|
|
cãtãdixiri/cãtãdixire
cãtãdixiri/cãtãdixire (cã-tã-dic-sí-ri) sf – vedz tu cãtãdixescu
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: cãtãdixescucãbili/cãbile
cãbili/cãbile (cã-bí-li) sf fãrã pl (multi ori ufilisit ca adv) – catastasea tu cari s-aflã tsiva i cariva; faptul cã un lucru poati si s-facã (tora i trãninti); gabili, catastasi, catandisi, halã, stari
{ro: stare, situaţie, posibil}
{fr: (en) état, situation, possibilité}
{en: possibility, (in a) state (of)}
ex: cu cãbilea (cu starea) shi cu di fãrã-calea a lor; easti di cãbile (easti n stari) ma ghini s-moarã; eara di cãbili (putea, eara n stari) s-lu-adunã; tatã-su ljirtatlu eara multu giumertu, eara di cãbili (poati, n stari) si sh-da suflitlu; omlu vãdãnja nu lu-axeashti, lu axeashti cãbilea (catastasea) shi ndriptatica
§ dicãbili/dicãbile (di-cã-bí-li) adv – [scriat shi “di cãbili“, ca ma nsus] (lucru) tsi poati si s-facã; tsi lu-ari omlu tu puteari s-lu facã; tsi ari izini s-lu facã; avoleto
{ro: posibil}
{fr: possible}
{en: possible}
ex: nu fu dicãbili (nu fu avoleto, nu s-putu) s-lu mutã dit loc
§ gabili/gabile (ga-bí-li) sf invar – di cãili; (lucru tsi) poati si s-facã; (lucru) tsi-l dixescu; cãbili
{ro: în stare, posibil, acceptabil}
{fr: en état, possible, acceptable}
{en: in a state of, possible, acceptable}
ex: poati shi easti gabili tunusirea tsi (poati cã shi easti tunusirea atsea cari s-poatã) s-ti axeascã
§ cãbuli/cãbule (cã-bú-li) sf fãrã pl (multi ori ufilisit ca adv) – (lucru) tsi easti lugursit bun (shi vrei s-lu-aprochi); (lucru) tsi easti dupã cum ãl va i lu-ariseashti cariva; aduchiri, sinfunipsiri, dixiri, cãtãdixiri;
(expr: nu-l fac di cãbuli = nu voi s-lu ved ãn fatsã-nj, nu-l voi dip)
{ro: convenire, complacere, acord}
{fr: convenance; action de juger, de trouver bon; consentement}
{en: suitability, fitness; agreement}
ex: nu s-fatsi cãbuli (nu aproachi, nu-i sinfuni, nu dixeashti, nu cãtãdixeashti), cã-i arushini; yea-tsãrlji u fac di cãbuli (suntu sinfuni); mini nu pot s-fac di cãbuli aestã lugurii; nu fatsi di cãbuli (nu cãtãdixeashti) s-yinã la noi; nu mi fatsi di cãbuli dip (fig: nu mi va dip, nu va s-mi veadã, lu-agnusescu)
cãtãdhixiri/cãtãdhixire
cãtãdhixiri/cãtãdhixire (cã-tã-dhic-sí-ri) sf cãtãdhixiri (cã-tã-dhic-sírĭ) – unã cu cãtãdixiri
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: cãtãdixiricãtãdixescu
cãtãdixescu (cã-tã-dic-sés-cu) (mi) vb IV cãtãdixii (cã-tã-dic-síĭ), cãtãdixeam (cã-tã-dic-seámŭ), cãtãdixitã (cã-tã-dic-sí-tã), cãtãdi-xiri/cãtãdixire (cã-tã-dic-sí-ri) – mi-ariseashti s-fac tsiva cu vreari trã cariva (ma njic, ma slab, etc.); mi tãpinusescu n fatsa-a unui (nj-scad tinjia, nj-adun coada, etc.) cãndu fac tsiva; (mi) cãtãfronisescu
{ro: binevoi, catadixi; se umili}
{fr: daigner; condescendre; se humilier}
{en: condescend to; deign to; humiliate oneself}
ex: nu mi cãtidixescu (nu mi cãtãfronisescu, nu voi sã-nj scadã tinjia) si stau cu tini
§ cãtãdixit (cã-tã-dic-sítŭ) adg cãtã-dixitã (cã-tã-dic-sí-tã), cãtãdixits (cã-tã-dic-sítsĭ), cãtãdixiti/cãtãdi-xite (cã-tã-dic-sí-ti) – tsi-lj s-ari faptã tsiva cu vreari; tsi easti faptu si s-aducheascã tapin; cãtãfronisit
{ro: binevoit, catadixit; umilit}
{fr: daigné; condescendu; humilié}
{en: condescended to; deigned to; humiliated}
§ cãtãdixiri/cãtãdixire (cã-tã-dic-sí-ri) sf cãtã-dixiri (cã-tã-dic-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-cãtã-dixeashti; cãtãfronisiri
{ro: acţiunea de a binevoi, de a catadixi; de a se umili}
{fr: action de daigner; de condescendre; de se humilier}
{en: action of condescending to; of deigning to; of humiliating oneself}
catafronisi/catrafonise
catafronisi/catrafonise (ca-tra-fó-ni-si) sf catafronisi (ca-tra-fó-nisĭ) – atsea tsi-aducheashti cariva trã un om pri cari nu poati s-lu tinjiseascã (sã-lj facã ihtibari, s-lu da di mãnear), cã ari faptã lucri slabi sh-arushinoasi; cãtãfronji
{ro: dispreţ}
{fr: dédain, mépris}
{en: disdain, scorn}
§ cãtãfronji/cãtãfronje (cã-tã-fró-nji) sf cãtãfronj (cã-tã-frónjĭ) – (unã cu catafronisi)
§ cãtãfronisescu (cã-tã-fro-ni-sés-cu) vb IV cãtãfronisii (cã-tã-fro-ni-síĭ), cãtãfro-niseam (cã-tã-fro-ni-seámŭ), cãtãfronisitã (cã-tã-fro-ni-sí-tã), cãtã-fronisiri/cãtãfronisire (cã-tã-fro-ni-sí-ri) – lj-portu a unui catafronisi; nu pot s-lji fac ihtibari (s-lu tinjisescu pri cariva) trã lucrili slabi sh-arushinoasi tsi ari faptã; l-fac pri cariva si s-tãpinu-seascã (sã-lj scadã tinjia, sã-lj cadã narea, si sh-adunã coada, etc.); cãtãdixescu, tãpinusescu
{ro: dispreţui, înjosi, umili}
{fr: mépriser, humilier}
{en: scorn, humiliate}
§ cãtãfronisit (cã-tã-fro-ni-sítŭ) adg cãtãfronisitã (cã-tã-fro-ni-sí-tã), cãtãfronisits (cã-tã-fro-ni-sítsĭ), cãtãfronisiti/cãtãfronisite (cã-tã-fro-ni-sí-ti) – tsi nu-lj si fatsi ihtibari, tinjii di cariva; tsi easti faptu si s-tãpinuseascã; cãtãdixit, tãpinusit
{ro: dispreţuit, înjosit, umilit}
{fr: méprisé, humilié}
{en: scorned, humiliated}
§ cãtãfronisiri/cãtãfroni-sire (cã-tã-fro-ni-sí-ri) sf cãtãfronisiri (cã-tã-fro-ni-sírĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi cãtãfroniseashti pri cariva; cãtãdixiri, tãpinusiri
{ro: acţiunea de a dispreţui, de a înjosi, de a umili; dispreţuire, înjosire, umilire}
{fr: action de mépriser, d’humilier}
{en: action of scorning, of humiliating}
tapin
tapin (tá-pinŭ) adg tapinã (tá-pi-nã), tapinj (tá-pinjĭ), tapini/tapine (tá-pi-ni) – tsi nu easti pirifan; tsi easti simplu (aplo) shi nu lu-ariseashti si s-alavdã; cari-ascultã sh-fatsi tsi-lj si dzãtsi fãrã s-cãrteascã; tapinos
{ro: modest, smerit, umil}
{fr: modeste, humble, soumis}
{en: modest, humble, obedient}
ex: fush cãlãuzlu-anostru tapin (ascultãtor, tsi nu s-aspuni dip pirifan) shi mintimen
§ tapinos (ta-pi-nósŭ) adg tapinoasã (ta-pi-nŭá-sã), tapinosh (ta-pi-nóshĭ), tapinoasi/tapinoase (ta-pi-nŭá-si) – (unã cu tapin)
§ tãpinusescu (tã-pi-nu-sés-cu) (mi) vb IV tãpinusii (tã-pi-nu-síĭ), tãpinuseam (tã-pi-nu-seámŭ), tãpinusitã (tã-pi-nu-sí-tã), tãpinusi-ri/tãpinusire (tã-pi-nu-sí-ri) – l-fac pri cariva si s-aducheascã tapin; l-cãtãfronisescu pri cariva (l-fac sã-lj cadã tinjia, sã-lj cadã narea, si sh-adunã coada, sã-lj ljau njirlu, sã-lj frãngu nãrli, etc.); cãtãfronisescu, cãtãdixescu
{ro: umili}
{fr: humilier}
{en: humiliate, humble someone}
§ tãpinusit (tã-pi-nu-sítŭ) adg tãpinusitã (tã-pi-nu-sí-tã), tãpinusits (tã-pi-nu-sítsĭ), tãpinusi-ti/tãpinusite (tã-pi-nu-sí-ti) – tsi easti faptu si s-aducheascã tapin; tsi lj-ari scãdzutã tinjia (tsi sh-ari adunatã coada, tsi-lj s-ari loatã mixa, tsi-lj si freadzirã nãrli, etc.) cãtãfronisit, cãtãdixit
{ro: umilit}
{fr: humilié}
{en: humiliated, humbled}
§ tãpinusiri/tãpinusire (tã-pi-nu-sí-ri) sf tãpinusiri (tã-pi-nu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti tãpinusit; cãtãfronisiri, cãtãdixiri
{ro: acţiunea de a umili}
{fr: action d’humilier}
{en: action of humiliating, of humbling someone}