§ dãldisescu (dãl-di-sés-cu) vb IV dãldisii (dãl-di-síĭ), dãldiseam (dãl-di-seámŭ), dãldisitã (dãl-di-sí-tã), dãldisiri/dãldisire (dãl-di-sí-ri) – (unã cu dãvrãnsescu)

§ dãldisit (dãl-di-sítŭ) adg dãldisitã (dãl-di-sí-tã), dãldisits (dãl-di-sítsĭ), dãldisiti/dãldisite (dãl-di-sí-ti) – (unã cu dãvrãnsit)

§ dãldisiri/dãldisire (dãl-di-sí-ri) sf dãldisiri (dãl-di-sírĭ) – (unã cu dãvrãnsiri)

{ro: voinicel}
{fr: tout jeune et vaillant}
{en: valiant youngster}
ex: un giunel (gioni ficiurac) shutsã sula; mumã, giuneauã (gioanã, babageanã) cu numã; ca giuneauã (inimarcã, babageanã) cum eshti; arsari sarpitã giuneaua; suntu sh-featili giuneali (gioani, babageani)

§ junel (jĭu-nélŭ) sm, sf juneauã (jĭu-neá-ŭã), junelj (jĭu-néljĭ), juneali/juneale (jĭu-neá-li) – (unã cu giunel)
ex: suntu sh-featili juneali; shi di nveastili juneali

§ giunop (gĭu-nópŭ) sm giunochi (gĭu-nóchĭ) – (unã cu giunel)
ex: un giunop di munti; giunochi mushats cu soari

§ junop (jĭu-nópŭ) sm junochi (jĭu-nóchĭ) – (unã cu giu-nel)
ex: junochi mushats ca soari

§ giunoplu (gĭu-nó-plu) sm giunoplji (gĭu-nóp-lji) – (unã cu giunel)
ex: muri un giunoplu; patru giunoplji nchisirã

§ giunami/giuname (gĭu-ná-mi) sf fãrã pl –
1: harea tsi-l fatsi omlu di easti tinir shi gioni; ilichia-a gionjlor, a oaminjlor tiniri;
2: harea tsi-l fatsi gionili tra s-hibã babagean (vãrtos, cuduman, zot, curagios sh-cutidzãtor, tsi nu s-aspari di-alumtã);
3: multimi di gionj, di oaminj babageanj (cudumanj, zots, gionj, etc., tsi nu s-aspar di-alumtã); junami, giunatic, giuneatsã, tinirami, tinireatsã, bãrbãteatsã, dãldãsiri, livindeatsã, etc.
{ro: tineret; bravură; mulţime de tineri, de oamenj viteji}
{fr: jeunesse; bravoure; nombre de vaillants}
{en: youth, boyhood, girlhood; bravery; number of youngsters, number of brave people}
ex: giunamea (tiniramea) nviscu frãntseshtsã; iu gioacã giunamea (tiniramea) n cor; mari giunami (vãrtushami, curagi, dãldãsiri) aspusi; tora, tu-aushami, scoati, cal, giunami (curagi, dãldãsiri); prots armãnj tu oi sh-giunami (bãrbãteatsã, giunatic); tradzits funea, lea giunami (tinirami); iu-i veaclja giunami! (giunatic!); yini multã giunami (multimi di tiniri, di gionj); giunamea tutã (tuts gionjlji, tuts tinirlji), di pit horli di avãrliga avea vinjitã

§ junami/juname (jĭu-ná-mi) sf fãrã pl – (unã cu giunami)
ex: trã marea-a lui junami

§ giunatic (gĭu-ná-ticŭ) sn giunatitsi (gĭu-ná-ti-tsi) shi giunaticuri (gĭu-ná-ti-curĭ) –
1: harea tsi-l fatsi omlu di easti tinir shi gioni; ilichia-a gionjlor, anjlj-a oaminjlor tiniri;
2: harea tsi-l fatsi gionili tra s-hibã babagean (vãrtos, cuduman, zot, curagios sh-cutidzãtor, tsi nu s-aspari di-alumtã); junatic, giuneatsã, bãrbãteatsã, tinireatsã, giunami, tinirami, dãldãsiri, livindeatsã, etc.
{ro: tineret; bravură}
{fr: jeunesse; bravoure}
{en: youth, boyhood, girlhood; bravery}
ex: nveatsã tu giunatic (anjlji tsi eshti tinir), s-ti tindzã tu-aushatic; ta s-nã batim cu giunatic (cu curagi, cu bãrbãteatsã); atumtsea s-vidzu giunaticlu (giuneatsa, bãrbãteatsa) a tutulor; aspusirã mari giunatic (bãrbãteatsã) a noshtri tu-aestu polim; pot s-fac seamni shi ciudii cu giunaticlu a meu

§ junatic (jĭu-ná-ticŭ) sn junatitsi (jĭu-ná-ti-tsi) shi junaticuri (jĭu-ná-ti-curĭ) – (unã cu giunatic)
ex: tru junatic (bãrbãteatsã) nintricutã

§ giuneatsã (gĭu-neá-tsã) sf giunets (gĭu-nétsĭ) – (unã cu giunatic)
ex: io nu-am vidzutã ahãtã giuneatsã (giunatic, bãrbãteatsã); nu vor giuneatsã (bãrbãteatsã) ascumtã; e, ficiorlj-a mei, sh-giuneatsã s-u-aspunã omlu sh-va loclu-a ljei; feci multi giunets tu chirolu-a meu; cum s-chearã ahtari tinireatsã sh-ahtari giuneatsã; crimã pi giuneatsa-a ta, mushat-gione

§ giunescu (gĭu-nés-cu) adg giuneascã (gĭu-neás-cã), giuneshtsã (gĭu-nésh-tsã), giuneshti/giuneshte (gĭu-nésh-ti) – tsi ari s-facã cu-un gioni, cu giunamea, cu giunaticlu-a unui om; tsi easti faptu ca di-un gioni, ca di un om dãldãsit, livendu; di (om) gioni; junescu
{ro: tineresc; vitejesc}
{fr: d’homme jeune, d’homme vaillant}
{en: of young man; heroic, brave}
ex: u nviscu tu stranji giuneshti (di gioni, di oaminj tiniri); giunescul (di om gioni, dãldãsit) a tãu dor

§ junescu (jĭu-nés-cu) adg juneascã (jĭu-neás-cã), juneshtsã (jĭu-nésh-tsã), juneshti/juneshte (jĭu-nésh-ti) – (unã cu giunescu)
ex: cãntitsli juneshti (di gionj, di giunatic, di bãrbãteatsã)

§ giuneashti/giuneashte (gĭu-neásh-ti) adv – ca faptu di-un gioni; faptu cu giuneatsã
{ro: vitejeşte}
{fr: vaillament, bravement}
{en: bravely}
ex: giuneashti (cu giuneatsã, ca un gioni), nã noapti s-bãtu

§ juneshti/juneshte (jĭu-nésh-ti) adv – (unã cu giuneashti)
ex: tut imnãndalui juneshti (giuneashti, ca gionjlji, cu bãrbãteatsã)

28: nu mi-alasã inima = nu pot si stau shi s-nu-l fac un lucru, unã buneatsã; canda mi pindzi cariva tra s-lu fac un lucru;
29: mi-aumsi (ãnj njarsi) la inimã = ãnj featsi ghini, nj-si featsi chefea dupã cum u vream, mi-arãsi multu, ãnj featsi mari plãtseari;
30: nj-bag ciulichi la inimã = mi nvãrtushedz;
31: nj-si fatsi inima cãt un puric; nj-fudzi inima (di fricã); nj-arsari inima dit loc = nj-easti multã fricã, lãhtãrsescu;
32: nj-ljau inima n dintsã (sh-lu fac un lucru) = nj-yini greu, nj-easti fricã, ma-l fac lucrul;
33: nj-bag inima mpadi; nji s-arupi inima; nj-fac di inimã = nj-si fatsi njilã, mi curmã njila;
34: mi mãshcã inima (buriclu) = mi doari stumahea, pãntica, mi mãshcã buriclu;
35: nu-nj si dutsi pãnea la inimã = mãc fãrã orixi, nu pot s-mãc, nu ved hãiri di mãcari;
36: nji si toarnã inima (di-agnos) = nj-yini-agunos di-un lucru, agnusescu;
37: lu-am (nj-easti) tu inimã; nj-lu va inima = l-voi, mi-ariseashti, tsãn la (voi s-lu am) un lucru;
38: nj-arãdi inima di harauã = mi hãrsescu multu)
{ro: inimă; suflet; miez, mijloc; curaj; dragoste; stomah; etc., etc.}
{fr: coeur; milieu; courage; inquiétude; amour; compassion; estomac; etc., etc.}
{en: heart; core, middle; courage, love; stomach; etc., etc.}
ex: bana pãpseashti cara s-nu batã inima; inima s-nj-u-alash si batã; n gurã njari, sh-tu inimã heari; i stihiu cu trei ininj
(expr: multu gioni, inimos); muri di inimã
(expr: di-unã lãngoari iu bãtearea-a inimãljei astãmãtseashti dinãoarã); dã-nj inima (fig: njedzlu) a hiumuniclui; pitrumsi pãn tu inima (fig: mesea) a faglui; arcoari ca tu inima (fig: mesea, vahtea, yia) di earnã; lu-apucã tu inima (fig: vahtea, yia, mburita) a cãloariljei; videarea-aestã lã deadi inimã (fig: lã featsi curai, thar, gãireti); nu-sh cheari inima (fig: curailu); lo inimã (fig: curai); lj-dau inimã (fig: curai); lj-fac inimã (fig: curai); am inimã di ljepuri
(expr: mi-aspar multu lishor, nu-am dip curai); s-nu sh-u mãcã inima
(expr: s-nu s-siclitseascã, s-nu sh-facã gaileadz); lj-cãdzu tu inimã (fig: tu vreari); lj-intrã tu inimã (fig: tu vreari); inima-lj (fig: stumahea, pãntica) s-nu-lj hibã goalã; lo yitria pri inima goalã (fig: nimãcat, cu stumahea goalã); pãnã si sh-facã di inimã
(expr: s-lu curmã njila) Atsel-di-Analtu; s-tsã si bagã inima mpadi
(expr: s-tsã si facã njilã); mi mãshcã inima
(expr: mi doari stumahea); dau cu inima curatã
(expr: fãrã s-min-duescu lãets, drãcurii); nj-u featsi mãcarea dupã cum nj-u va inima
(expr: ashi cum mi-arãseashti); s-tsã mãts cãt va-ts va, va-ts caftã inima
(expr: cãt va s-vrei, cãt va ti-arãseascã); sh-lo inima tu dintsã sh-iu s-easã

§ injoarã (i-njĭŭá-rã) sf injoari/injoare (i-njĭŭá-ri) shi injiori (i-njĭórĭ) – inimã njicã; zbor trã hãidipsiri tsi s-dzãtsi a unui njic vrut; inimushi
{ro: inimioară}
{fr: petit coeur}
{en: little heart}
ex: nj-deadi tut tsi-nj vrea injoara; nj-mãcash injoara (fig: mi siclitsish); spuni-nj dorlu di tru injoarã; sh-bãgã ciulichi la injoarã (si nvãrtushe); aleapsirã atsel tsi ardea injori; cãti injori nu-ari arsã!; tra s-lji dishcljidã injoara (fig: s-u facã si s-hãrseascã, s-facã chefi)

§ inimushi/inimushe (i-ni-mú-shi) sf inimush (i-ni-múshĭ) – (unã cu injoarã)
ex: ti martsu-nj pitricu unã inimushi (injoarã) di-amalamã

§ inimarcu (i-ni-már-cu) adg inimarcã (i-ni-már-cã), inimartsã (i-ni-már-tsã), inimartsi/inimartse (i-ni-már-tsi) – tsi easti cu curagi; tsi nu-ari fricã; curagios, cãidigi, inimos, dãldãsit, alipidat
{ro: inimos, curajos, viteaz}
{fr: vif, courageux, intrépide, vaillant, bouillant}
{en: courageous, fearless, bold, brave}
ex: easti om inimarcu (tsi nu-ari fricã); atumtsea-l vidzu tsi inimarcu (inimos, gioni) eara calu; inimarcu (inimos, fãrã fricã) ca bãrbat

§ inimos (i-ni-mósŭ) adg inimoasã (i-ni-mŭá-sã), inimosh (i-ni-móshĭ), inimoasi/ini-moase (i-ni-mŭá-si) – (unã cu inimarcu)
ex: avui cal inimos, cã aljumtrea cari shtii tsi va s-tihisea cu mini; ahtari bãrbat inimos caftu; atsel ma inimoslu sh-ma bunlu vai ansarã

§ inimusescu (i-ni-mu-sés-cu) vb IV inimusii (i-ni-mu-síĭ), inimuseam (i-ni-mu-seámŭ), inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusiri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) – ãl fac pri cariva s-nu-lj mata hibã fricã; ãlj dau curagi; lj-fac gãireti; ãlj bag ciulichi la inimã; mbãrbãtedz
{ro: încuraja}
{fr: encourager, donner du coeur}
{en: encourage}
ex: l-inimusii (lj-ded curagi) s-fugã

§ inimusit (i-ni-mu-sítŭ) adg inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusits (i-ni-mu-sítsĭ), inimusiti/inimusite (i-ni-mu-sí-ti) – cari nu mata ari fricã; tsi-lj s-ari datã curagi; mbãrbãtat
{ro: încurajat}
{fr: encouragé}
{en: encouraged}

§ inimusi-ri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) sf inimusiri (i-ni-mu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva inimuseashti pri cariva; mbãrbãtari
{ro: acţiunea de a încuraja; încurajare}
{fr: action d’encourager, de donner du coeur; encouragement}
{en: action of encouraging, encouragement}