DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

fulidzini/fulidzine

fulidzini/fulidzine (fu-lí-dzi-ni) sf fulidzinj (fu-lí-dzinj) – lucru lai shi gros (di cãrbuni) alãsat (ashtirnut) di fum pri mardzinea di nãuntru a sulinilor i a ugeaclui prit cari treatsi; furidzinã, furitsinã, bushtinã, fum, cãpnjauã
{ro: funingine}
{fr: suie}
{en: soot}
ex: ugeaclu easti mplin di fulidzini sh-va s-aprindã

§ furidzinã (fu-rí-dzi-nã) sf furidzinj (fu-rí-dzinj) – (unã cu fulidzini)

§ furitsinã (fu-rí-tsi-nã) sf furitsinj (fu-rí-tsinj) – (unã cu fulidzini)

§ fulidzinedz (fu-li-dzi-nédzŭ) (mi) vb I fulidzinai (fu-li-dzi-náĭ), fulidzinam (fu-li-dzi-námŭ), fulidzinatã (fu-li-dzi-ná-tã), fulidzinari/fulidzinare (fu-li-dzi-ná-ri) – (ugeachi, om) mi umplu, mi-adar di fulidzinã
{ro: (se) umple de funingine}
{fr: (se) remplir de suie}
{en: soot; smudge with soot}
ex: cara intrã tu ugeachi s-fulidzinã, s-featsi tãrbosh

§ fulidzinat (fu-li-dzi-nátŭ) adg fulidzinatã (fu-li-dzi-ná-tã), fulidzinats (fu-li-dzi-nátsĭ), fulidzinati/fulidzinate (fu-li-dzi-ná-ti) – tsi s-ari adratã di fulidzini; tsi s-umpli di funidzini
{ro: (se) umple de funingine}
{fr: (se) remplir de suie}
{en: soot; smudge with soot}

§ fulidzina-ri/fulidzinare (fu-li-dzi-ná-ri) sf fulidzinãri (fu-li-dzi-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu tsiva i cariva s-umpli di fulidzini
{ro: (se) umple de funingine}
{fr: (se) remplir de suie}
{en: soot; smudge with soot}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

bushtinã1

bushtinã1 (búsh-tí-nã) sf búshtinj (bush-tínjĭ) – lucru lai shi gros (di cãrbuni) alãsat (ashtirnut) di fum pri mardzinea di nãuntru a sulinilor i a ugeaclui prit cari treatsi; fumuri di ugeachi; cãpnjauã, fum, furitsinã, furidzinã, fulidzini
{ro: funingine}
{fr: suie}
{en: soot}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

cãpnjauã

cãpnjauã (cãp-njĭá-ŭã) sf cãpnjei (cãp-njĭéĭ) – lucru lai shi gros (di cãrbuni) alãsat (ashtirnut) di fum pri mardzinea di nãuntru a sulinilor i a ugeaclui prit cari treatsi; bushtinã, fum, furitsinã, furidzinã, fulidzini
{ro: funingine}
{fr: suie}
{en: soot}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

fum

fum (fúmŭ) sn fumuri (fú-murĭ) –
1: cumãts multu njits sh-lãi (di cãrbuni), tsi es multi deadun (ca unã negurã) dit un lucru cãndu nchiseashti s-ardã, icã atumtsea cãndu nu ardi ghini;
2: lucru lai shi gros (di cãrbuni) tsi s-acatsã pri mardzinea di nãuntru a sulinãljei i a ugeaclui prit cari treatsi; bushtinã, cãpnjauã, furitsinã, furidzinã, fulidzini; (fig: fum = (i) tsigari; (ii) bishinã (iii) minduiri analti sh-fãndãzii (minciunoasi) tsi li-ari cariva cã easti carishti tsi; expr:
2: sã-nj lja fumlu = fudzii, li cãlii, s-armãnã cu bishina-nj, s-mi-acatsã ma s-poatã;
3: lj-easi-apoea fum prit nãri = zbor tsi s-dzãtsi cãndu cariva easti agudit vãrtos la cap di “veadi steali verdzã”)
{ro: fum; funingine}
{fr: fumée; suie}
{en: smoke; soot}
ex: tatãl ninca nifaptu, hiljlu la Dumnidzã traptu (angucitoari: foclu shi fumlu); un cãlugru fãrã oasi (angucitoari: fumlu); di iu yini fumlu-aestu?; iu nu-i foc, fum nu easi; un fum gros isha dit firidã; nu-i dicãt ca-a foclui fum dunjaua; s-njargã fumlu ndreptu sh-lasã s-hibã ugeaclu strãmbu; s-analtsã fumlu nsus; ugeaclu s-umplu di fumuri (fulidzinj, bushtinj); dã-nj un fum (fig: tsigari); lja-lj fumlu
(expr: fudz, cãrtsãnea-li) prit poartã afoarã; lamnja-lj lo fumlu
(expr: li cãli, lamnja-armasi mash cu bishina-lj); si-lj ljai fumlu ali Mari
(expr: fudzi Mara, acatsã-lj bishina ma s-pots); caftã oaspits, lã aflã fumlu
(expr: lja-lj di iu nu suntu); umplu saclu shi lja-lj fumlu prit poartã afoarã
(expr: li cãli; acatsã-l ma s-pots!); om cu fumuri (fig: fãndãzii minciunoasi cã easti carishti tsi); am mash fumuri ãn cap (fig: nj-trec mash glãrinj, yisi, pirifãnj prit cap); om cu fumuri (fig: yisi, pirifãnj, etc.)

§ fumedz (fu-médzŭ) vb I fumai (fu-máĭ), fumam (fu-mámŭ), fumatã (fu-má-tã), fumari/fumare (fu-má-ri) – beau (trag) unã tsigari (cibuchi)
{ro: fuma}
{fr: fumer (cigarette)}
{en: smoke (cigarette, pipe)}
ex: nica di tora fumeadzã (tradzi tsigarã)

§ fumat (fu-mátŭ) adg fumatã (fu-má-tã), fumats (fu-mátsĭ), fumati/fumate (fu-má-ti) – (om) tsi ari traptã (biutã) unã tsigari (ciubuchi); (tsigari) tsi easti biutã di-un om

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn