|
cristal
cristal (cris-tálŭ) sn – vedz tu crustal
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: crustalbiljuri/biljure
biljuri/biljure (bi-ljĭú-ri) sf biljuri (bi-ljĭúrĭ) – unã soi di yilii adratã tra s-hibã multu scãntiljoasã, di cari s-adarã mash lucri fini, scumpi; crustal
{ro: cristal}
{fr: cristal}
{en: crystal}
candyiu
candyiu (cánd-yĭu) sn candyi/candye (cánd-yi) – cumãts mãri di zahari multu curatã, faptã prota siropi sh-deapoea, peagalea faptã crustali limpidi prit cari treatsi shi s-veadi lunjina; pitruzahari, nebetshicher
{ro: candel, zahăr cristalizat}
{fr: sucre candi}
{en: sugar-candy}
chisali/chisale
chisali/chisale (chi-sá-li) sf chisãlj (chi-sắljĭ) – vas njic di yilii (crustal, furfãriu) tu cari s-tsãn dultsenjli, glicolu, etc.
{ro: chesea, borcan (de dulceaţă)}
{fr: pot (de cristal) pour les confitures}
{en: jar for preserves, jam}
ex: avum patru chisãlj mplini di dultsenj
crustal
crustal (crús-talŭ) sn crustali/crustale (crús-ta-li) – unã soi di yilii multu scãntiljoasã, cu cari s-adarã mash lucri fini, scumpi; biljuri;
(expr:
1: di crustal = lutsitoari, scãntiljoasi, mushati, ca di crustal;
2: crustal di gljatsã = cumatã di gljatsã, lungã ca unã lumbardã sumigoasã, tsi spindzurã di arburi, di mardzini di casã, etc.; earna, cãndu fatsi multã-arcoari)
{ro: cristal}
{fr: cristal}
{en: crystal}
ex: la izvurli di crustal
(expr: cu apa ca di crustal);
ex: iu sunt di crustal
(expr: cu apa ca di crustal) shoputli; soarbi crustalu
(expr: apa ca crustal) a fãntãnjlor; cu gljatsãli crustal
(expr: crustali di gljatsã) aspindzurati tu chicuti
§ cristal (cris-tálŭ) sn cristali/cristale (cris-tá-li) – (unã cu crustal)
ex: avea adusã di Becilji, tãcãmea tutã di cristal (di crustal)
shicher
shicher (shi-chĭérŭ) sn shicheruri (shi-chĭé-rurĭ) – lugurii multu dultsi tsi s-aflã tu multi planti (pãngearea, cãlamea di zahãri, etc.) dit cari si scoati shi s-mãcã (tu loc di njari) ca crustali njits shi di-aradã albi; zahãri, zahari;
(expr: top di shicher = cumatã di zahãri iu crustalili suntu alichiti)
{ro: zahăr}
{fr: sucre}
{en: sugar}
ex: cama dultsi sh-di njari sh-di shicher; shicherlu easti eftin ma cafeea easti scumpã; dã-nj un top di shicher sã-nj bag tu ceai
§ shichirgirii/shichirgirie (shi-chir-gi-rí-i) sf shichirgirii (shi-chir-gi-ríĭ) – ducheanea iu s-vindu (sh-cãtivãrãoarã iu s-mãcã) dultsenj
{ro: cofetărie}
{fr: confiserie}
{en: confectioner’s shop}
ex: la shichirgiria-alantã easti shi lucumi shi dultsenjli suntu ma buni; nã filipsim doilji tu unã shichirgirii
§ shichirgi (shi-chir-gí) sm shichirgeadz (shi-chir-gĭádzĭ) – atsel tsi fatsi i vindi dultsenj
{ro: cofetar}
{fr: confiseur}
{en: confectioner}
ex: nu suntu multsã shichirgeadz bunj
§ shecherliu (shĭe-chĭer-líŭ) adg shecherlii/shecherlie (shĭe-chĭer-lí-i), shecherlii (shĭe-chĭer-líĭ), shecherlii (shĭe-chĭer-líĭ) – hromã tsi sh-u-adutsi cu-atsea aspusã di zahari; hromã tsi nu easti ni lai ni albã ma s-aflã iuva namisa di eali; bagav, siv, griv, psar, sumolcu, sãin
{ro: cenuşiu, de culoarea zahărului}
{fr: grisâtre, de la couleur du sucre}
{en: greyish, that has the colour of sugar}
ex: cu-unã shchepi shecherlii (sivã, grivã)
§ nebetshicher (ne-bet-shi-chĭérŭ) sn nebetshicheruri (ne-bet-shi-chĭé-rurĭ) [bãgats oarã cã, di itia cã zborlu “nebetshicher” easti faptu dit alichirea-a dauãlor zboarã, “nebet” shi “shicher”, gramatili “tsh” s-avdu: “t-sh” nu “ts-h”] – cumãts mãri di zahari multu curatã, faptã prota siropi sh-deapoea, peagalea faptã crustali limpidi prit cari treatsi shi s-veadi lunjina; pitruzahari, candyiu
{ro: candel, zahăr cristalizat}
zahãri/zahãre
zahãri/zahãre (zá-hã-ri) sf fãrã pl – lugurii multu dultsi tsi s-aflã tu multi planti (pãngearea, cãlamea di zahãri, etc.), dit cari si scoati tra si s-mãcã (tu loc di njari), ca crustali njits shi di-aradã albi; zahari, shicher;
(expr: (ca) zahari (adg) = multu dultsi;
2: l-hrãnea mash cu zahari shi stãfidz = l-hrãnea multu ghini)
{ro: zahăr}
{fr: sucre}
{en: sugar}
ex: cama ninti, tu loclu-a zahãriljei aveam njarea shi picmezea
§ zahari/zahare (zá-ha-ri) sf fãrã pl – (unã cu zahãri)
ex: ficiorlu lo grunda di zahari shi-lj deadi cali-a aushlui; s-vearsã ca zaharea, cãndu u bagã tsiniva tru-apã
§ zãhãrenj (zã-hã-rénjĭ) sf pl – lucri dultsi; zaharenj, zãhãradz, zãhãrlãchi, dultsenj, zãhãrãts, zãhãrtãri; (fig: zaharenj = isihii, arihati, lucri arisiti dit banã, etc.)
{ro: dulciuri}
{fr: douceurs}
{en: sweets}
§ zaharenj (za-ha-rénjĭ) sf pl – (unã cu zãhãrenj)
§ zãhãrlã-chi/zãhãrlãche (zã-hãr-lắ-chi) sf zãhãrlãchi (zã-hãr-lắchĭ) – (unã cu zãhãrenj)
ex: zãhãrlãchili nu li mãcã
§ zãhãrtari/zã-hãrtare (zã-hãr-tá-ri) sf zãhãrtãri (zã-hãr-tắrĭ) – dultseami (ma multu ti njits) faptã dit siropea di zahari acãtsatã, anjurizmatã mushat, multi ori amisticatã sh-cu alti lucri (ca, bunãoarã, ciuculatã, nuts, etc.) sh-turnatã deapoea tu njits cumãts, a curi lã si da multi hromi sh-formi (ca mãrdzeali, gurgulji, bãstunj njits, etc.); zãhãratã, bumboanã, bambonã, cocã, toapã, cufetã, zãhãricadz, zãhãrenj, zãhãrlãchi, dultsenj
{ro: bomboană, zaharicală, dulciuri}
{fr: bonbon, sucrerie}
{en: candy, sweets}
ex: tini featã, mãts zãhãrtãri? (dultsenj?)
§ zãhãratã (zã-hã-rá-tã) sf zãhãrãts (zã-hã-rắtsĭ) – (unã cu zãhãrtari)
§ zãhãricadz (zã-hã-ri-cádzĭ) sm pl – (unã cu zãhãrtari)