|
|
hãsilj
hãsilj (hã-síljĭŭ) sn hãsilji/hãsilje (hã-sí-lji) – plantã irboasã dit fumealja-a grãnilor, criscutã di om tu agri, cu truplu-analtu, subtsãri sh-lungu, cu palj lungu shi schicuri ncãrcati cu-arãdz di gãrnutsã; gãrnutslu faptu di-aestã earbã, bun trã hrana-a oaminjlor sh-a prãvdzãlor sh-dit cari s-fatsi birã, arãchii, etc.; ordzu
{ro: orz}
{fr: orge}
{en: barley}
ordzu
ordzu (ór-dzu) sn ordzuri (ór-dzurĭ) shi oardzã (ŭár-dzã) – plantã irboasã dit fumealja-a grãnilor, criscutã di om tu agri, cu truplu-analtu, subtsãri sh-lungu, cu palj lungu shi schicuri ncãrcati cu-arãdz di gãrnutsã; gãrnutslu faptu di-aestã earbã, bun trã hrana-a oaminjlor sh-a prãvdzãlor sh-dit cari s-fatsi birã, arãchii, etc.; agru siminat cu aestã earbã; hãsilj;
(expr:
1: ordzul ãl arã boilji shi-l mãcã caljlji = zbor tsi s-dzãtsi trã omlu cari fatsi un lucru, cilãstiseashti, l-fatsi tut copuslu ma tu soni altu va-lj veadi hãirea;
2: tradzi ca calu la ordzu; vrei cal ordzu? = zbor tsi s-dzãtsi a atsilui tsi aspuni unã mari mirachi (ananghi) tri un lucru, nu shtii cum s-facã tra s-lu aibã, sh-tini lu ntreghi ma s-va s-lu-agiuts; ãntreabã lãndzitlu: “vrei sãnãtati?”;
3: tsi, noi mãcãm ordzu? = zbor tsi s-dzãtsi-a atsilui tsi nã da un lucru tsi nu n-ariseashti, nã da tsiva di cari nu-avem ananghi)
{ro: orz}
{fr: orge}
{en: barley}
ex: calu mãca ordzu; dau ordzu a caljlor; tradzi ca calu la ordzu; vrei cal ordzu?; tsi, noi mãcãm ordzu?; calu bun, singur sh-adavdzi ordzul; shi ti gumar ordzu nu lipseashti
§ urdzãshor (ur-dzã-shĭórŭ) sn urdzãshoari/urdzãshoare (ur-dzã-shĭŭá-ri) – ordzu njic
{ro: orzişor}
{fr: petit orge}
{en: small barley}
§ urdzat (ur-dzátŭ) adg urdzatã (ur-dzá-tã), urdzats (ur-dzátsĭ), urdzati/ur-dzate (ur-dzá-ti) – (pravdã) tsi-lj s-ari datã s-mãcã ordzu
{ro: care a mâncat orz}
{fr: qui a mangé de l’orge}
{en: who has been fed barley}
ex: calu lu-aveam urdzat sh-eara pri trup