hachi/hache

hachi/hache (há-chi) sf hãchi (hắchĭ) – atsea (ndriptatea) tsi fatsi omlu cari pricunoashti ndrepturli a unui; atsea tsi-aducheashti omlu cã fatsi cãndu-lj da a unui tsi-lj si cadi; atsea tsi fatsi cariva cãndu nu fatsi unã strãmbãtati; driptati, ndriptati, dichi;
(expr:
1: lu-aduc (lj-yin) di hachi = lj-yin di indihachi (ãnduhachi); aflai murafetea cu cari s-lj-u pot a omlui cari mi cãrteashti (cari-nj fatsi-arãu, etc.), s-lu-azvingu, s-lu fac s-tacã, s-lu fac s-mi-alasã isih;
2: nu-nj si mãcã hachea = escu ascultat)
{ro: dreptate, justiţie}
{fr: raison, justice}
{en: right, justice}
ex: ari hachi (ndriptati); s-u lja cu gura hachea (dichea, ndriptatea); unã mirachi mi-adutsi di hachi
(expr: nj-u poati, mi nvirineadzã); muljarea sh-a draclui ãlj yini di hachi
(expr: lj-u poati sh-a draclui); putsãn cãti putsãn ãlj vinji di hachi; mi munduii multu ma-lj vinj di hachi; tini va lã yinj di hachi a Cap-di-Cãnjlor

§ indihachi/indihache (in-di-háchi) adv – di hachi; ãnduhachi
{ro: de hac}
{fr: (venir) à bout de quelqu’un}
{en: (get) the better of someone}
ex: lj-vinji di indihachi (lj-vinji di hachi, lj-u putu, lu-azvimsi)

§ ãnduhachi/ãnduhache (ãn-du-há-chi) adv – (unã cu indihachi)
ex: pi aljurea lã yin ãnduhachi (lã yin di hachi, lã u pot) a atsilor tsi cãtigursescu