DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

ghium

ghium (ghĭúmŭ) sn ghiumi/ghiume (ghĭú-mi) shi ghiumuri (ghĭú-murĭ) – vas cu mãnushi (coadã) ti tsãneari, ncãldzãri shi purtari apã di la shoput, di-aradã di bãcãri, analtu, cu partea di nghios ma largã sh-gushi strimtã, cu-unã gurã tsi ari di-unã parti ca unã soi di dintanã dishcljisã prit cari s-toarnã apa; ghiumi; (fig: ghiumuri = (i) tãmpãradz, dãulji, dum-dumuri, etc.; (ii) oaminjlji tsi yin la ziafets tra s-cãntã shi s-batã avyiuliili, clarinjli, etc.; ghiftsã, avyiulgeadz, chimanageadz sasegeadz, etc.)
{ro: vas de purtat apă}
{fr: vase en cuivre étamé}
{en: tinned copper vessel (for keeping and bringing water)}
ex: ghiumlu i mplin di apã; la poartã-ashteaptã ghiumlu; nu-ashtiptã s-dishertu ghiumlu; o, lai, ghium di ningã foc!; cu dauã ghiumi di apã caldã nj-lai caplu ghini; bat ghiumurli (fig: tãmpãradzlji, dãuljili, dum-dumurli); nã deadi nã ziafeti cu ghiumuri (fig: ghiftsã, sasegeadz); ghiumurli (fig: tãmpãnadzlji, icã ghiftsãlj) suntu thimnjitadzlji

§ ghiumi/ghiu-me (ghĭú-mi) sf ghiunj (ghĭúnjĭ) shi ghiumuri (ghĭú-murĭ) – (unã cu ghium)
ex: gulea ghiunjli; acatsã ghiumea di coadã; ãlj deadi ghiumea tu-unã mãnã sh-un schin tu-alantã

§ ghiumacã (ghĭu-má-cã) sf ghiumatsi/ghiumatse (ghĭu-má-tsi) – ghium njic; poci ti fãtseari cafelu; ghiumaci, ghiumici, ghiumitsã, yiumac, yeamacã, eamacã; ibric, iubric, cafebric; poci, gijve, gijvei, gisve, gisvei, gigive, giugive;
(expr: (ljau, dau, etc.) cu ghiumaca = (ljau, dau, etc.) cãti putsãn, multu putsãn)
{ro: ibric}
{fr: petit “ghium” (vase en cuivre)}
{en: small “ghium” (copper vessel)}
ex: umplea ghiumacili shi poacili cu apã; ncucinirã pãnã shi ghiumacili cu apã ningã vatra cu foc!; acumprã umtul cu ghiumaca
(expr: cãti putsãn, multu putsãn)

§ ghiumaci (ghĭu-mácĭŭ) sn ghiu-maci/ghiumace (ghĭu-má-ci) – (unã cu ghiumacã)
ex: bagã ghiu-macilu la foc

§ ghiumici (ghĭu-mícĭŭ) sn ghiumici/ghiumice (ghĭu-mí-ci) – (unã cu ghiumacã)
ex: un ghiumici cu apã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

gijve

gijve (gij-vé) sm gijveadz (gij-veádzĭ) – vas njic, di-aradã di bãcãri, cu coadã lungã sh-cu-unã gurã tsi ari di-unã parti unã soi di dintanã dishcljisã (tsi sh-u-adutsi cu-un ghium multu njic) tu cari s-hearbi apã shi s-fatsi cafelu i ceaea; gijvei, gisve, gisvei, gigive, giugive, gejvi, ibric, iubric, cafebric, poci, eamacã, ghiumacã, ghiumaci, ghiumici, ghiumitsã, yiumac; (fig: gijve = cafelu tsi s-featsi tu-un gijve; cafe, scafã di cafe)
{ro: ibric}
{fr: aiguière, cafétière, bouilloire}
{en: coffee pot, tea kettle}

§ gijvei/gijvee (gij-vé-i) sf gijvei (gij-véĭ) – (unã cu gijve)

§ gigive (gigĭ-vé) sm gigivedz (gigĭ-védzĭ) – (unã cu gijve)

§ giugive (gĭugĭ-vé) sm giugivedz (gĭugĭ-védzĭ) – (unã cu gijve)

§ gisve (gis-vé) sm gisveadz (gis-veádzĭ) – (unã cu gijve)

§ gisvei/gisvee (gis-vé-i) sf gisvei (gis-véĭ) – (unã cu gijve)
ex: bagã gisveea s-nã fatsi cãti nã cafei

§ gejvi/gejve (géj-vi) sf pl(?) – (unã cu gijve)
ex: dimãndã dauã gejvi (fig: dauã scafi di cafe, doi cafeadz)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ibric

ibric (i-brícŭ) sn ibritsi/ibritse (i-brí-tsi) shi ibricuri (i-brí-curĭ) – vas di bãcãri cu gusha lungã sh-cu dauã guri, unã ma largã shi altã ma suptsãri, iu s-tsãni apã; vas njic di metal (bãcãri), cu coadã lungã sh-unã soi di gurã largã cu-unã soi di dintanã di mardzini (tsi sh-u-adutsi cu-un ghium multu njic) tu cari s-hearbi apã shi s-fatsi cafelu i ceaea; iubric, cafebric, poci, gisve, gisvei, gijve, gijvei, gigive, giugive, eamacã, ghiumacã, ghiumaci, ghiumitsã, ghiumici, yiumac
{ro: ibric}
{fr: aiguière, cafétière, bouilloire}
{en: jar, coffee pot, tea kettle}
ex: lj-turnã cu ibriclu tra si sh-la mãnjli; featsi cafelu tu ibriclu di bãcãri

§ iubric (ĭu-brícŭ) sn iubritsi/iu-britse (ĭu-brí-tsi) shi iubricuri (i-brí-curĭ) – (unã cu ibric)
ex: dã-nj iubriclu sã-nj beau apã

§ cafebric (ca-fé-bricŭ) sn cafebri-tsi/cafebritse (ca-fé-bri-tsi) shi cafebricuri (ca-fé-bri-curĭ) – ibric tu cari s-fatsi cafelu; poci, gisve, gisvei, gijve, gijvei, gigive, giugive
{ro: ibric de cafea}
{fr: cafétière, marabout}
{en: coffee pot}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

njel1

njel1 (njĭélŭ) sm, sf njalã (njĭá-lã) shi njauã (njĭá-ŭã), njelj (njĭéljĭ), njali/njale (njĭá-li) – njiclu (mascur i feamin) fitat di-unã oai; (fig:
1: njel (ca adg) = tsi easti njic, mushat, dultsi, imir shi isih; ca un njel; expr:
2: s-veadi ca un njel agiun = s-veadi ca unã gãljinã udã, tapin, arushinos, fricos, fãrã curai, cu nãrli spindzurati, trã cari ti curmã njila;
3: dzua njel agiun, sh-noaptea buval zgrumã; dzua fudzi di njelj sh-noaptea arãstoarnã boulu; dzua njel shi noaptea lup = (atsel) tsi pari imir ma poati s-hibã sh-multu gioni;
4: cu njelj s-numirã; cu njeljlji s-tundi = zbor tsi s-dzãtsi a aushanjlor tsi s-lugursescu tiniri s-duc cu tiniri sh-fac ca elj;
5: macã ti purintsã, mãcã canim njel = ma s-fats un lucru slab, s-lu fats macarim trã tsiva tsi axizeashti)
{ro: miel, mieluşea}
{fr: agneau}
{en: lamb (male or female)}
ex: am nã cãlivã mplinã cu njelj, pãn s-nu u frãndzi nu dai di elj (angucitoari: himuniclu); njelu dultsi, di la doauã mumãnj sudzi; avea Costa noatinj sh-njelj; picurar tsi li cunushtea oili di pri lãnã, njelj di pisti oclji; mãcãm veara-aestã ndoi njelj la izvurlu atsel marli; s-acumprãm unã njalã; nu-azghearã njauã n Mai; cãndu easi grambolu dit casã, mã-sa-lj bãgã dininti dauã cãrvelj di pãni, un ghiumici cu apã shi un njel lai tãljat, ca s-treacã pisti nãsi; s-turna acasã ca vãrã njel agiun
(expr: tapin, arushinos, cu nãrli spindzurati); fucãrãlu shidea di nã mardzini sh-mutrea, ca njel agiun
(expr: arushinos); un hilj, ca njel (fig: njic, mushat sh-cuminti); easti ca un njel (fig: isih), tutã noaptea; njel ti fats? luplu va ti mãcã

§ njilush (nji-lúshĭŭ) sm, sf njilushi/njilushe (nji-lú-shi), njilush (nji-lúshĭ), njilushi/njilushe (nji-lú-shi) – njel njic; njilic
{ro: mieluşel}
{fr: petit agneau}
{en: little lamb}
ex: ca njilushlji fãrã-arãndzã; ficiori, tuts tiniri, njilush (fig: ca njilushlji, cumintsã shi ascultãtori); zurbadzlji tuts njilush lj-adrai (fig: cumintsã shi ascultãtori, ca njilush); doarmi ca njilushi (fig: isihã)

§ njilic (nji-lícŭ) sm, sf njilicã (nji-lí-cã), njilits (nji-lítsĭ), njilitsi/njilitse (nji-lí-tsi) – (unã cu njilush)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

poci2

poci2 (pócĭŭ) sn poaci/poace (pŭá-ci) – vas njic di metal (bãcãri), cu coadã lungã sh-unã soi di gurã ca unã dintanã (tsi sh-u-adutsi cu-un ghium multu njic) tu cari s-fatsi cafelu i ceaea; ibric, iubric, cafebric, gisve, gisvei, gijve, gijvei, gigive, giugive, eamacã, ghiumacã, ghiumaci, ghiumici, ghiumitsã, yiumac
{ro: ibric}
{fr: bouilloire de café turque}
{en: small Turkish coffee pot}
ex: bagã pocilu (gijvelu) pi foc s-nã fats nã cafei

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã