DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

cornu1

cornu1 (cór-nu) sm cornji (cór-nji) – arburi njic di pãduri, cu lemnu multu sãnãtos, cu frãndzã piroasu di dauli pãrtsã, cu lilici njits, galbini tsi es nãintea frãndzãlor, shi fructi tsi s-mãcã, njits, aroshi, acri, sh-cu-unã oasã nuntru
{ro: corn (arbust)}
{fr: cornouiller}
{en: cornel-tree, dogwood}
ex: lemnul di cornu ari multi noduri; lemnul di cornu easti multu vãrtos shi nuduros; nj-featsi doarã nã bãstuni di cornu

§ cornu sãndzi (cór-nu-sắn-dzi) sm cornji sãndzi (cór-nji-sắn-dzi) – unã soi di cornu, analtu di 3-4m, plantã di pãduri (tsi creashti di-aradã sum arburi ma mãri), criscutã sh-di om ma multu trã mushuteatsã, cu lumãchitsi subtsãri tsi da ca pi-arosh, frãndzã cu peri njits pri dauli pãrtsã cari arushescu toamna, lilici njits di hromã albã-veardi, sh-fructi stronghili, lãi
{ro: sânger}
{fr: cornouiller sanguin}
{en: midwinter fire}

§ coarnã (cŭár-nã) sf coarni/coarne (cŭár-ni) – yimisha-a cornului (tsi sh-u-adutsi cu unã cireashã aroshi njicã, ma lungã sh-ma putsãn largã, cu un gustu acru cãndu s-mãcã freshcã veara i uscatã earna)
{ro: coarnă}
{fr: cornouille}
{en: fruit of the cornel-tree}
ex: adunash coarni?

§ coarnish (cŭár-nishĭŭ) adg coarni-shi/coarnishe (cŭár-ni-shi), coarnish (cŭár-nishĭ), coarnishi/coar-nishe (cŭár-ni-shi) – tsi sh-u-adutsi tu videari cu-unã coarnã
{ro: lungueţ ca o coarnă}
{fr: qui a la forme d’une cornouille}
{en: having the form of a “coarnã”}
ex: cap coarnish (niheamã ca lungu, cum easti sh-coarna)

§ coarnesh (cŭár-neshĭŭ) adg coarnishi/coarnishe (cŭár-ni-shi), coarnesh (cŭár-neshĭ), coarni-shi/coarnishe (cŭár-ni-shi) – (unã cu coarnish)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

cornu2

cornu2 (cór-nu) sn coarni/coarne (cŭár-ni) – luguria (multi ori lungã shi shutsãtã) tsi creashti pri caplu-a unor prãvdzã ca birbec, tsap, caprã, bou, tserbu, etc. cu cari pot si s-apãrã tu-alumti; (fig:
1: cornu = cap, minti, minduiri; expr:
2: atsel cu-un cornu = drac, dyeavul, demun, sãtãnã, shaitan, zarzavuli, etc.;
3: u bag (nj-intrã) tu cornu = u-aduchescu, u bag tu minti sh-nu va u-agãrshescu;
4: nu-l bag tu cornu = nu dau vãrã simasii la-atseali tsi dzãtsi; nu-l dau di mãnear;
5: lj-bag coarni (a unui lucru) = lu umflu, lu-aspun lucrul ma multu di cum easti dealihea, lu nflurescu, lj-bag coadi, l-fac di per funi, etc.;
7: nj-cadi n cornu = ãnj treatsi prit minti;
8: zurlul nu ari coarni si-l cunoshti = omlu zurlu easti ca tuts alantsã, nu-aspuni tsiva maxutarxu cari s-lu-aleagã di oaminjlji di-aradã;
9: tsi, va scots (va s-ai, va s-acats) cornu (coarni)? = tsi, vrei (va scots cornu tra) s-ti-aledz di-alantsã?; va pats tsiva?)
{ro: corn (la cap de animal)}
{fr: corne}
{en: horn}
ex: ari barbã sh-preftu nu-i, ari coarni sh-bou nu-i, mea-ca-ca cu coada nsus, tsi-i? (angucitoari: capra); coarni am shi bou nu hiu, am sumar, nu hiu gumar, imnu shi scriu, shi dascal nu-nj hiu (angucitoari: zmelciul); caprã nitsi gumar earam, coarni shi sumar aveam (angucitoari: zmelciul); zurlul nu-ari coarni si-l cunoshti; glarlu nu poartã coarni si s-cunoascã, cuvenda-l da di padi; boulu s-leagã di coarni sh-omlu di limbã; vrãndalui cãmila coarni, pãnã sh-di ureclji shutã armasi; tavrul amparã cu coarnili; di coarni di tserbu s-adarã mãneari; s-aflã un cornu di prici nividzutã; va scots cornu?
(expr: va ti fats s-hii altã soi ca di-alantã dunjai?); cara s-mãcai, eara sã scots cornu?
(expr: va pãtsai tsiva?); cãtse s-li mãc tuti singur, tsi, va sã scot cornu?
(expr: nu va hiu ca-alantsã?; va pat tsiva?); canda ari cornu
(expr: canda ari tsiva cu cari s-aleadzi di-alantsã); lj-cadi n cornu
(expr: lj-treatsi prit minti); nu ascultã, ici nu mi bagã tu cornu
(expr: nu-nj da di mãnear); ea tu cornu (fig: cap) ãl bãgã grailu; li bãgã tu cornu (fig: cap) tuti; li bãgã ghini tu cornu (fig: tu minti); minciuna spusã nãoarã, nu s-bagã tu cornu
(expr: s-tsãni tu minti) altãoarã; iu lj-intrã a lui tu cornu (fig: cap, minti) atseali zboarã?; cari li bãgã tu cornu
(expr: cari lã deadi vãrã simasii, cari li-avdzã) pãlãvrili a lui; giurãmintili a tali mini nu li bag tu cornu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn