|
giumitic
giumitic (gĭu-mi-tícŭ) sm, sf – vedz tu giumitati
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: giumitatigirime
girime (gi-ri-mé) sm girimedz (gi-ri-médzĭ) – paradzlji tsi lipseashti cariva s-lji da, di-aradã la chivernisi, trã un lucru nibun tsi ari faptã (trã unã znjii tsi-ari adratã, trã unã zãconi tsi ari cãlcatã, etc.); girimei, gloatã, ghizai, ghizã, gizã
{ro: amendă}
{fr: amende}
{en: fine}
ex: plãti mari girime (ghizã); cãrvãnarlji, plãtirã girimelu trã ngiumiticarea tsi-lj featsirã caljlji a agrului
§ girimei (gi-ri-mé-i) sf girimei (gi-ri-méĭ) – (unã cu girime)
ex: multu pãrã pãlti girimei (ghizai, gloatã)
§ girimitisescu (gi-ri-mi-ti-sés-cu) vb IV girimitisii (gi-ri-mi-ti-síĭ), girimitiseam (gi-ri-mi-ti-seámŭ), girimitisitã (gi-ri-mi-ti-sí-tã), girimitisiri/girimitisire (gi-ri-mi-ti-sí-ri) – nji si-arucã unã girimei trã lucrul nibun tsi-am faptã (trã unã znjii tsi-am adratã, trã unã zãconi tsi am cãlcatã, etc.); aruc un girime trã unã zãconi cãlcatã; pãltescu unã gloabã tsi-nj s-ari arcatã; girimitsescu; glubescu, glubuescu
{ro: globi, amenda}
{fr: infliger une amende}
{en: fine, impose a fine}
ex: mi girimitisirã (glubirã, nj-arcarã un girime) di 2000 di liri
§ girimitisit (gi-ri-mi-ti-sítŭ) adg girimitisitã (gi-ri-mi-ti-sí-tã), girimitisits (gi-ri-mi-ti-sítsĭ), girimitisiti/girimitisite (gi-ri-mi-ti-sí-ti) – (om) tsi ari pãltitã un girime; (unã girimei) tsi easti pãltitã; girimitsit, glubit, glubuit
{ro: globit, amendat}
{fr: qui a été infligé une amende}
{en: fined, who has been imposed a fine}
§ girimitisiri/girimitisire (gi-ri-mi-ti-sí-ri) sf girimitisiri (gi-ri-mi-ti-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva girimitiseashti; girimitsiri, glubiri, glubuiri
{ro: acţiunea de a globi, de a amenda}
{fr: action d’infliger une amende}
{en: action of fining, of imposing a fine}
§ girimitsescu (gi-ri-mi-tsés-cu) vb IV girimitsii (gi-ri-mi-tsíĭ), girimitseam (gi-ri-mi-tseámŭ), girimitsitã (gi-ri-mi-tsí-tã), girimitsiri/girimitsire (gi-ri-mi-tsí-ri) – (unã cu girimitisescu)
giumitati/giumitate
giumitati/giumitate (gĭu-mi-tá-ti) sf giumitãts (gĭu-mi-tắtsĭ) – catiunã di-atseali dauã pãrtsã isea (i aproapea isea) tu cari si mparti un lucru; loclu (di-aradã cãtã tu mesi) tsi lu mparti (i poati s-lu mpartã) un lucru tu dauã pãrtsã (aproapea) isea; ngiumitati, jumitati, giumetã, giumitic, dis, mits;
(expr:
1: (lucru) faptu pi giumitati = (lucru) tsi easti faptu mash unã parti; (lucru) nchisit sh-alãsat nibitisit;
2: fã-ti un om (un gioni, un lucrãtor, etc.) sh-giumitati = fã-ti un om ma bun (ma gioni, ma lucrãtor, etc.) di tuts;
3: (dzãs) cu giumitati di gurã; (dzãs) cu giumitati di boatsi = (dzãs, di-atsel tsi zburashti) cu boatsea peanarga, dipusã, dip canda nu easti nicã el cãndisit di-atseali tsi dzãtsi, canda lj-easti arshini, fricã, etc.;
4: adrat cu inima pi giumitati = adrat fãrã vreari, fãrã gãireti, fãrã umuti)
{ro: jumătate}
{fr: moitié}
{en: half}
ex: giumitatea (disa) tsãni-u tini; ca giumitati (disã) di om s-featsi; a furlui, fã-ti fur shi giumitati
(expr: fã-ti ma bun fur); lj-ded shi giumitati (disã) di cãrvealji; acumpãrã shi giumitati di ucã di-arãchii; lu ncljisi giumitati di nafoarã, giumitati di nãuntru; acãtsã s-da numirli hiljlu shi dzãsi ca cu giumitati di boatsi
(expr: peanarga, cu boatsi dipusã); gri amirãlu cu giumitati di gurã
(expr: peanarga)
§ ngiumitati/ngiumitate (ngĭu-mi-tá-ti) sf ngiumitãts (ngĭu-mi-tắtsĭ) – (unã cu giumitati)
ex: mutreashti hãznãlu, ngiumitati s-avea dusã; ca frati bun, u mpãrtsã amirãrilja pi ngiumitati cu frati-su
§ jumitati/jumitate (jĭu-mi-tá-ti) sf jumitãts (jĭu-mi-tắtsĭ) – (unã cu giumitati)
ex: cã di trei anj shi jumitati
§ giumetã (gĭu-mé-tã) sf giumets (gĭu-métsĭ) – giumitatea dit un lucru cunuscut a curi nu-lj si dzãtsi numa (unã misurã, ucã, cãrvealji, etc.)
{ro: jumătate (dintr-un lucru sau măsură fără să fie menţionată}
{fr: moitié de quelque chose qui n’est pas mentionnée}
{en: half of something (a measure) not mentioned}
ex: nã giumetã (giumitati chilo) di yin; nã giumetã (giumitati ucã) di carni
ngiumiticari/ngiumiticare
ngiumiticari/ngiumiticare (ngĭu-mi-ti-cá-ri) sf – vedz tu giumitati
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: giumitatingiumiticat
ngiumiticat (ngĭu-mi-ti-cátŭ) adg – vedz tu giumitati
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: giumitatingiumitichedz
ngiumitichedz (ngĭu-mi-ti-chĭédzŭ) (mi) vb I – vedz tu giumitati
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: giumitati