moali/moale (mŭá-li) adg moali/moale (mŭá-li), molj (móljĭ), molj (móljĭ) – tsi sh-alãxeashti lishor bicimea (forma) cãndu-l caltsã; tsi nu easti uscat; tsi nu easti corcan; tsi si zgrãmã lishor;
(expr:
1: om moali = om tsi easti mulashcu, prãhar, imir, fãrã dinami, tsi nu lu-ariseashti si sã ncaci cu dunjaea;
2: budzã moali = budzã cãrnoasã;
3: yimishi, poamã, fructu moali = coaptã ghini sh-dzãmoasã;
4: loc moali = loc tsi nu easti uscat ma vlãngos, cu niheamã apã, sh-cari s-minã sh-alasã urmi cãndu-l caltsã cu ciciorlu;
5: pãni moali = pãni proaspitã, coaptã cu niheamã chiro ninti, tsi nu s-ari uscatã ninga;
6: aushlji vor pãni moali = zbor tsi s-dzãtsi tr-aushanjlji tsi lj-arãsescu featili tiniri;
7: ou moali = ou hertu niheamã, cu gãlbinushlu nincljigat ghini;
8: alasã-u moali = tradzi niheam mãna)
{ro: moale}
{fr: mou, tendre}
{en: soft, tender}
ex: macã ti fats moali, ti bag sh-tu foali; nu au chealea moali; cu oasili molj ca pãntica; cãndu s-ameasticã niheamã fãrinã di sicarã tu fãrina di grãn, pãnea shadi moali
(expr: armãni proaspitã) multu chiro; omlu aestu easti moali
(expr: mulashcu, imir), nu-i bun tr-aestu lucru; cari poati, oasi aroadi, shi cari nu, ne carni moali; va tsã-l adar truplu ma moali dicãt pãntica; aushlji vor pãni moali sh-yin veclju
§ muliciuni/muliciune (mu-li-cĭú-ni) sf muliciunj (mu-li-cĭúnjĭ) – harea tsi-l fatsi un lucru tra s-hibã moali; lipsã di dinami; slãbintsã, adinãmii
{ro: moliciune}
{fr: amollissement}
{en: softness}
ex: aduchescu nã muliciuni (adinãmii, slãbintsã) tu tut truplu di nu-nj va inima s-adar tsiva
§ molav (mó-lavŭ) adg (shi adv) molavã (mó-la-vã), molavi (mó-lavĭ), molavi/molave (mó-la-vi) – (om) tsi s-minã peanarga; tsi nu pari s-aspunã multã ineryii tu lucrul tsi fatsi; tsi s-aspuni ca linivos cã sh-fatsi lucrili peagalea; prãhar, moali, mulashcu, mulatic, imir, dobru, linãvos, etc.
{ro: molatic, blajin}
{fr: mou, nonchalant}
{en: soft, flabby}
ex: ca njelj dultsi sh-molavi (imiri); Mitrusha molav (moali) tut ma-nj greashti; easti un fiticã molavã (dobrã, dultsi); nu-i ashi cum ãnj lipsea a njia, easti molav (moali, mulashcu)
§ mulashcu (mu-lásh-cu) adg mulashcã (mu-lásh-cã), mulashchi (mu-lásh-chi), mulashchi/mulashche (mu-lásh-chi) – (unã cu molav)
ex: ari ficior mulashcu (moali, imir, dobru)
§ mulatic (mu-lá-ticŭ) adg mulaticã (mu-lá-ti-cã), mulatits (mu-lá-titsĭ), mulatitsi/mulatitse (mu-lá-ti-tsi) – (unã cu molav)
ex: easti mulatic (moali, molav), nu fatsi
§ molj1 (móljĭŭ) (mi) vb I muljai (mu-ljĭáĭ), muljam (mu-ljĭámŭ), muljatã (mu-ljĭá-tã), muljari/mu-ljare (mu-ljĭá-ri) –
1: fac un lucru s-hibã (cama) moali (cu udarea-a lui);
2: bag un lucru tu apã tra si s-facã moali; (stranjili) li bag tu apã ninti di-aspilarea-a lor; ud, crihtescu
(expr:
1: s-moalji (chirolu) = si ncãldzashti;
2: inima-nj si moalji = mi fac ma bun, mi ndultsescu;
3: l-molj tu 99 di buei = l-fac arizilji;
4: lj-molj oasili (di bãteari, di shcop, di chiutecã, etc.) = l-bat sãnãtos, lj-frãngu oasili di bãteari, di shcop, di chiutecã, etc.)
{ro: muia}
{fr: amollir, tremper; s’attendrir}
{en: wet, soak; soften (heart)}
ex: muljats-lji (bãgats-lji si s-udã) tu apã-aratsi; s-moalji carnea ma s-shadã tru apã; mi mulje (udã) pãnã la cheali; s-mulje loclu cu ploaea aestã; lji mulje oasili di chiutecã
(expr: l-bãtu vãrtos, lj-freadzi oasili di bãteari); tu noauãdzãtsinoauã di buei u mulje
(expr: u featsi tutã arizilji); tu bitisita-a Shcurtlui avea muljatã
(expr: chirolu s-avea ndultsitã, ncãldzãtã); mi muljai di apã (mi udai, mi feci moali); sh-mulje (sh-bãgã) coada tu untulemnu; lã si mulje
(expr: ndultsi) inima-a arachilor; easti cu inati, nu s-moalji
(expr: nu sã mbuneadzã, nu-lj treatsi inatea)
§ muljat (mu-ljĭátŭ) adg muljatã (mu-ljĭá-tã), muljats (mu-ljĭátsĭ), muljati/muljate (mu-ljĭá-ti) – tsi s-ari faptã ma moali (di udari, di bãgari tu apã, etc.); tsi-i faptu muceali; udat
{ro: muiat}
{fr: amolli, trempé; radouci, attendri}
{en: wet, soaked; softened (heart)}
ex: stranjili-lj suntu muljati (udi); di-l fatsi drac muljat; tuti lj-eara muljati (udati) di ploai
§ muljari2/muljare (mu-ljĭá-ri) sf muljeri (mu-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-moalji un lucru; udari
{ro: acţiunea de a muia; (în)muiere}
{fr: action d’amollir, de tremper; de radoucir, de s’attendrir}
{en: wet, soak; soften (heart)}
ex: lãna va muljari; fui ti pãtigiuni la muljarea (arcarea tu apã) a crutsiljei
§ molj2 (móljĭŭ) invar – ud multu di multu; amolj, muceali, muclishti, lercã, pãpulj, pupulj, bljondã, saragarã
{ro: ud leoarcă}
{fr: mouillé, trempé jusqu’au os}
{en: wet, soaked}
ex: hii udã molj (muceali); vinjim udz molj (muceali) di ploi
§ amolj (a-móljĭŭ) invar – (unã cu molj2)
(expr: bag pãputsãli amolj = mi ndreg s-fug, s-u-angan cãtsaua lishor);
ex: cãpitãnjlu ud amolj (muceali) di lãcrinj; bag stranjili amolj (si s-moalji tra s-easã ma lishor murdãria tu-aspilari); tu tsintsili di Yinar, noaptea, carcandzalji bagã tsãruhili amolj
(expr: sã ndreg s-fugã-alantã dzuã, si s-facã afanj); amoljlu (atsel tsi easti ud) di ploai nu s-aspari
§ muljiturã (mu-lji-tú-rã) sf muljituri (mu-lji-túrĭ) –
1: lugurii (ca apa, ceaea, supa, sãndzili, dzama di limonji, etc.) tsi nu poati si sta fãrã-andoapir, singurã tu-un loc, ma curã cãtã nghios; lugurii cari nu ari unã formã maxutarcã a ljei ma lja forma-a vaslui iu s-aflã bãgatã; mãcari tsi easti moali, cu multã dzamã;
2: chiro moali, nutios, cu pluinj; muinã, muhladã, udalj
{ro: lichid; vreme moale}
{fr: liquid (thé, soupe, jus, bouillon, etc.); mouillure, temps humide}
{en: liquid; wet weather}
ex: ceai icã itsido muljiturã; afoarã easti muljiturã (nutii, chiro nutios, udalj)
§ dizmolj (diz-móljĭŭ) (mi) vb I dizmuljai (diz-mu-ljĭáĭ), dizmuljam (diz-mu-ljĭámŭ), dizmuljatã (diz-mu-ljĭá-tã), dizmulja-ri/dizmuljare (diz-mu-ljĭá-ri) – bag un lucru tu-unã muljiturã (apã) tra si s-moalji; bag un lucru tu-unã muljiturã tra si s-tucheascã, si s-facã unã cu ea
{ro: înmuia; dizolva}
{fr: mouiller, tremper; dissoudre}
{en: immerse (in to a liquid); dissolve}
ex: dizmoalji boea tu apã; s-dizmuljarã ghini curãili cã shidzurã tutã noaptea tu puscã
§ dizmuljat (diz-mu-ljĭátŭ) adg dizmuljatã (diz-mu-ljĭá-tã), dizmuljats (diz-mu-ljĭátsĭ), dizmuljati/dizmuljate (diz-mu-ljĭá-ti) – tsi easti bãgat tu-unã muljiturã tra si s-moalji icã si s-tucheascã
{ro: înmuiat; dizolvat}
{fr: mouillé, trempé; dissous}
{en: immersed (in to a liquid); dissolved}
§ dizmuljari/dizmuljare (diz-mu-ljĭá-ri) sf dizmuljeri (diz-mu-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru easti dizmuljat
{ro: acţiunea de a înmuia; de a dizolva}
{fr: action de mouiller, de tremper; de dissoudre}
{en: action of immersing (in to a liquid); of dissolving}
