inimã (í-ni-mã) sf inimi/inime (í-ni-mi) shi ininj (í-ninjĭ) – mãdular dit cheptul a omlui cari fatsi sãndzili (cu mpindzearea) s-urdinã prit vini; (fig:
1: inimã = (i) suflit; haractir; hiri; (ii) njedz; usii; vahti, yii, mburitã; (iii) curai, thar, gãireti; (iv) vreari, agapi, mirachi, sivdã; (v) stumahi, pãnticã; (vi) chefi, plãtseari; etc.; expr: [zborlu cari s-bagã nãinti icã dupã “inimã” aspuni noima-a zburãriljei]
2: escu cu inimã mari, cu inimã hãrai = hiu bun, pot s-aravdu multi cãtigursiri, zboari-arali, lãets tsi-nj si fac, etc.; oaminjlji pot sã-nj facã multi arali shi nu va lã u voi, va-lj ljertu;
3: cu inimã di-amalamã (bunã) = (om) multu bun;
4: cu inimã ndreaptã = (om) cu eryi, bun, tinjisit, ndreptu;
5: cu inima curatã = suflit bun, nistipsit, tinjisit, tsi nu dzãtsi minciunj, tsi nu shtii drãcurii, tsi nu-ari muzavirlãchi;
6: cu inima dishcljisã = cu vreari, cu harauã, cu vãsãlii, cu hãrãcupilji, cu tinjii, etc.;
7: cu inima ncljisã = nvirinat, fãrã harauã;
8: cu inima ngljitsatã (di fricã) = lãhtãrsit multu;
9: cu inimã di cãni; cu inimã lai = multu-arãu;
10: (cu) inimã di cheatrã; cu inimã-aratsi; tsi nu-ari inimã = tsi nu-ari njilã, tsi nu-l mealã, tsi nu-l doari dip cãndu fatsi urutsets la lumi;
11: (cu) inimã di ljundar; cu trei ininj = multu inimos, curagios, gioni;
12: cu inimã di ljepuri = tsi s-aspari lishor, tsi easti fricos, tsi nu-ari curai;
13: cu tutã inima = cu multã vreari, harauã, plãtseari;
14: (am) inima greauã, un foc tu inimã = hiu nvirinat, am multi cripãri;
15: (fac un lucru) cu inima greauã = (l-fac lucrul) cu tuti cã-nj yini greu, cã nu para voi s-lu fac;
16: (am) inima lishoarã = nu-am vrundidz, cripãri, gaileadz;
17: (fac un lucru) cu inima lishoarã = (l-fac lucrul) cã mi-arãseashti;
18: moari di inimã = moari di-unã lãngoari tsi u fatsi inima s-astãmãtseascã di bãteari;
19: ãnj dzãtsi inima (cã va s-facã tsiva) = aduchescu (pruved) cã va s-facã tsiva;
20: nj-aspardzi inima = mi nvirineadzã, nj-fatsi-arãu;
21: nj-mãc inima; mi-aroadi la inimã, mi mãcã inima = mi siclitsescu, mi nvirinedz, ãnj fac gaileadz; nj-fac sãndzi-arãu; crep di-amãrãciuni;
22: bag tsiva la inimã = easti tsiva tsi mi cãrteashti, shi nu pot s-u-agãrshescu; ãnj pari arãu, chicusescu;
23: nj-lu scosh dit inimã = nu-l mata voi;
24: nj-calcu tu inimã = nu-l fac un lucru cu vreari (cu tutã inima); l-fac un lucru tsi-nj si caftã (tsi lipseashti s-lu fac) cu tuti cã nu mi-arãseashti;
25: am (nj-sta) tsiva pri inimã = am tsiva tu minti tsi mi nvirineadzã icã un mistico tsi nu voi s-lu spun la lumi;
26: nj-u ljishurai (nj-u-avrai) inima = ljishurai (mi isihãsii) cã dzãsh atseali tsi-aveam pri inimã;
27: ãnj caftã (nj-u va, mi tradzi) inima; mi gãdilicã la inimã = voi s-am (sã-nj si da) tsiva, mi-arãseashti (sh-voi s-lu am) un lucru, unã mãcari, etc.;
28: nu mi-alasã inima = nu pot si stau shi s-nu-l fac un lucru, unã buneatsã; canda mi pindzi cariva tra s-lu fac un lucru;
29: mi-aumsi (ãnj njarsi) la inimã = ãnj featsi ghini, nj-si featsi chefea dupã cum u vream, mi-arãsi multu, ãnj featsi mari plãtseari;
30: nj-bag ciulichi la inimã = mi nvãrtushedz;
31: nj-si fatsi inima cãt un puric; nj-fudzi inima (di fricã); nj-arsari inima dit loc = nj-easti multã fricã, lãhtãrsescu;
32: nj-ljau inima n dintsã (sh-lu fac un lucru) = nj-yini greu, nj-easti fricã, ma-l fac lucrul;
33: nj-bag inima mpadi; nji s-arupi inima; nj-fac di inimã = nj-si fatsi njilã, mi curmã njila;
34: mi mãshcã inima (buriclu) = mi doari stumahea, pãntica, mi mãshcã buriclu;
35: nu-nj si dutsi pãnea la inimã = mãc fãrã orixi, nu pot s-mãc, nu ved hãiri di mãcari;
36: nji si toarnã inima (di-agnos) = nj-yini-agunos di-un lucru, agnusescu;
37: lu-am (nj-easti) tu inimã; nj-lu va inima = l-voi, mi-ariseashti, tsãn la (voi s-lu am) un lucru;
38: nj-arãdi inima di harauã = mi hãrsescu multu)
{ro: inimă; suflet; miez, mijloc; curaj; dragoste; stomah; etc., etc.}
{fr: coeur; milieu; courage; inquiétude; amour; compassion; estomac; etc., etc.}
{en: heart; core, middle; courage, love; stomach; etc., etc.}
ex: bana pãpseashti cara s-nu batã inima; inima s-nj-u-alash si batã; n gurã njari, sh-tu inimã heari; i stihiu cu trei ininj
(expr: multu gioni, inimos); muri di inimã
(expr: di-unã lãngoari iu bãtearea-a inimãljei astãmãtseashti dinãoarã); dã-nj inima (fig: njedzlu) a hiumuniclui; pitrumsi pãn tu inima (fig: mesea) a faglui; arcoari ca tu inima (fig: mesea, vahtea, yia) di earnã; lu-apucã tu inima (fig: vahtea, yia, mburita) a cãloariljei; videarea-aestã lã deadi inimã (fig: lã featsi curai, thar, gãireti); nu-sh cheari inima (fig: curailu); lo inimã (fig: curai); lj-dau inimã (fig: curai); lj-fac inimã (fig: curai); am inimã di ljepuri
(expr: mi-aspar multu lishor, nu-am dip curai); s-nu sh-u mãcã inima
(expr: s-nu s-siclitseascã, s-nu sh-facã gaileadz); lj-cãdzu tu inimã (fig: tu vreari); lj-intrã tu inimã (fig: tu vreari); inima-lj (fig: stumahea, pãntica) s-nu-lj hibã goalã; lo yitria pri inima goalã (fig: nimãcat, cu stumahea goalã); pãnã si sh-facã di inimã
(expr: s-lu curmã njila) Atsel-di-Analtu; s-tsã si bagã inima mpadi
(expr: s-tsã si facã njilã); mi mãshcã inima
(expr: mi doari stumahea); dau cu inima curatã
(expr: fãrã s-min-duescu lãets, drãcurii); nj-u featsi mãcarea dupã cum nj-u va inima
(expr: ashi cum mi-arãseashti); s-tsã mãts cãt va-ts va, va-ts caftã inima
(expr: cãt va s-vrei, cãt va ti-arãseascã); sh-lo inima tu dintsã sh-iu s-easã
§ injoarã (i-njĭŭá-rã) sf injoari/injoare (i-njĭŭá-ri) shi injiori (i-njĭórĭ) – inimã njicã; zbor trã hãidipsiri tsi s-dzãtsi a unui njic vrut; inimushi
{ro: inimioară}
{fr: petit coeur}
{en: little heart}
ex: nj-deadi tut tsi-nj vrea injoara; nj-mãcash injoara (fig: mi siclitsish); spuni-nj dorlu di tru injoarã; sh-bãgã ciulichi la injoarã (si nvãrtushe); aleapsirã atsel tsi ardea injori; cãti injori nu-ari arsã!; tra s-lji dishcljidã injoara (fig: s-u facã si s-hãrseascã, s-facã chefi)
§ inimushi/inimushe (i-ni-mú-shi) sf inimush (i-ni-múshĭ) – (unã cu injoarã)
ex: ti martsu-nj pitricu unã inimushi (injoarã) di-amalamã
§ inimarcu (i-ni-már-cu) adg inimarcã (i-ni-már-cã), inimartsã (i-ni-már-tsã), inimartsi/inimartse (i-ni-már-tsi) – tsi easti cu curagi; tsi nu-ari fricã; curagios, cãidigi, inimos, dãldãsit, alipidat
{ro: inimos, curajos, viteaz}
{fr: vif, courageux, intrépide, vaillant, bouillant}
{en: courageous, fearless, bold, brave}
ex: easti om inimarcu (tsi nu-ari fricã); atumtsea-l vidzu tsi inimarcu (inimos, gioni) eara calu; inimarcu (inimos, fãrã fricã) ca bãrbat
§ inimos (i-ni-mósŭ) adg inimoasã (i-ni-mŭá-sã), inimosh (i-ni-móshĭ), inimoasi/ini-moase (i-ni-mŭá-si) – (unã cu inimarcu)
ex: avui cal inimos, cã aljumtrea cari shtii tsi va s-tihisea cu mini; ahtari bãrbat inimos caftu; atsel ma inimoslu sh-ma bunlu vai ansarã
§ inimusescu (i-ni-mu-sés-cu) vb IV inimusii (i-ni-mu-síĭ), inimuseam (i-ni-mu-seámŭ), inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusiri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) – ãl fac pri cariva s-nu-lj mata hibã fricã; ãlj dau curagi; lj-fac gãireti; ãlj bag ciulichi la inimã; mbãrbãtedz
{ro: încuraja}
{fr: encourager, donner du coeur}
{en: encourage}
ex: l-inimusii (lj-ded curagi) s-fugã
§ inimusit (i-ni-mu-sítŭ) adg inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusits (i-ni-mu-sítsĭ), inimusiti/inimusite (i-ni-mu-sí-ti) – cari nu mata ari fricã; tsi-lj s-ari datã curagi; mbãrbãtat
{ro: încurajat}
{fr: encouragé}
{en: encouraged}
§ inimusi-ri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) sf inimusiri (i-ni-mu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva inimuseashti pri cariva; mbãrbãtari
{ro: acţiunea de a încuraja; încurajare}
{fr: action d’encourager, de donner du coeur; encouragement}
{en: action of encouraging, encouragement}
