(expr: multu di multu mushats)

§ lunarili/lunarile (lu-ná-ri-li) sf pl articulat – chirearea di sãndzi tsi u-ari unãoarã pi mes muljarea (cari easti tu ilichia tsi poati s-cadã greauã shi s-facã njits); arãdz, mes
{ro: menstruaţie}
{fr: menstruation}
{en: menstruation}

§ lunatic (lu-ná-ticŭ) adg lunaticã (lu-ná-ti-cã), lunatits (lu-ná-titsĭ), lunatitsi/lunatitse (lu-ná-ti-tsi) – om tsi imnã noaptea tu somnu fãrã sã shtibã iu s-dutsi shi tsi fatsi; (fig: lunatic = tsi easti ca glar, lishor la minti, tsi sh-alãxeashti lishor mintea)
{ro: lunatic}
{fr: lunatique}
{en: lunatic}

(expr: cãt s-lj-agiungã, cãt loc va s-lja sãrma tu stumahi)?; cãndu mi minduescu cãt lucru am, mi-acatsã heavra
(expr: canda lãndzidzãscu); acãtsat casã
(expr: loat casã cu nichi)?; pri mini mi-acatsã
(expr: ãnchisi s-mi doarã) tu lingurici; li mãcã! si-lj s-acatsã!
(expr: s-lj-armãnã tu grumadz); cu nãs nu putem s-n-acãtsãm
(expr: s-nã ncãrligãm, s-nã nciupãm; s-n-acãtsãm la ntreatsiri); acãtsã
(expr: cãdzu greauã) eapa cu nãs; mi-acãtsai
(expr: dada-nj cãdzu greauã cu mini) tru paranomãlj; nu lu-acatsã mintea
(expr: nu-achicãseashti, nu aducheashti); s-acãtsã
(expr: sicã, dãmlusi) di mãnj sh-di cicioari; lu-acatsã
(expr: ãlj sta ghini) armatli; lj-acãtsã ghini
(expr: vidzu hãiri cu) minciuna; lãili stranji mi-acatsã
(expr: nj-sta ghini); apa nu lu-avea acãtsatã
(expr: nu lj-avea faptã ghini); mi-acatsã
(expr: mi fatsi s-vom) amarea; bãgarã s-acatsã aloaturli trã numtã
(expr: si sã ndreagã trã numtã); lu-acãtsarã dratslji di ureclji
(expr: s-nãiri multu, s-inãtusi multu, timusi multu); s-avea acãtsatã di peri
(expr: s-avea ncãrligatã, nciupatã); muljari tsi lj-acatsã mãna di tuti
(expr: shtii s-facã multi lucri, cu mãsturilji, lishor sh-cum lipseashti); s-afirea s-nu lj-acatsã luna
(expr: s-nu-agiungã noaptea-amãnat); nu lu-acãtsa loclu
(expr: nu putea si sta tu-un loc; nu-l tsãnea, nu lu-avea loclu); zboarãli a tali acãtsarã loc
(expr: avurã griutati, featsirã lucrul tsi lipsea); nj-spunea cã la izvur acãtsarã feata aestã
(expr: u ncãlicarã, u-ambãirarã); cãldãrusha easti-acãtsatã
(expr: s-arsi pri foc) cu lapti; biu unã scafã di yin shi lu-acãtsã
(expr: lu-andrãlãsi, l-featsi sã-lj yinã mintsãli deavãrliga, lu mbitã); cum lu vidzu, acãtsã guvili
(expr: s-ascumsi); easti acãtsat cu mãyii
(expr: lj-si featsirã mãyi) di nu easti ghini; etc. etc.

§ acãtsat (a-cã-tsátŭ) adg acãtsatã (a-cã-tsá-tã), acãtsats (a-cã-tsátsĭ), acãtsati/acãtsate (a-cã-tsá-ti) – harea tsi u-ari un tsi easti acãtsat; tsi easti bãgat tu mãnã; loat, apucat, apcat, spindzurat, nchisit, etc.
{ro: agăţat, prins, ocupat}
{fr: accroché, attrapé, saisi, occupé}
{en: caught, occupied, started}
ex: suntu acãtsati (loati) cãljurli; cu mãnjli acãtsati (di lucru); ficiori acãtsats
(expr: a curi dadã avea cãdzutã greauã) Sãmbãta; tsi-ai di cãntsã acãtsat (mãrãnat)?

§ acãtsari/acãtsare (a-cã-tsá-ri) sf acãtsãri (a-cã-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu acatsã cariva icã s-acatsã tsiva; loari, apucari, apcari, spindzurari, nchisiri, etc.
{ro: acţiunea de a agăţa, de a prinde, de a ocupa; agăţare, prindere, ocupare}
{fr: action d’accrocher, d’attraper, de saisir, d’occuper}
{en: action of catching, of occupying, of starting}
ex: nã acãtsam cu acãtsarea; tãmbarea vrea acãtsari (spindzurari di penurã)

§ neacãtsat (nea-cã-tsátŭ) adg neacãtsatã (nea-cã-tsá-tã), neacãtsats (nea-cã-tsátsĭ), neacãtsati/neacãtsate (nea-cã-tsá-ti) – tsi nu easti acãtsat; tsi nu-ari lucru; niloat, neapucat, nispindzurat, ninchisit, etc.
{ro: care nu este agăţat (prins, ocupat); neagăţat}
{fr: qui n’est pas pris, qui ne pas attrapé; inoccupé, chômeur}
{en: who is not caught (occupied); unemployed}
ex: ãl leagã di doi calj neacãtsats (tsi nu eara acãtsats; dit irghilii); easti neacãtsat (nu-ari lucru, shadi tutã dzua)

§ neacãtsari/neacãtsare (nea-cã-tsá-ri) sf neacãtsãri (nea-cã-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu-acatsã icã nu s-acatsã tsiva; niloari, neapucari, nispindzurari, ninchisiri, etc.
{ro: acţiunea de a nu agăţa, de a nu prinde, de a nu ocupa}
{fr: action de ne pas attraper, de ne pas saisir, de ne pas occuper}
{en: action of not catching, of not occupying, of not starting}

§ acãtsãturã (a-cã-tsã-tú-rã) sf acãtsãturi (a-cã-tsã-túrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva acatsã tsiva; atsea tsi ari acãtsatã un; apucãturã, hui, tabieti, nvets, hãri (uruti), etc.; (fig: acãtsãturã = (i) stihimã; (ii) itii, sibepi, furnjii; (iii) alatusi, nindriptati)
{ro: agăţătură, nărav}
{fr: prise, (mauvaise) manière}
{en: catch, grasp, bad habit}
ex: lj-aflai unã acãtsãturã (fig: furnjii)

§ discats (dis-cátsŭ) (mi) vb I discãtsai (dis-cã-tsáĭ), discãtsam (dis-cã-tsámŭ), discãtsatã (dis-cã-tsá-tã), discãtsari/discãtsare (dis-cã-tsá-ri) – scot (ljau, dipun, etc.) un lucru di-aclo iu easti acãtsat (spindzurat);
(expr: hiu discãtsat = nu-am lucru)
{ro: desprinde (un lucru de unde este agăţat)}
{fr: décrocher}
{en: unhook, take down}
ex: discatsã-nj giuplu di pi penurã

§ discãtsat (dis-cã-tsátŭ) adg discãtsatã (dis-cã-tsá-tã), discãtsats (dis-cã-tsátsĭ), discãtsati/discãtsate (dis-cã-tsá-ti) – (lucru) tsi easti scos di-aclo iu eara acãtsat; (loclu) di iu easti loat un lucru spindzurat; fui discãtsat
(expr: nu-avui lucru) tutã veara
{ro: desprins (de unde este agăţat)}
{fr: décroché}
{en: unhooked, taken down}

§ discãtsari/discãtsare (dis-cã-tsá-ri) sf discãtsãri (dis-cã-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-discatsã un lucru
{ro: acţiunea de a desprinde (un lucru de unde este agăţat)}
{fr: action de décrocher}
{en: action of unhooking, of taking down}

§ alãtrãturã (a-lã-trã-tú-rã) sf alãtrãturi (a-lã-trã-túrĭ) – (unã cu alãtrat2)

§ latru (lá-tru) vb I lãtrai (lã-tráĭ), lãtram (lã-trámŭ), lãtratã (lã-trá-tã), lãtra-ri/lãtrare (lã-trá-ri) – (unã cu alatru)
ex: cãtsaua latrã singurã, pi lunã; cãnjlji lãtrarã tutã noaptea; mi lãtrarã (fig: mi cãtigursirã) tuts cunuscutslji shi nicunuscutslji; di-aoa nculea va ti-alas s-latri (s-badz zizanj) cãt s-vrei; latrã (fig: aurlã, cãtigursea) tini, cã mini di la a mea nu es

§ lãtrat1 (lã-trátŭ) adg lãtratã (lã-trá-tã), lãtrats (lã-trátsĭ), lãtrati/lãtrate (lã-trá-ti) – (unã cu alãtrat1)

§ lãtrari/lãtrare (lã-trá-ri) sf lãtrãri (lã-trắrĭ) – (unã cu alãtrari)

§ lãtrat2 (lã-trátŭ) sn lãtraturi (lã-trá-turĭ) – (unã cu alãtrat2)
ex: avdzã lãtratlu a cãnjlor?; lãtratlu-a cãnjlor nu mi-ariseashti, easti om xen

§ lãtrãtor (lã-trã-tórŭ) adg lãtrãtoari/lãtrãtoare (lã-trã-tŭá-ri), lãtrãtori (lã-trã-tórĭ), lãtrãtoari/lãtrãtoare (lã-trã-tŭá-ri) – (unã cu alãtrãtor)

§ lãtrãturã (lã-trã-tú-rã) sf lãtrãturi (lã-trã-túrĭ) – (unã cu alãtrat2)
ex: cari bagã tu cornu lãtrãturli (fig: cãtigursirli, muzavirlãchili) a lor

(expr: lu-analtsu = lu-alavdu multu)
{ro: înălţa, creşte, mări, clădi}
{fr: élever, hausser, grandir, construire}
{en: raise, lift, elevate, increase, build}
ex: lu-anãltsã ca unã peanã; analtsã mãnjli cãtrã tser; anãltsai (l-feci ma-analtu) murlu dauã uryii; bishica di sãpuni s-anãltsa (s-muta, s-alina nsus) tu-aerã; di-aclo sh-analtsã areapitili sh-azboairã; si anãltsã (s-featsi, s-astãsi) unã pãlati; s-anãltsa pri deadzitli-a cicioarilor; sh-analtsã pãlãtsli cu bunili sh-cu mushutetsli tuti; mushat murmintu lj-anãltsai (lj-adrai)

§ anãltsat (a-nãl-tsátŭ) adg anãltsatã (a-nãl-tsá-tã), anãltsats (a-nãl-tsátsĭ), anãltsati/anãltsate (a-nãl-tsá-ti) – tsi s-ari minatã cãtrã nsus; (casã) tsi s-ari faptã (astãsitã, sculatã); (ficior) tsi ari criscutã shi s-ari faptã ma-analtu; nãltsat, altsat, alinat, mutat, sculat, criscut, etc.
{ro: înălţat, crescut, mărit, clădit}
{fr: élevé, haussé, grandi, construit}
{en: raised, lifted, elevated, increased, built}
ex: casa-aestã easti anãltsatã cu patru palmi di cum eara

§ anãltsari/anãltsare (a-nãl-tsá-ri) sf anãltsãri (a-nãl-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva (tsiva) s-analtsã; nãltsari, altsari, alinari, mutari, sculari, crishteari, etc.
{ro: acţiunea de a înălţa, de a creşte, de a mări, de a clădi; înălţare, creştere, mărire, clădire}
{fr: action d’élever, de hausser, de gran-dir, de construire; élevation, croissance, surhaussement}
{en: action of raising, of lifting, of elevating, of increasing, of building}

§ ãnaltsu (ã-nál-tsu) (mi) vb I ãnãltsai (ã-nãl-tsáĭ), ãnãltsam (ã-nãl-tsámŭ), ãnãltsatã (ã-nãl-tsá-tã), ãnãltsari/ãnãltsare (ã-nãl-tsá-ri) – (unã cu analtsu)
ex: ãnãltsarã tãvanea cu nica doi cots

§ ãnãltsat (ã-nãl-tsátŭ) adg ãnãltsatã (ã-nãl-tsá-tã), ãnãltsats (ã-nãl-tsátsĭ), ãnãltsati/ãnãltsate (ã-nãl-tsá-ti) – (unã cu anãltsat)

§ ãnãltsari/ãnãltsare (ã-nãl-tsá-ri) sf ãnãltsãri (ã-nãl-tsắrĭ) – (unã cu anãltsari)

§ naltsu (nál-tsu) (mi) vb I nãltsai (nãl-tsáĭ), nãltsam (nãl-tsámŭ), nãltsatã (nãl-tsá-tã), nãltsari/nãltsare (nãl-tsá-ri) – (unã cu analtsu)
ex: mi nãltsai (mi-alinai) pri chin; nãltsã (mutã cãtrã nsus) ocljilj sh-mi mutri

§ nãltsat (nãl-tsátŭ) adg nãltsatã (nãl-tsá-tã), nãltsats (nãl-tsátsĭ), nãltsati/nãltsate (nãl-tsá-ti) – (unã cu anãltsat)

§ nãltsari/nãltsare (nãl-tsá-ri) sf nãltsãri (nãl-tsắrĭ) – (unã cu anãltsari)

§ altsu2 (ál-tsu) (mi) vb I altsai (al-tsáĭ), altsam (al-tsámŭ), altsatã (al-tsá-tã), altsari/altsare (al-tsá-ri) – (unã cu analtsu)
ex: altsã (sculã, mutã) nã pãlati; va si-l cãntãm va si-l altsãm
(expr: alãvdãm)

§ altsat (al-tsátŭ) adg altsatã (al-tsá-tã), altsats (al-tsátsĭ), altsati/altsate (al-tsá-ti) – (unã cu anãltsat)
ex: altsatlu (atsel tsi s-anãltsã) tut va dipunã unãoarã

§ altsari/altsare (al-tsá-ri) sf altsãri (al-tsắrĭ) – (unã cu anãltsari)
ex: altsarea
(expr: alãvdarea) ti minteashti di cap

§ naltu3 (nál-tu) (mi) vb I nãltai (nãl-táĭ), nãltam (nãl-támŭ), nãltatã (nãl-tá-tã), nãltari/nãltare (nãl-tá-ri) – (unã cu analtsu)
ex: di vãrãoarã va s-nji naltu nã casã

§ nãltat (nãl-tátŭ) adg nãltatã (nãl-tá-tã), nãltats (nãl-tátsĭ), nãltati/nãltate (nãl-tá-ti) – (unã cu anãltsat)

§ nãltari/nãltare (nãl-tá-ri) sf nãltãri (nãl-tắrĭ) – (unã cu anãltsari)

§ anãltsãmi/anãltsãme (a-nãl-tsắ-mi) sf anãltsãnj (a-nãl-tsắnjĭ) – numirlu tsi-aspuni cãt di-analtu easti un lucru i unã hiintsã; boea-a unui om (pravdã); nãltsãmi, anãltsimi, nãltsimi, boi
{ro: înălţime}
{fr: hauteur}
{en: height}

§ anãltsi-mi/anãltsime (a-nãl-tsi-mi) sf anãltsãnj (a-nãl-tsinjĭ) – (unã cu anãltsãmi)

§ nãltsãmi/nãltsãme (nãl-tsắ-mi) sf nãltsãnj (nãl-tsắnjĭ) – (unã cu anãltsãmi)

§ nãltsimi/nãltsime (nãl-tsí-mi) sf nãltsinj (nãl-tsínjĭ) – (unã cu anãltsãmi)