortsã ti acumpãr; l-cunoscu ghini, easti un om di malamã (fig: multu bun la inimã); am un frati, malamã (fig: ca malama, om multu bun)

§ malãmã (má-lã-mã) sf fãrã pl – (unã cu malamã)
ex: ari minti di malãmã (fig: ca malãma, multu bunã)

§ amalamã (a-má-la-mã) sf fãrã pl – (unã cu malamã)
ex: gãljinã di amalamã; zãnatea-i biligicã di amalamã

§ amalãmã (a-má-lã-mã) sf fãrã pl – (unã cu malamã)
ex: lj-avea adusã trã isozmã un nel di malãmã cu cheatrã shi unã sãhati di-amalãmã

§ amalomã (a-má-lo-mã) sf fãrã pl – (unã cu malamã)

§ amalumã (a-má-lu-mã) sf fãrã pl – (unã cu malamã)

§ malamaternju (ma-la-ma-tér-njĭu) adg malamater-nji/malamaternje (ma-la-ma-tér-nji), malamaternji (ma-la-ma-tér-nji), malamaternji/malamaternje (ma-la-ma-tér-nji) – tsi easti adrat di-amalamã; tsi easti acupirit cu-un petur suptsãri di-amalamã; glubudan; mãlãmusit, hrisusit, nglubudat, ãngãlbidat, afumat
{ro: de aur; aurit}
{fr: fait d’or; doré}
{en: made of gold; gilded}
ex: cãpitãnj malamaternju (mãlãmusit)

§ mãlãmusescu (mã-lã-mu-sés-cu) (mi) vb IV mãlãmusii (mã-lã-mu-síĭ), mãlãmuseam (mã-lã-mu-seámŭ), mãlãmusitã (mã-lã-mu-sí-tã), mãlãmusiri/mãlãmu-sire (mã-lã-mu-sí-ri) – acoapir un lucru (oarã, nel, minghiush, etc.) cu-un petur suptsãri di amalamã tra s-lu fac lucrul ma mushat (tra s-dãnãseascã ma multu, etc.); hrisusescu, afum, ãngãlbidedz, nglubudedz

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

pinesh

pinesh (pi-néshĭŭ) sm pinesh (pi-néshĭ) – parã veclju di-amalamã (cu unã tinjii i altã, dupã statlu tsi-l featsi sh-dupã mãrimea tsi u-ari); galbinã, gãlbinushi, lirã, flurii, rubii, rubie, arubi, arubei, cunstantinã, custandat, mahmudii, mahmude, minduhii, ostra-chelã, mintsã, arup, rup, aruspu, ruspu, hazmu, dãbloanã, dabloa-nã, dablonã, dubloanã, dublã, ducmen
{ro: galben, monedă de aur}
{fr: monnaie d’or}
{en: gold coin}
ex: mãnjli mplini cu pinesh (galbini)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã