DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

giuvapi/giuvape

giuvapi/giuvape (gĭu-vá-pi) sf giuvãchi (gĭu-vắchĭ) – zborlu tsi-lj si toarnã nãpoi a unui tsi bagã unã ntribari; giueapi, apandisi, apocrisi, cãrshilãchi;
(expr:
1: ari giuvapi = ari gurã;
2: cã giuvapi nu-nj dats = cã va s-hibã cavai di voi, di caplu-a vostru)
{ro: răspuns}
{fr: réponse}
{en: answer}
ex: giuvapi (apandisi) nu-lj vinji; shtii s-da giuvapi (apandisi); fratili s-nji-l ascãpats, cã giuvapi (apandisi) nu va-nj dats! (fig: cã altã soi, va vã vatãm sh-nu va putets s-nji dats apandisi!)

§ giueapi/giueape (gĭu-ĭá-pi) sf fãrã pl – (unã cu giuvapi)
ex: nu dats giueapi (apandisi); s-u-adutsets sãnãtoasã, cã giueapi nu-nj dats
(expr: cã va s-hibã cavai di voi); cãndu va s-lã sã caftã giueapea ti cari furã cljimats!; adutsets-nji semnul, cã-i moartã, cã giueapi nu dats (cã altã soi, cavai va s-hibã di voi); mutrea ghini calu, cã giueapi nu-nj dai

§ giuvapliu (gĭu-va-plíŭ) adg giuvaplii/giuvaplie (gĭu-va-plí-i), giuvaplii (gĭu-va-plí-ĭ), giuvaplii (gĭu-va-plí-ĭ) – tsi aflã s-da apandisi la tuti; tsi ari apandisi ti tuti
{ro: care are răspuns la toate}
{fr: qui a des réponses pour tout}
{en: who finds an answer for evething}
ex: easti om giuvapliu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

apandisi/apandise

apandisi/apandise (a-pán-disi) sf apãndisi (a-pắn-disĭ) – zborlu tsi-l lja nãpoi cariva, la ntribarea tsi u fatsi; giuvapi, giueapi, apocrisi, cãrshilãchi
{ro: răspuns}
{fr: réponse}
{en: answer}
ex: apandisea datã di nãs

§ apãndisescu (a-pãn-di-sés-cu) vb IV apãndisii (a-pãn-di-síĭ), apãndiseam (a-pãn-di-seámŭ), apãndisitã (a-pãn-di-sí-tã), apãndisiri/apãndisire (a-pãn-di-sí-ri) – lj-tornu zbor a unui tsi-nj bagã nã ntribari; dau unã apandisi; tornu zborlu; apocrisescu, apucrisescu
{ro: răspunde}
{fr: répondre}
{en: answer}

§ apãndisit (a-pãn-di-sítŭ) adg apãndisitã (a-pãn-di-sí-tã), apãndisits (a-pãn-di-sítsĭ), apãndisiti/apãndisite (a-pãn-di-sí-ti) – (atsel) a cui ãlj si deadi unã apandisi; (atsel) tsi da unã apan-disi; (ntribarea) trã cari s-da unã apandisi; tsi toarnã zborlu a unui tsi-lj bagã unã ntribari; apocrisit, apucrisit
{ro: care a răspuns, a cui i s-a răspuns, (întrebarea) la care se dă un răspuns}
{fr: qui a répondu; à qui on a répondu, (question) à laquelle on a répondu}
{en: who answered; who received an answer; (question) answered}
ex: lucru apãndisit (a curi lji s-ari datã unã apandisi)

§ apãndisi-ri/apãndisire (a-pãn-di-sí-ri) sf apãndisiri (a-pãn-di-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-apãndiseashti tsiva; turnari di zbor; ipocrisiri, ipucrisiri, apandisi
{ro: acţiunea de a răspunde}
{fr: action de répondre}
{en: action of answering}

§ pãndisescu (pãn-di-sés-cu) vb IV pãndisii (pãn-di-síĭ), pãndiseam (pãn-di-seámŭ), pãn-disitã (pãn-di-sí-tã), pãndisiri/pãndisire (pãn-di-sí-ri) – (unã cu apãndisescu)

§ pãndisit (pãn-di-sítŭ) adg pãndisitã (pãn-di-sí-tã), pãndisits (pãn-di-sítsĭ), pãndisiti/pãndisite (pãn-di-sí-ti) – (unã cu apãndisit)

§ pãndisiri/pãndisire (pãn-di-sí-ri) sf pãndisiri (pãn-di-sírĭ) – (unã cu apãndisiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

apocrisi/apocrise

apocrisi/apocrise (a-pó-cri-si) sf apocrisi (a-pó-crisĭ) – zborlu tsi-lj si da a unui (tsi-l lja nãpoi cariva), la ntribarea tsi u fatsi; apandisi, giuvapi, giueapi, cãrshilãchi
{ro: răspuns}
{fr: réponse}
{en: answer}
ex: Daniil deadi apocrisi (apandisi)

§ apucrisescu (a-pu-cri-sés-cu) vb IV apucrisii (a-pu-cri-síĭ), apucriseam (a-pu-cri-seámŭ), apucrisitã (a-pu-cri-sí-tã), apucrisiri/apucrisire (a-pu-cri-sí-ri) – lj-tornu zbor a unui tsi-nj bagã nã ntribari; dau unã apandisi (giueapi); tornu zborlu; apocrisescu, apãndisescu
{ro: răspunde}
{fr: répondre}
{en: answer}

§ apucrisit (a-pu-cri-sítŭ) adg apucrisitã (a-pu-cri-sí-tã), apucrisits (a-pu-cri-sítsĭ), apucrisi-ti/apucrisite (a-pu-cri-sí-ti) – (atsel) a cui ãlj si deadi unã apocrisi; (atsel) tsi da unã apocrisi; (ntribarea) trã cari s-da unã apocrisi; tsi toarnã zborlu a unui tsi-lj bagã unã ntribari; apocrisit, apãndisit
{ro: care a răspuns, a cui i s-a răspuns, (întrebarea) la care se dă un răspuns}
{fr: qui a répondu; à qui on a répondu, (question) à laquelle on a répondu}
{en: who has answered; who received an answer; (question) answered}

§ apucrisiri/apucrisire (a-pu-cri-sí-ri) sf apucrisiri (a-pu-cri-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-apucriseashti tsiva; turnari di zbor; apocrisiri, apãndisiri, apocrisi, apandisi
{ro: acţiunea de a răspunde, răspundere, răspuns}
{fr: action de répondre; réponse}
{en: action of answering, answer}

§ apocrisescu (a-po-cri-sés-cu) vb IV apocrisii (a-po-cri-síĭ), apocriseam (a-po-cri-seámŭ), apocrisitã (a-po-cri-sí-tã), apocrisi-ri/apocrisire (a-po-cri-sí-ri) – (unã cu apucrisescu)

§ apocrisit (a-po-cri-sítŭ) adg apocrisitã (a-po-cri-sí-tã), apocrisits (a-po-cri-sítsĭ), apocrisiti/apocrisite (a-po-cri-sí-ti) – (unã cu apucrisit)

§ apocrisiri/apocrisire (a-po-cri-sí-ri) sf apocrisiri (a-po-cri-sírĭ) – (unã cu apucrisiri)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

fac

fac (fácŭ) (mi) vb III shi II feci (fécĭŭ), fãtseam (fã-tseámŭ), faptã (fáp-tã), fatsiri/fatsire (fá-tsi-ri) shi fãtseari/fãtseare (fã-tseá-ri) –
1: adar (tsiva, un lucru); plãsedz unã lugurii tsi nu s-ari adratã vãrãoarã ninti; (fig:
1: fac = (i) alãxescu paradz xenj tu paradz di-a loclui, di-unã tinjii tu altã tinjii, etc.; (ii) fug, mi duc, alag, cutriir; (iii) dzãc; (iv) (mi-)amintu, (mi) fet; (v) (mi) fac taha, (mi) prifac; (vi) (l-)cãndãrsescu, (lu-)apuaduc; (vii) fatsi = lipseashti, prindi, easti ghini; expr:
2: cu adãvgarea-a unui altu zbor dupã el, verbul “fac” agiutã la fãtsearea di alti verbi ca, bunãoarã: (i) fac pãzari = pãzãripsescu; (ii) fac mãyi = mãyipsescu; (iii) fac aveari = avutsãscu; (iv) fac aradã = arãdãpsescu; (v) nj-si fatsi njilã = njiluescu; (vi) fac lucri = lucredz; (vii) fac hãrgi (exudi) = hãrgiuescu (xudipsescu); etc.;
3: pomlu fatsi poami, ayita fatsi auã, agrili fac grãni, etc. = pomlu da poami, ayita da auã, agrili da grãni, etc.;
4: poamili (auãli, grãnili, etc.) s-fac = poamili (auãli, grãnili, etc.) asescu, s-coc;
5: cãt fatsi aestu lucru = tsi tinjii ari aestu lucru; cãt custuseashti (custiseashti) aestu lucru; cãt caftsã tr-aestu lucru;
6: feci unã tehni; feci araftu (dascal, preftu, etc.) = nvitsai unã tehni; nvitsai ti-araftu (ti dascal, ti preftu, etc.);
7: fac multu chiro (tu-un loc) = stau, armãn multu chiro (tu-un loc);
8: nj-fac chefea = fac tsi voi, tsi mi-arãseashti, cum nji sã ndreadzi huzmetea;
9: mi fac pri mini (tu zmeani, tu culpani) = nj-fac apa-atsea groasa (mi cac) pri mini (tu zmeani, tu culpani); nj-umplu zmeanili;
10: l-fac cumãts = l-vatãm;
11: nj-si featsi yislu = nj-inshi (axi, asi) yislu;
12: hiu di mumã faptu = escu multu gioni;
13: lj-fac tuts paradzlji ghini = lj-aspargu tuts paradzlji, lj-hãrgiuescu;
14: aljumtrea nu s-fatsi = cã vrei i cã nu vrei, lipseashti s-u fats;
15: cãts pãradz ãnj fatsi chealea = cãti pot s-fac, cãt escu acshu s-fac;
16: u fac naparti = fug, u cãrtsãnescu, li-aspel, u-angan cãtsaua, etc.;
17: lj-fac muntsãlj padi = alag pristi tut loclu, munti sh-padi;
18: fac zbor (cu cariva) = zburãscu, mi aduchescu (cu cariva);
19: nj-fac crutsea = (i) mi ncljin la Dumnidzã; (ii) mi ciudusescu;
20: nj-si pari cã mi fac ninga nãoarã = nj-easti multu ghini;
21: unã videari tsi-lj fac = cum ãl vidzui, dit oara tsi-l vidzui;
22: unã-nj fatsi (unã nj-easti, unã soi easti);
23: ãlj fac unã = lj-dau unã, lu-agudescu;
24: fãtsem zbor = n-aduchim, him sinfuni;
25: mi fac mari = crescu;
26: fã-ti ma nclo = du-ti, minã-ti ma nclo
27: fac carti = mi duc la sculii sã nvets carti)
{ro: face; comite; produce; evalua; valora, târgui; schimba (bani); preface; transforma, câştiga; cheltui; (se) distra; decide; realiza; (se) maturiza (coace); dirija; parcurge; coborî; sta, locui, zice; (se) naşte; fi; (se) ocupa; trebui; etc.}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn