{ro: nealergat, neumblat}
{fr: qui n’a pas couru; qui n’a pas parcouru des pays; (lieu) qui n’a pas été vu ou visité}
{en: who dit not run; who has not wandered; (place) that has not been visited much}
ex: nu-alãsã hoarã nealãgatã (nividzutã, tu cari s-nu s-aibã dusã)

§ nealãgari/nealãgare (nea-lã-gá-ri) sf nealãgãri (nea-lã-gắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu-alagã; atsea tsi s-fatsi cãndu un loc nu easti alãgat
{ro: acţiunea de a nu alerga; de a nu cutreiera}
{fr: action de ne pas courir, de ne pas parcourir des places}
{en: action of not running, of not wandering}

§ adãlag (a-dã-lágŭ) vb I adãlãgai (a-dã-lã-gáĭ), adãlãgam (a-dã-lã-gámŭ), adãlãgatã (a-dã-lã-gá-tã), adãlãgari/adã-lãgare (a-dã-lã-gá-ri) – (unã cu alag)
ex: mini vã ded cicioari tra s-adãlãgats (s-alãgats)

§ adãlãgat (a-dã-lã-gátŭ) adg adãlãgatã (a-dã-lã-gá-tã), adãlãgats (a-dã-lã-gátsĭ), adãlãgati/adãlãgate (a-dã-lã-gá-ti) – (unã cu alãgat)

§ adãlãgari/adãlãgare (a-dã-lã-gá-ri) sf adãlãgãri (a-dã-lã-gắrĭ) – (unã cu alãgari)

§ alãgãtor (a-lã-gã-tórŭ) adg alãgãtoari/alãgãtoare (a-lã-gã-tŭá-ri), alãgãtori (a-lã-gã-tórĭ), alãgãtoari/alãgãtoare (a-lã-gã-tŭá-ri) – cari alagã; cari lu-ariseashti s-cutriirã multi locuri, s-alagã multi cãljuri
{ro: alergător, umblător, căutător}
{fr: coureur, voyageur, chercheur}
{en: runner, wanderer}

§ alãgãturã (a-lã-gã-tú-rã) sf alãgãturi (a-lã-gã-túrĭ) – lucrul tsi s-fatsi cu alãgarea; alãgari fãrã acumtin; alagã, fugã
{ro: alergătură, cursă}
{fr: course, fuite}
{en: race, run}
ex: nã mãcarã alãgãturli (alãgãrli)

§ alagã (a-lá-gã) sf, adv fãrã pl – fugã, alãgari agonja, dãlaga
{ro: alergătură, fugă, cursă}
{fr: course, fuite}
{en: run}
ex: nj-u ded alaga (fuga); fudzi alaga, alaga (agonja) la cãni; sh-u dãdea alaga-fuga cãtrã-aclo

§ dãlag (dã-lágŭ) vb I dãlãgai (dã-lã-gáĭ), dãlãgam (dã-lã-gámŭ), dãlãgatã (dã-lã-gá-tã), dãlãgari/dãlãgare (dã-lã-gá-ri) – (unã cu alag)

§ dãlãgat (dã-lã-gátŭ) adg dãlãgatã (dã-lã-gá-tã), dãlãgats (dã-lã-gátsĭ), dãlãgati/dãlãgate (dã-lã-gá-ti) – (unã cu alãgat)

§ dãlãgari/dãlãgare (dã-lã-gá-ri) sf dãlãgãri (dã-lã-gắrĭ) – (unã cu alãgari)

§ dealagã (dea-lá-gã) adv – tsi s-fatsi agonja; tsi s-fatsi alãgãndalui; dealagã, agonja, gonja, agunja, anghiu, curundu
{ro: curînd, repede}
{fr: bientôt, vite}
{en: soon, fast}
ex: ded dealagã (mi dush alãgãndalui)

§ dealaga (dea-lá-ga) adv – (unã cu dealagã)

§ dãlaga (dã-lá-ga) adv – (unã cu dealagã)
ex: yinu cu dãlaga

4: (lapti, supã, etc.) tsi s-ari aspartã, acãtsatã, etc.
{ro: întâlnit, încrucişat; depăşit, scurtat; supărat, certat; stricat}
{fr: rencontré, entrecroisé; dépassé, passé au delà, raccourci; fâché; gâté, caillé}
{en: met, intersected, crossed; passed beyond, shortened; angry; spoiled, curdled}
ex: tu-astãljati (ncrutsiljati) cãljuri; aflu sotslji astãljats (cãrtits, chicusits); supa eara astãljatã (aspartã)

§ astãljari/astãljare (as-tã-ljĭá-ri) sf astãljeri (as-tã-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva i tsiva s-astalji; andãmusiri, alãhãiri, astãhisiri, stãvrusiri, cunushtusiri, tihisiri, mpicheari; tritseari di, nãstritseari, stãljari, shcurtari (calea); artisiri, njicshurari; cãrtiri, chicusiri, etc. etc. etc.
{ro: acţiunea de a întâlni, de a încrucişa; de a depăşi, de a scurta; de a supăra, de a se certa; de a strica}
{fr: action de rencontrer, de entrecroiser; de dépasser, de passer au delà, de raccourcir; de se fâcher; de gâter, de cailler}
{en: action of meeting, of intersecting, of crossing; of passing beyond, of shortening; of getting angry; of spoiling, of curdling}
ex: lu-aflai la astãljarea (stãvrusirea) a cãljurlor

§ neastãljat (neas-tã-ljĭátŭ) adg neastãljatã (neas-tã-ljĭá-tã), neastãljats (neas-tã-ljĭátsĭ), neastãljati/neastãljate (neas-tã-ljĭá-ti) – tsi nu easti astãljat
{ro: întâlnit, încrucişat, stricat, etc.}
{fr: qui n’est pas rencontré, entrecroisé, dépassé, caillé, etc.}
{en: who is not met, not intersected, not spoiled, etc.}
ex: calu-aesti neastãljat (nintricut) di vãrnu dit cãrvani

§ neastãljari/neastãljare (neas-tã-ljĭá-ri) sf neastãljeri (neas-tã-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva i tsiva nu s-astalji
{ro: acţiunea de a nu întâlni, de a nu încrucişa; de a nu se strica, etc.}
{fr: action de ne pas rencontrer, de ne pas entrecroiser; de ne pas dépasser, de ne pas se cailler, etc.}
{en: action of not meeting, of not intersecting, of not spoiling, etc.}

§ astãljiturã (as-tã-lji-tú-rã) sf astãljituri (as-tã-lji-túrĭ) – atsea tsi au atselj tsi s-adunã; andamusi, adunari, ncrutsiljari; chicusiri, etc.
{ro: întâlnire, încrucişare, supărare}
{fr: rencontre, carrefour, entrecroisement}
{en: meeting, intersection, crossing}

§ stalj (stáljĭŭ) vb I stãljai (stã-ljĭáĭ), stãljam (stã-ljĭámŭ), stãljatã (stã-ljĭá-tã), stãljari/stãljare (stã-ljĭá-ri) – (unã cu astalj)
ex: lji stãlje calea (lj-inshi ninti) a featãljei

§ stãljat (stã-ljĭátŭ) adg stãljatã (stã-ljĭá-tã), stãljats (stã-ljĭátsĭ), stãljati/stãljate (stã-ljĭá-ti) – (unã cu astãljat)
ex: avem mash lapti stãljat; pita stãljatã (cu peturli frimintati cu umtu) tsi-u mãcai aseara mi-arisi

§ stãljari/stãljare (stã-ljĭá-ri) sf stãljeri (stã-ljĭérĭ) – (unã cu astãljari)

§ stãljiturã (stã-lji-tú-rã) sf stãljituri (stã-lji-túrĭ) – (unã cu astãljiturã)

§ antreatsiri/an-treatsire (an-treá-tsi-ri) sf antreatsiri (an-treá-tsirĭ) – (unã cu as-treatsiri)

§ antritseari/antritseare (an-tri-tseá-ri) sf antritseri (an-tri-tsé-ri) – (unã cu astritseari)

§ ntrec (ntrécŭ) vb III shi II ntricui (ntri-cúĭ), ntritseam (ntri-tseámŭ), ntricutã (ntri-cú-tã), ntreatsiri/ntreatsire (ntreá-tsi-ri) shi ntritseari/ntritseare (ntri-tseá-ri) – (unã cu astrec)
ex: tru soatsã nu-avea altã s-u ntreacã ea tu njatã; cai poati s-lu ntreacã?; sh-tini cirac mi ntricush; tu minti ntritsea tutã lumea; lu ntricu tu nvitsãturã; ntricu suta (tricu, ari ma nsus di-unã sutã)

§ ntricut (ntri-cútŭ) adg ntricutã (ntri-cú-tã), ntricuts (ntri-cútsĭ), ntricuti/ntricute (ntri-cú-ti) – (unã cu astricut)

§ ntreatsiri/ntreatsire (ntreá-tsi-ri) sf ntreatsiri (ntreá-tsirĭ) – (unã cu astreatsiri)
ex: s-lja la ntreatsiri

§ ntritseari/ntritseare (ntri-tseá-ri) sf ntritseri (ntri-tsé-ri) – (unã cu astritseari)

§ nintricut (nin-tri-cútŭ) adg nintricutã (nin-tri-cú-tã), nintricuts (nin-tri-cútsĭ), nintricuti/nintricute (nin-tri-cú-ti) – cari nu easti ntricut; cari nu lu-antreatsi vãrnu (tu alãgari, tu dishtiptãciuni, etc.)
{ro: neîntrecut, necovârşit}
{fr: qui n’est pas dépassé, qui n’est pas devancé}
{en: who has not been passed, has not been overtaken}
ex: nintricutã (cari nu easti ntricutã) tu aveari; tru giunatic, nintricut (tsi nu lu ntreatsi vãr)

§ nintreatsiri/nin-treatsire (nin-treá-tsi-ri) sf nintreatsiri (nin-treá-tsirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un nu lu ntreatsi pri cariva
{ro: acţiunea de a nu întrece; neîntrecere}
{fr: action de ne pas dépasser, de ne pas devancer}
{en: action of not passing beyond, of not overtaking}

§ nintritseari/nintritseare (nin-tri-tseá-ri) sf nintritseri (nin-tri-tsé-ri) – (unã cu nintreatsiri)

§ avinari/avinare (a-vi-ná-ri) sf avinãri (a-vi-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva avinã tsiva, pri cariva i dupã cariva; vinari, anãngãsãiri, anãngãsiri, pindzeari, aguniri, azguniri, aznjiri, chiniyi, etc.
{ro: acţiunea de a vâna, de a goni, de a alerga după, de a urmări; vânare, gonire, alergare după, urmărire}
{fr: action de chasser, de pourchasser, de courir après, de poursuivre}
{en: action of hunting, of running after, of chasing}
ex: earna s-fac avinãrli di ursi; tuts patrulji fum avinari; ursa eara avinari (eara dusã s-avinã); hiljlu di-amirã ishi s-facã avinari (chiniyi); tu ishirea avinari; s-agiuca cu avinarea; vinji di la avinari (di la chiniyi); nu s-dutsi la avinari cu tufechea goalã

§ avinatic (a-vi-ná-ticŭ) sn avinatitsi/avinatitse (a-vi-ná-ti-tsi) – puljlu i pravda tsi easti bunã tra s-hibã avinatã; puljlu i pravda tsi fu acãtsatã i vãtãmatã tu-unã avinari; carnea di la puljlu i pravda vãtãmatã la avinari; atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-dutsi s-acatsã i s-vatãmã unã agru-pravdã i agru-pulj; avinari, vinari, vinatic, chiniyi
{ro: vânat; vânătoare}
{fr: gibier; chasse}
{en: game, hunt}
ex: lj-deadi unã parti dit avinaticlu (pravda i carni di la pravda vãtãmatã tu chiniyi) tsi-avea; deadi tu pãduri nã priimnari, nacã da di vãrã avinatic (agru-pravdã); dã-nj shi cornul di-avinatic (di-avinari, di chiniyi); njasirã avinatic (tra s-avinã agru-prãvdzã) prit ayinj; nã adusi avinatic (pravdã vãtãmatã i carni tãljatã dit ea)

§ avinãtor (a-vi-nã-tórŭ) sm avinãtori (a-vi-nã-tórĭ) – omlu tsi dutsi avinari (chiniyi); vinãtor, chinigãtor, chiniyitor, avgi
{ro: vânător}
{fr: chasseur}
{en: hunter}
ex: gioni-i avinãtorlu tsi vãtãmã lamnja; s-loarã avinãtorlji cu tufechili mplini dupã avinatic; nãscãntsã avinã-tori di ursi u duchirã guva iu doarmi; s-lu facã avinãtor, cã sh-tatã-su avinãtor eara

§ vinedz (vi-nédzŭ) (mi) vb I vinai (vi-náĭ), vinam (vi-námŭ), vinatã (vi-ná-tã), vinari/vinare (vi-ná-ri) – (unã cu avin)

§ vinat (vi-nátŭ) adg vinatã (vi-ná-tã), vinats (vi-nátsĭ), vinati/vinate (vi-ná-ti) – (unã cu avinat)

§ vinari/vinare (vi-ná-ri) sf vinãri (vi-nắrĭ) – (unã cu avinari)

§ vinatic (vi-ná-ticŭ) sn vinatitsi/vinatitse (vi-ná-ti-tsi) – (unã cu avinatic)
ex: nu-aflai vinatic adzã; s-dusi la vinatic; tu pãdurea aestã easti multu vinatic

§ vinãtor (vi-nã-tórŭ) sm vinãtori (vi-nã-tórĭ) – (unã cu avinãtor)

(expr: tsãni-ts gura ncljisã, nu dzã tsiva); calu-atsel bunlu shi di sum mutafi s-cunoashti; s-bat caljlji tu pljamitsã xeanã; calu gioni, tu giug s-cunoashti; ca calu tu pãhnii i nvitsat; cal bitãrnu nu si nveatsã arivani; calu di doarã (dar) nu s-caftã la dintsã; calu bun s-vindi sh-di pi pãhnii; calu bun s-vindi dit ahuri; calu bun, bun i sh-cu sumar

§ calu-al Dumnidzã sm – insectã (prici) tsi sh-u-adutsi cu un flitur, cu truplu multu lungu sh-suptsãri sh-cu patru arpiti lundzi dinãpoea-a caplui cu cari poati s-azboairã multu agonja
{ro: calul dracului, libelulă}
{fr: libellule}
{en: dragon-fly}

§ cãlic (cã-lícŭ) sm cãlits (cã-lítsĭ) – cal njic
{ro: căluşel}
{fr: petit cheval}
{en: little horse, pony}

§ cãlãriu1 (cã-lã-ríŭ) sm fãrã pl – multimi di calj i cãvãlari
{ro: mulţime de cai}
{fr: foule de chevaux}
{en: group of horses}
ex: multu cãlãriu (multimi di calj) treatsi

§ cãlãriu2 (cã-lã-ríŭ) sn cãlãriuri (cã-lã-rí-urĭ) – ascheri tsi urdinã shi s-alumtã ncãlar; cãvãlãrii, cãlãrimi
{ro: cavalerie}
{fr: cavalerie}
{en: cavalry}

§ cãvãlãrii/cãvãlãrie (cã-vã-lã-rí-i) sf cãvãlãrii (cã-vã-lã-ríĭ) – (unã cu cãlãriu2)
ex: pizura shi cãvãlãria (ascherea ncãlar); truoarã pitricu nãs nã cãvãlãrii s-lji agiungã; na iu cãvãlãria ampaturlea deadi cap

§ cãlãrimi/cãlãrime (cã-lã-rí-mi) sn pl(?) – (unã cu cãlãriu2)
ex: s-avea adunatã deavãrliga di Bituli yinghits njilj di cãlãrimi

§ ncãlar (ncã-lárŭ) adv – tsi shadi analtu pri-un cal (si s-ducã iuva, di-aradã, tu loc ca si s-ducã pripadi); tsi ari ncãlicatã pri tsiva (cal, om, vãrã-altã pravdã, vãr lucru, etc.); ancãlar, cãlar, cãvalã, cãlari, ncãlicat, ancãlicat, ãncãlicat, deca, decã;
(expr:
1: toba ncãlar = agioc di cilimeanj;
2: hiu ncãlar = hiu domnu, va si s-facã cum voi mini;
3: featã di ncãlar = featã tu ilichii, ti mãrtari)
{ro: călare}
{fr: à cheval}
{en: on horseback}
ex: armãnlu ncãlar (ncãlicat pri cal), i vai doarmã, i vai cãntã; s-armãtusi ghini-mushat, shi ncãlar (pi cal), pi cali nchisi sã s-ducã pisti tut loclu; mash pri el ãl tsãni ncãlar; tritsea ascheri ncãlar; furlu, ncãlar pri zvercã
(expr: s-hiumusi, s-arcã pri el); cara s-easã lucrili (s-facã) ashi cum vrem noi, va him ncãlar
(expr: va him domnji)

§ ancãlar (an-cã-lárŭ) adv – (unã cu ncãlar)

§ cãla-ri1/cãlare (cã-lá-ri) adv – (unã cu ncãlar)
ex: nicã s-primnã pri at cãlare

§ calar1 (ca-lárŭ) adv – (unã cu ncãlar)

§ cãlar1 (cã-lárŭ) adv – (unã cu ncãlar)
ex: isha la priimnari unãoarã n dzuã cãlar pri un cal, tsi fudzea ca un zmeu; tra s-ti-aduc cãlar acasã

§ cãvalã1 (cã-vá-lã) adv – (unã cu ncãlar)
ex: un om cãvalã (ncãlar) pri cal; mi dush la el cãvalã (ncãlar); cãvalã pri un nior; aush, lja-mi cãvalã (ncãlar, ngrãshca); lji s-arucarã cãvalã al Ghegã; pãnã tora noi him cãvalã (cãlari); pri-un cal albu nãs cãvalã; tut shi tuti yin cãvalã; pot s-aravdu cãvalã (cãlari)?; shedz cãvalã pi potan; arapi feata, u bagã n sac, cãvalã shi fudzi; di cãvalã scoasi cãciula sh-u bãgã tu shurcã, u umplu shi biu

§ cãvalã2 (cã-vá-lã) sf cãvãlj (cã-vắljĭ) – cal tsãnut shi nvitsat tra s-poartã oaminj cãvalã (ncãlar); cal di cãvalã; cal di binechi; binec, binechi, timbilichi
{ro: cal de călărit}
{fr: cheval de selle}
{en: saddle-horse}
ex: cãvãlj cu frãn ãn gurã, cari-aduc pri-armãnj cãlari; io am un cal di cãvalã (binec, di binechi); cãti cãvãlj vrei s-acats?

§ cãvalã3 (cã-vá-lã) sf cãvãlj (cã-vắljĭ) – atsea tsi fatsi omlu cãndu ncalicã un cal; nvitsarea shi prahticarea-a murafetiljei di ncãlicari a calui shi shidearea ncãlar; tehnea shi mãsturilja tsi u-aspun oaminjlji ncãlicats pri cal (cu shidearea ncãlar, alãgarea tsi lj-u fac a calui, ansãrirea pristi cheadits, etc.)
{ro: călărie}
{fr: équitation}
{en: equitation, riding}
ex: di dorlu a cãvalãljei, ncãlicã gumarlu

§ cãvãlar1 (cã-vã-lárŭ) sm cãvãlari (cã-vã-lárĭ) – omlu tsi sta icã urdinã ncãlar; cavalarã, cãlãrets
{ro: călăreţ}
{fr: chevalier}
{en: horse rider}
ex: nizam cãvãlar; un gioni cãvãlar; tritsea prin dzãri un cãvãlar

§ cavalarã (ca-va-la-rắ) sm cavalaradz (ca-va-la-rádzĭ) sm – (unã cu cãvãlar1)

§ cãlãrets (cã-lã-rétsŭ) sm cãlãrets (cã-lã-rétsĭ) – (unã cu cãvãlar1)
ex: suflitlu nsus, suflitlu nghios, tu mesi lemnu uscãcios (angucitoari: cãlãretslu); patru njishcã, patru imnã (angu-citoari: cãlãretslu); tricurã dauã tabori di cãlãrets; veadi cã yini un cãlãrets cu ayiusealã

§ ncalic (nca-licŭ) vb I ncãlicai (ncã-li-cáĭ), ncãlicam (ncã-li-cámŭ), ncãlicatã (ncã-li-cá-tã), ncãlicari/ncã-licare (ncã-li-cá-ri) – mi-alin shi stau ncãlar pri-un cal (altã prav-dã, un om i vãrã lucru); ãncalic, ancalic;
(expr:
1: mi ncalicã = nj-cad multi pri cap sh-pri suflit; mi curmã (apitrusescu) cripãrli, gaileadzlji, chiderli, etc.; expr:
2: bãrbatlu ncalicã muljarea = bãrbatlu s-bagã tu-ashtirnut cu-unã muljari, u-ampihiurã, u-ambairã, etc.;
3: mi ncalicã muljarea = fac mash tsi-nj dzãtsi muljarea, nu es dit zborlu-a ljei;
4: mi ncãlicarã dratslji = nj-intrarã dratslji tu suflit, mi ursescu dratslji, fac ca dratslji, mi portu multu-arãu)
{ro: încăleca, domina}
{fr: monter à cheval, chevaucher; se mettre à califourchon; dominer}
{en: mount, ride a horse; dominate}
ex: ncãlicã calu (s-alinã pri cal) sh-fudzi; mula s-apleacã di u ncalic; cari ncalicã mula-a altui, s-dipuni tu mesea di cali; shi ncãlicarã caljlji; lu ncãlicarã dratslji
(expr: intrarã dratslji tu el, fatsi ca dratslji); lu ncãlicã fumealja
(expr: lu-apitrusirã gaileadzlji tsi lj-adutsea fumealja); lu ncãlica
(expr: lu-apitrusea) gailelu; cucotlu ncalicã
(expr: u-ambairã) gãljina

§ ncãlicat (ncã-li-cátŭ) adg ncãlicatã (ncã-li-cá-tã), ncãlicats (ncã-li-cátsĭ), ncãlica-ti/ncãlicate (ncã-li-cá-ti) – tsi s-ari alinatã pri tsiva shi sta ncãlar; atsel (om, pravdã, lucru) pri cari s-ari alinatã cariva; ãncãlicat, ancãlicat
{ro: încălecat, dominat}
{fr: monté à cheval, chevauché; mis à califourchon; (homme, cheval, etc.) sur lequel on a monté; dominé}
{en: mounted, saddled on a horse, riding a horse; (horse, man, etc.) on which somebody has mounted; dominated}

§ ncãlicari/ncãlicare (ncã-li-cá-ri) sf ncãlicãri (ncã-li-cắrĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi ncalicã; ãncãlicari, ancãlicari
{ro: acţiunea de a încăleca; de a domina}
{fr: action de monter à cheval, de chevaucher; de se mettre à califourchon; de dominer}
{en: action of mounting, of riding a horse; of dominating}

§ ancalic (an-cá-licŭ) vb I ancãlicai (an-cã-li-cáĭ), ancãlicam (an-cã-li-cámŭ), ancãlicatã (an-cã-li-cá-tã), ancãlicari/ancãlicare (an-cã-li-cá-ri) – (unã cu ncalic)
ex: ancãlicã calu sh-lipidã dzeana; ancalicã multu ghini

§ ancãlicat (an-cã-li-cátŭ) adg ancãlicatã (an-cã-li-cá-tã), ancãlicats (an-cã-li-cátsĭ), ancãlicati/ancãlicate (an-cã-li-cá-ti) – (unã cu ncãlicat)

§ ancãlicari/ancãlicare (an-cã-li-cá-ri) sf ancãlicãri (an-cã-li-cắrĭ) – (unã cu ncãlicari)

§ ãncalic (ãn-cá-licŭ) vb I ãncãlicai (ãn-cã-li-cáĭ), ãncãlicam (ãn-cã-li-cámŭ), ãncãlicatã (ãn-cã-li-cá-tã), ãncãlicari/ãncãlicare (ãn-cã-li-cá-ri) – (unã cu ncalic)
ex: ma diznou ãncãlicash

§ ãncãlicat (ãn-cã-li-cátŭ) adg ãncãlicatã (ãn-cã-li-cá-tã), ãncãlicats (ãn-cã-li-cátsĭ), ãncãlicati/ãncãlicate (ãn-cã-li-cá-ti) – (unã cu ncãlicat)

§ ãncãlicari/ãncãlicare (ãn-cã-li-cá-ri) sf ãncãlicãri (ãn-cã-li-cắrĭ) – (unã cu ncãlicari)

§ ncãlicãturã (ncã-li-cã-tú-rã) sf ncãlicãturi (ncã-li-cã-túrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva ncalicã tsiva; ncãlicari;
(expr: ncãlicãturã = muljari nitinjisitã cu hui arushinoasi, putanã, palju-muljari
{ro: încălecare; femeie josnică}
{fr: action de monter à cheval; femme de mauvaise vie}
{en: action of mounting a horse; woman of low morals}
ex: palju ncãlicãtura, palju-apreasa di tsal Nasta

§ discalic (dis-ca-licŭ) vb I discãlicai (dis-cã-li-cáĭ), discãlicam (dis-cã-li-cámŭ), discãlicatã (dis-cã-li-cá-tã), discãlicari/discãlicare (dis-cã-li-cá-ri) – dipun di pri-un cal (altã pravdã, un om i vãrã lucru); dipun cãtrã nghios tu-aripidinã; dipun; (fig: discalic = chindruescu (discalic di pri cal!) sh-mi curdusescu tu-un loc trã dizvursiri, mãcari, durnjiri, etc. cãndu calea easti lungã)
{ro: descăleca}
{fr: descendre de cheval}
{en: dismount a horse}
ex: cã s-apleacã di iu u ncalic, cã s-apleacã iu discalic (dipun); tu-aripidinã s-discalits (s-dipunj); cum vinji discãlicã (dipusi) di pri cal; discãlicãm la hani (fig: dipusim di pri calj, astãmãtsim la hani); nu discãlicã amirãlu shasprãdzatsi di sãhãts

§ discãlicat (dis-cã-li-cátŭ) adg discãlicatã (dis-cã-li-cá-tã), discãlicats (dis-cã-li-cátsĭ), discãlicati/discãlicate (dis-cã-li-cá-ti) – tsi ari dipusã di pri tsiva (cal, altã pravdã, un om i vãrã lucru); dipus
{ro: descălecat}
{fr: descendu de cheval}
{en: dismounted from a horse}

§ discãlicari/discãlicare (dis-cã-li-cá-ri) sf discãlicãri (dis-cã-li-cắrĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi discalicã; discãlicãturã, discãlicatã, dipuneari
{ro: acţiunea de a descăleca; descălecare; popas, etapă}
{fr: action de descendre de cheval; halte, étape}
{en: action of dismounting a horse; halt, stage}

§ nidiscãlicat (ni-dis-cã-li-cátŭ) adg nidiscãlicatã (ni-dis-cã-li-cá-tã), nidiscãlicats (ni-dis-cã-li-cátsĭ), nidiscãlica-ti/nidiscãlicate (ni-dis-cã-li-cá-ti) – tsi nu-ari dipusã di pri cal; tsi sta ninga ncãlar
{ro: nedescălecat}
{fr: qui n’a pas descendu du cheval}
{en: not dismounted from a horse}
ex: nidiscãlicat (ninti ca s-discalicã) ghini di pi cal, grailu dit gurã-lj fu

§ nidiscãlica-ri/nidiscãlicare (ni-dis-cã-li-cá-ri) sf nidiscãlicãri (ni-dis-cã-li-cắrĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi nu discalicã
{ro: acţiunea de a nu descăleca}
{fr: action de ne pas descendre du cheval}
{en: action of not dismounting a horse}

§ discãlicãtoari/discãlicãtoare (dis-cã-li-cã-tŭá-ri) sf discãlicãtori (dis-cã-li-cã-tórĭ) – loclu iu s-fatsi discãlicarea;
(expr: discãlicãtoari = loclu iu s-fatsi unã cunachi cãndu calea easti lungã)
{ro: loc de descălecat, loc de popas}
{fr: endroit de la descente de cheval, de la halte, de l’étape}
{en: place of dismounting, of the halt}

§ discãlicãturã (dis-cã-li-cã-tú-rã) sf discãlicãturi (dis-cã-li-cã-túrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva discalicã, icã discalicã tsiva; discãlicatã, discãlicari
{ro: descălecare}
{fr: descente de cheval}
{en: dismounting a horse}

§ discãlicatã (dis-cã-li-cá-tã) sf fãrã pl – (unã cu discãlicãturã)
ex: tu discãlicata-a lui, agiumsim sh-noi

(expr: va ncljidã 19 anj); va vã cãlcãm
(expr: yinim la voi) cãndu nu va shtits; s-nu-ts caltsi
(expr: s-nu-ts arniseshti) giuratlu; s-nu-sh calcã (si sh-lu tsãnã) zborlu dat; Gardani cãlcã ciciorlu
(expr: sã ngricã); arbineshlji lã cãlcarã
(expr: nãpãdirã tu, mprãdarã) loclu; ti ncljinash la turcu? ma-arãu va ti calcã
(expr: tirãnseascã, nducheascã, avinã); nu lj-avea cãlcatã pirifanja
(expr: nu lj-avea cãtãdixitã, nu l-avea frãmtã nãrli, nu lj-avea faptã s-lã scadã tinjia); pi Giuvara sã-l cãlcãm
(expr: s-lu mprãdãm); s-cãlcãm
(expr: s-lu mprãdãm) astarã amirãlu; furlji nã cãlcarã
(expr: nã mprãdarã) cãrvanea; calcã-lj stranjili
(expr: ischeadzã-lj stranjili sufrusiti cu herlu caldu); calcã-nj cãmeasha cã va mi duc la bisearicã; calcã pri urma-a tatã-sui
(expr: easti, fatsi ca tatã-su; ari tuti hãrli shi huili a lui); lj-cãlcã
(expr: featsi semnu) cu ocljul a tatã-sui; noaptea nã calcã
(expr: nã vinji oaspi sh-nã mãyipsi) cãti unã aumbrã; calcã-l pri cicior
(expr: fã-lj tsiva tsi nu lu-ariseashti dip, tsi-l cãrteashti multu); cãlcãnda pri ungljili di cicioari
(expr: imnãndalui pe-agalea fãrã s-fac vrondu); pi tini ti calcã calea
(expr: a tsia tsã si caftã, tsã si cadi tra) s-ti duts cã eshti ma njica

§ cãlcat (cãl-cátŭ) adg cãlcatã (cãl-cá-tã), cãlcats (cãl-cátsĭ), cãlcati/cãlcate (cãl-cá-ti) – (lucru) pri cari cariva sh-bãgã ciciorlu; (lucru, loc) apitrusit cu ciciorlu; etc.
{ro: călcat, păşit, cutreierat, etc.}
{fr: mis les pieds sur; marché, foulé, écrasé, foulé aux pieds, etc.}
{en: stepped on, trampled, trod, crushed, travelled all over, etc.}
ex: fesea cãlcatã (ndreaptã cu herlu caldu di cãlcari)

§ cãlcari/cãlcare (cãl-cá-ri) sf cãlcãri (cãl-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva calcã i easti cãlcat
{ro: acţiunea de a călca, de a păşi, de a cutreiera, etc.; călcare, păşire, cutreierare, etc.}
{fr: action de mettre les pieds sur; de marcher, de parcourir; de passer, de fouler aux pieds, etc.}
{en: action of stepping on, of trampling, of treading, of crushing, of traveling all over, etc.}

§ nicãlcat (ni-cãl-cátŭ) adg nicãlcatã (ni-cãl-cá-tã), nicãlcats (ni-cãl-cátsĭ), nicãlcati/nicãlcate (ni-cãl-cá-ti) – tsi nu easti cãlcat; (loc) tsi nu easti alãgat (cutriyirat, mprãdat, etc.)
{ro: necălcat, nepăşit, necutreierat, neprădat, etc.}
{fr: qui n’a pas été exploré (pillé), etc.}
{en: which is not stepped on (trampled, crushed, travelled all over, etc.)}
ex: loc nicãlcat di om (pri iu nu-ari alãgatã omlu); pãduri nicãlcatã (pri cari nu-ari cãlcatã cicior di om); nicãlcatã nu-i pãduri; mizii-ascãpã cãrvãnjli nicãlcati (tra s-nu hibã mprãdati); n poartã-s erghi mãri, shi nicãlcati

§ nicãl-cari/nicãlcare (ni-cãl-cá-ri) sf nicãlnicãri (ni-cãl-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu easti cãlcat
{ro: acţiunea de a nu călca, de a nu păşi, de a nu cutreiera, etc.}
{fr: action de ne pas mettre les pieds sur; de ne pas marcher, de ne pas parcourir; de ne pas passer, de ne pas fouler aux pieds, etc.}
{en: action of not stepping on, of not trampling, of not treading, of not crushing, of not traveling all over, etc.}
ex: trã nicãlcarea a pãniljei a domnu-sui (trã sibepea cu cari fu mbistimen (pisto) a domnului tri cari lucra)

§ cãlcãturã1 (cãl-cã-tú-rã) sf cãlcãturi (cãl-cã-túrĭ) – soea cu cari calcã omlu cãndu imnã; urmã, tor, imnatic; cãlcarea-a stranjilor cu herlu caldu
{ro: călcătură, pas}
{fr: pas; repassage}
{en: step; cloth ironing}

§ paracalcu (pá-ra-cál-cu) vb I paracãlcai (pá-ra-cãl-cáĭ), paracãlcam (pá-ra-cãl-cámŭ), paracãlcatã (pá-ra-cãl-cá-tã), paracãlcari/paracãlcare (pá-ra-cãl-cá-ri) – calcu strãmbu (arunic, mi ncheadic, etc.); (fig: paracalcu = fac unã alatusi, alãtusescu, stipsescu)
{ro: călca greşit, aluneca}
{fr: faire un faux pas, glisser}
{en: stumble, slip}
ex: s-paracãlca (fig: s-alãtusea) vãr; paracãlcai (feci alatusi) la-aestu grai

§ paracãlcat (pá-ra-cãl-cátŭ) adg paracãlcatã (pá-ra-cãl-cá-tã), paracãlcats (pá-ra-cãl-cátsĭ), paracãlcati/paracãlcate (pá-ra-cãl-cá-ti) – cari cãlcã strãmbu
{ro: care a călcat greşit, alunecat}
{fr: qui a fait un faux pas, qui a glissé}
{en: stumbled, slipped}

§ paracãlcari/paracãlcare (pá-ra-cãl-cá-ri) sf paracãlcãri (pá-ra-cãl-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva paracalcã
{ro: acţiunea de a călca greşit, de a aluneca}
{fr: action de faire un faux pas, de glisser}
{en: action of stumbling, of slipping}

{ro: acţiunea de a (se) mândri; mândrire}
{fr: action d’être fier, de se pavaner; rengorgement}
{en: action of being (or being made to be) proud, of strutting}

§ cãrmãsescu (cãr-mã-sés-cu) (mi) vb IV cãrmãsii (cãr-mã-síĭ), cãrmãseam (cãr-mã-seámŭ), cãrmãsitã (cãr-mã-sí-tã), cãrmãsi-ri/cãrmãsire (cãr-mã-sí-ri) – (unã cu cãmãrusescu)

§ cãrmãsit (cãr-mã-sítŭ) adg cãrmãsitã (cãr-mã-sí-tã), cãrmãsits (cãr-mã-sítsĭ), cãrmãsiti/cãrmãsite (cãr-mã-sí-ti) – (unã cu cãmãrusit)
ex: va s-easã a primnari cãrmãsitã (cu pirifanji), cãrmãsitã (cu multã fudulii)

§ cãrmãsiri/cãrmãsire (cãr-mã-sí-ri) sf cãrmãsiri (cãr-mã-sírĭ) – (unã cu cãmãrusiri)

§ cãpuit (cã-pu-ítŭ) adg cãpuitã (cã-pu-í-tã), cãpuits (cã-pu-ítsĭ), cãpuiti/cãpuite (cã-pu-í-ti) – (unã cu cãpãit)
ex: purta un stranj cãpuit (stranj aruptu, recicu)

§ cãpuiri/cãpuire (cã-pu-í-ri) sf cãpuiri (cã-pu-írĭ) – (unã cu cãpãiri)