DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

heca

heca (hĭé-ca) invar – parti dit un gioc a ficiuritslor cãndu un vãshclje aspuni ”cazaca” sh-alantu “ciurla” (atumtsea s-dzãtsi cã s-fatsi atsea tsi s-acljamã “heca”); hecã
{ro: termen la jocul de arşiţe}
{fr: terme usé dans le jeux aux osselets}
{en: term used in children’s games with knuckle bones}

§ hecã (hé-cã) sf hets (hĭétsĭ) – (unã cu heca)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

chitapi/chitape

chitapi/chitape (chi-tá-pi) sf chitãchi (chi-tắchĭ) – acoali ligati deadun tu cari s-au scriatã isturii (spuneri, puizii, nvitsãturi, etc.); acoali ligati deadun tu cari s-au scriatã arãdz di numi, di isãchi, etc.; vivlii, tifteri, catastih, catalog, condicã, tetradiu, aradã; (fig: chitapi = leadzi aflatã tu adetsli, icã scriatã tu tifterli-a chivernisiljei; adeti, aradã, leadzi, nom, zãcon, zaconj)
{ro: carte, registru}
{fr: livre, régistre}
{en: book, register}
ex: ea s-videm tsi dzãtsi tu chitapi (carti, catastih); mi scrie tu chitapi (tifteri); tora scot chitapea (tifterea); dupã chitapi (fig: arãdz, adets, ledz) nu easti tu cãdeari

§ chitapci (chi-tap-cí) sm chitapceadz (chi-tap-cĭádzĭ) – atsel tsi ari frundida-a cãrtsãlor (a vivliilor, a tifterlor, etc.) dit un udã i dit unã casã maxus adratã tr-aestu lucru (iu dunjaea poati s-yinã s-li mutreascã, s-li-acumpãrã i s-li lja cu nichi); atsel tsi ari frundida-a tifterlor di la chivernisi
{ro: librar, bibliotecar, arhivar}
{fr: libraire, bibliothécaire, archiviste}
{en: book seller, librarian, archivist}
ex: chitapcilu-nj scria nã arvoalã

§ chitib (chi-tíbŭ sm chitibeanj (chi-tí-beanjĭ) – grãmãtic tsi tsãni cãrtsãli (di la huchiumati)
{ro: greffier}
{fr: greffier}
{en: registrar}

§ chitaplãchi/chitaplãche (chi-ta-plắ-chi) sf chitaplãchi (chi-ta-plắchĭ) – tehnea tsi u fatsi un chitapci; tehnea tsi u fatsi un grãmãtic, un chitib
{ro: meseria de librar, de bibliotecar or de arhivar}
{fr: métier de libraire, de bibliothécaire ou d’archiviste}
{en: book seller, librarian or archivist occupation}
ex: itsido, chitaplãchea easti cu nami

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ghizmã

ghizmã (ghíz-mã) sf ghizmi/ghizme (ghíz-mi) – paradzlji (i lucrili) tsi lipseashti s-lji da omlu la chivernisi trã lucrili tsi lu-alasã s-li facã (trã avearea tsi ari, tri paradzlji tsi lj-amintã cãndu u lucreadzã aestã aveari, trã alishvirishurli tsi li fatsi, etc.); dat, dari, for, hãraci, haraci, hargi, gilep, bidelj, decat, viryii, haratsumã
{ro: taxă, impozit}
{fr: taxe, dîme, impôt}
{en: tax, income tax, duty}
ex: darea (hãracilu, gileplu, bideljlu, multi ori parti dit aveari) tsi lja chivernisea cati an di la oaminj; multu lã lja ghizmã la oarfãnjlji di huryeats; ghizma easti pi ndauã

§ ghizmedz2 (ghiz-médzŭ) vb I ghizmai (ghiz-máĭ), ghizmam (ghiz-mámŭ), ghizmatã (ghiz-má-tã), ghizmari/ghizmare (ghiz-má-ri) – ljau (trã chivernisi) ghizma (dãri, gilep, hãraci, bidelj, dhecat (“a dzatsea parti dit aveari”), etc.) di la oaminj; dispolj cu dãrli
{ro: taxez, despoi}
{fr: dîmer, prélever la dîme, dépouiller}
{en: tax, despoil}
ex: aghizmats-lji (dispuljats-lji, loats-lã dãrli) cãt ma multu; pãnã tu vahtea aestã nica nu ari ghizmuitã huryeatslji

§ ghizmat2 (ghiz-mátŭ) adg ghizmatã (ghiz-má-tã), ghizmats (ghiz-mátsĭ), ghizmati/ghizmate (ghiz-má-ti) – tsi-lj s-ari loatã darea, tsi fu dispuljat di dãri
{ro: taxat, despuiat}
{fr: dîmé, à qui on a prélevé la dîme, dépouillé}
{en: taxed, despoiled}

§ ghizmari2/ghizmare (ghiz-má-ri) sf ghizmãri (ghiz-mắrĭ) – loari di dãri
{ro: acţiunea de a taxa, despuia; taxare, despuiare}
{fr: action de dîmer, de prélever la dîme, de dépouiller}
{en: action of taxing, despoiling}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã