DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

cãlugãr

cãlugãr (cã-lú-gãrŭ) sm cãlugãri (cã-lú-gãrĭ) – bãrbat tsi featsi ligãmintu s-treacã unã banã curatã shi ncljinatã al Dumnidzã, fãrã vreri trupeshti shi lumeshti sh-cari di-aradã bãneadzã tu-un mãnãstir (cu-unã sutsatã di bãrbats ca el); cãlugur, cãlugru, caloir
{ro: călugăr, monah}
{fr: moine}
{en: monk, friar}
ex: cãlugãr cu cãciulã lai s-ti ved; frati-nju va si s-facã cãlugãr

§ cãlugur (cã-lú-gurŭ) sm cãluguri (cã-lú-gurĭ) – (unã cu cãlugãr)

§ cãlugru (cã-lú-gru) sm cãlugri (cã-lú-gri) – (unã cu cãlugãr)
ex: doi cãlugri s-trag di barbã (angucitoari: cheaptinli di lãnã)

§ caloir (ca-ló-irŭ) sm caloiri (ca-ló-irĭ) – (unã cu cãlugãr)

§ cãlugãritsã1 (cã-lu-gã-rí-tsã) sf cãlugãritsã (cã-lú-gã-ri-tsã) – muljari tsi featsi ligãmintu s-treacã unã banã curatã shi ncljinatã al Dumnidzã, fãrã vreri trupeshti shi lumeshti sh-cari di-aradã bãneadzã tu-un mãnãstir (cu-unã sutsatã di muljeri ca ea); cãluguritsã, cãlugritsã, cãlugreauã, calugreauã, cãlgãritsã
{ro: călugăriţă}
{fr: religieuse, nonne}
{en: nun}
ex: nã cãlugãritsã cu unã cusitsã (angucitoari: tiganea)

§ cãluguritsã1 (cã-lu-gu-rí-tsã) sf cãluguritsã (cã-lu-gu-rí-tsã) – (unã cu cãlugãritsã1)

§ cãlugritsã1 (cã-lu-grí-tsã) sf cãlugritsã (cã-lu-grí-tsã) – (unã cu cãlugãritsã1)

§ cãlugreauã1 (cã-lu-greá-ŭã) sf cãlugreali/cã-lugreale (cã-lu-greá-li) – (unã cu cãlugãritsã1)
ex: tsi-s nã njilj di cãlugreali cari pri dints, cari pri pãltari? (angu-citoari: chirãmidzli)

§ calugreauã1 (ca-lu-greá-ŭã) sf calugrea-li/calugreale (ca-lu-greá-li) – (unã cu cãlugãritsã1)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

cãlugãritsã2

cãlugãritsã2 (cã-lú-gã-ri-tsã) sf cãlugãritsã (cã-lú-gã-ri-tsã) – pulj di broascã tsi s-aspuni ca unã larvã (soi di yermu) cu coadã tsi anoatã tu apã; jaghinã, cãluguritsã, cãlgãritsã, cãlugritsã, cãlugreauã, calugreauã
{ro: mormoloc}
{fr: têtard}
{en: tadpole}

§ cãluguritsã2 (cã-lú-gu-ri-tsã) sf cãluguritsã (cã-lú-gu-ri-tsã) – (unã cu cãlugãritsã2)

§ cãlugritsã2 (cã-lú-gri-tsã) sf cãlugritsã (cã-lú-gri-tsã) – (unã cu cãlugãritsã2)
ex: mplinã easti balta di cãlugritsã

§ cãlugreauã2 (cã-lú-greá-ŭã) sf cãlugreali/cãlugreale (cã-lú-grea-li) – (unã cu cãlugãritsã2)

§ calugreauã2 (ca-lu-greá-ŭã) sf calugreali/calugreale (ca-lu-greá-li) – (unã cu cãlugãritsã2)

§ cãlgãritsã2 (cãl-gã-rí-tsã) sf cãlgãritsã (cãl-gã-rí-tsã) – (unã cu cãlugãritsã2)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

jaghinã2

jaghinã2 (jĭá-ghi-nã) sf jaghini/jaghine (jĭá-ghi-ni) – pulj di broascã tsi s-aspuni ca unã larvã cu coadã, tsi anoatã tu apã; cãlugãritsã, cãluguritsã, cãlgãritsã, cãlugreauã, calugreauã, cãlugritsã, cãlugreauã, calugreauã
{ro: mormoloc}
{fr: têtard}
{en: tadpole}
ex: jaghinili s-adrarã broatits

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

tãxescu

tãxescu (tãc-sés-cu) (mi) vb IV tãxii (tãc-síĭ), tãxeam (tãc-seámŭ), tãxitã (tãc-sí-tã), tãxiri/tãxire (tãc-sí-ri) – mi leg cã va fac (dau) un lucru; dau zbor (cã va s-fac tsiva); ipushisescu, numãtsescu;
(expr:
1: lj-tãxescu = lj-dzãc a unui zboarã arushinoasi (slabi shi uruti) tra s-lu doarã sufliteashti; lu ngiur, lu-angiur;
2: tsi nu tãxeshti, pãnã s-trets puntea? = tãxeshti itsido, cã pots i cã nu pots s-u fats, cã ai i cã nu ai s-u dai, mash ca s-ts-agiundzi scupolu)
{ro: promite}
{fr: promettre, faire voeu, dédier}
{en: promise}
ex: lj-tãxii (lj-ded zbor) cã va-lj dau multi, shi-lj li ded tuti; s-nã da tsi n-ari tãxitã (atsea trã cari nã deadi zborlu); cãt va caftã si-lj tãxeshti (s-ti ledz cã va-lj dai); tãxeashti (da zborlu cã va s-aprindã) la bisearicã nã tsearã; s-tãxi (deadi zborlu) shi s-featsi cãlugur; lj-tãxii ali Stãmãrii nã mãnã di-asimi afumatã tu flurii; ashi-lj fu tãxitã (numãtsitã); bãgarã oaminj s-alagã, tãxirã paradz, mash s-da cãrari a lucrului; dzã-lj a mã-tai s-nã da, tsi n-ari tãxitã!; si-nj da lucrul tsi nj-ari tãxitã; ãlj tãxi grosh multsã ali moashi, cara s-adarã tsiva; mari lucru tãxish, di mi-aspar, cã nu va lu-adari; lj-tãxi sh-a lui nã caprã sh-acshitsi lj-aspusi calea; si-nj da tsi nj-ari tãxitã cu giurat; lj-tãxescu
(expr: lu-angiur) tatu-su

§ tãxit (tãc-sítŭ) adg tãxitã (tãc-sí-tã), tãxits (tãc-sítsĭ), tãxiti/tãxite (tãc-sí-ti) – (lucru) trã cari s-ari datã zbor cã va si s-facã; ipushisit, numãtsit
{ro: promis}
{fr: promis, dédié}
{en: promised}
ex: escu tãxitã (escu cu zborlu dat cã va mi duc) ti Stãmãria di Calishtilji; sta aridã, sã-lj da lucrul tãxit

§ tãxiri/tãxire (tãc-sí-ri) sf tãxiri (tãc-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva tãxeashti (da zbor); ipushisiri, iposhisi, numãtsiri
{ro: acţiunea de a promite; pro-mitere, promisiune}
{fr: action de promettre, de faire voeu, de dédier; promission}
{en: action of promising; promise}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã