|
|
catai
catai (cá-taĭ) prip, adv – vedz tu cata1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: cata1cãtãifi/cãtãife
cãtãifi/cãtãife (cã-tã-í-fi) sf cãtãihi (cã-tã-íhĭ) – dultseami (tsi sh-u-adutsi tu mãcari cu bãclãvãlu) faptã di hiri multu suptsãri di aloat uscat (fapti nafoarã tu fabricã), tsi s-coc tu umtu, cu zahari sh-cu multi nutsi, dupã cari lji s-arucã pisuprã unã siropi caldã cari, dupã niheamã chiro, u pitrundi ghini; cãdãifi, cadaif
{ro: cataif}
{fr: gâteau fait de vermicelle, trés fin doré dans le beurre et sur lequel on verse un sirop chaud et vanillé}
{en: Middle East type of pastry}
§ cãdãifi/cãdãife (cã-dã-í-fi) sf cãdãihi (cã-dã-íhĭ) – (unã cu cãtãifi)
§ cadaif (ca-da-ífŭ) sn pl(?) – (unã cu cãtãifi)
bãclãvã
bãclãvã (bã-clã-vắ) sm bãclãvadz (bã-clã-vádzĭ) – dultseami (tsi sh-u-adutsi tu mãcari cu cãtãifea) faptã cu peturi ca di pitã, cu zahari shi nuts tu mesi, tãljatã tu cumãts njits dupã tsi s-coatsi tu cireap, sh-cari easti bãgatã si s-moalji tu siropi caldã tsi, dupã niheamã chiro, u pitrundi ghini; bãclãvai, burechi, burecã
{ro: baclava}
{fr: gâteau feuilleté aux noix et sucre}
{en: baklava; dessert made of paper-thin layers, nuts and sugar}
ex: mi-arãseashti bãclãvãlu
§ bãclãvai/bãclãvae (bã-clã-vá-i) sf bãclãvãi (bã-clã-vắĭ) – (unã cu bãclãvã)
ex: dada featsi bãclãvai cã ashteaptã nunlu
§ burechi/bureche (bu-ré-chi) sf burechi (bu-réchĭ) – dultseami, tsi sh-u-adutsi multu cu bãclãvãlu, faptã cu peturi ca di pitã; burecã, bãclãvã
{ro: prăjitură răsfoiată}
{fr: gâteau feuilletée; petit pâté}
{en: dessert made of paper-thin layers; baklava}
§ burecã (bu-ré-cã) sf bureatsi/bureatse (bu-reá-tsi)
ex: mãcãm la tsinã burecã
cadaif
cadaif (ca-da-ífŭ) sn – vedz tu cãtãifi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: cãtãificãdãifi/cãdãife
cãdãifi/cãdãife (cã-dã-í-fi) sf – vedz tu cãtãifi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: cãtãificata1
cata1 (cá-ta shi ca-tá) prip, adv – dupã cum easti; dupã cum; dupã-atseali cu; catai, cum, dupã; sprima, sproti, cum
{ro: după, etc.}
{fr: selon, d’après, etc.}
{en: according to, etc.}
ex: cata omlu (dupã cum easti omlu, ashi easti) shi zburãrea
§ catai (cá-taĭ) prip, adv – (unã cu cata1)
ex: catai (dupã) cum ãnj spuneai; catai (dupã cum eara) suma tsi dãdea
gãdãifi/gãdãife
gãdãifi/gãdãife (gã-dã-í-fi) sf – scriari neaprucheatã tu-aestu dictsiunar; vedz cãtãifi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascãmuscucardu
muscucardu (mus-cu-cár-du) sm fãrã pl – simintsã (dit un arburi tsi creashti India) cari s-bagã tu mãcãruri ti anjurizma shi nustimada tsi lã u da; muscucar, moshcocari
{ro: muscadă, nucă muşcătaie, nucşoară}
{fr: muscade}
{en: nutmeg}
ex: dascala turna muscucardu
§ muscucar (mus-cu-cárŭ) sm fãrã pl – (unã cu muscucardu)
§ moshcocari/moshcocare (mosh-co-cá-ri) sf moshcocãri (mosh-co-cắrĭ) – (unã cu muscucardu)
nostim
nostim (nós-timŭ) adg nostimã (nós-ti-mã), nostinj (nós-tinjĭ), nostimi/nostime (nós-ti-mi) – tsi ari unã lizeti (un gustu) tsi u-ariseashti omlu; tsi ari unã bunã nustimadã; gustos, lizetliu;
(expr: om nostim = om cu gustu; om cu cari ti-ariseashti s-tsã trets oara cã zburashti ghini, fatsi shicadz, ti fatsi s-arãdz, etc.; nustimac)
{ro: gustos, nostim, agreabil}
{fr: de bon goût, savoureux, ragoû-tant, agréable, gentil}
{en: tasty, savoury, pleasant}
ex: mãcari nostimã (gustoasã); nostimã fu ghela; easti nostim (tsi ti-ariseashti, cu gustu), mushat; nostimili turturi; bium yin nostim (gustos); adrã mãcãri, piti, pulj friptsã, dultsenj, cãtãihi sh-alti, tsi s-ts-alindzi dzeaditli cãndu s-mãts, ahãntu nostimi; nveasta-al Petri easti nostimã
(expr: cu gustu); vinji acasã cu-unã featã nostimã
(expr: mushuticã, cu gustu)
§ nustimadã (nus-ti-má-dã) sf nustimãdz (nus-ti-mắdzĭ) – harea tsi u-ari unã mãcari cari da un gustu bun (nostim, aleptu, ahoryea di gustul a altor mãcãri), tsi lu-ariseashti omlu cãndu u bagã n gurã; gustu bun; nustimeatsã, lizeti;
(expr: dzãtsi (fatsi) unã nustimadã = dzãtsi (fatsi) unã shicai bunã)
{ro: gust plăcut, savoare}
{fr: bon goût, saveur; gentillesse}
{en: good taste, flavour}
ex: nustimadã (gustu bun), lucru mari; nu ari nustimadã (gustu, lizeti) bunã
§ nustimeatsã (nus-ti-meá-tsã) sf nustimets (nus-ti-métsĭ) – (unã cu nustimadã)
§ nustimac (nus-ti-mácŭ) adg nustimacã (nus-ti-má-cã), nustimats (nus-ti-mátsĭ), nustimatsi/nustimatse (nus-ti-má-tsi) – (om) tsi easti cu gustu; tsi ari gustu; (om) cu cari ti-ariseashti s-tsã trets oara cã zburashti ghini (fatsi shicadz, ti fatsi s-arãdz, etc.); cu hari; cu gustu; nostim, harish, haresh, lughearic, simpatic
{ro: simpatic, agreabil}
{fr: sympathique, agréable}
{en: sympathetic, likable, pleasant}
ex: un gioni nustimac (cu gustu)
sãcat
sãcat (sã-cátŭ) adg sãcatã (sã-cá-tã), sãcats (sã-cátsĭ), sãcati/sãcate (sã-cá-ti) – tsi easti lipsit di-un mãdular ca cicior, mãnã, etc. (un i dauãli, ntreg i unã parti); sicat, ciungu, ciulac, cuciub, shbut, olug, ulog, ncãrãgat, cãrãgat, dãmlusit, chicutat, etc.
{ro: infirm, ciung, olog}
{fr: estropié, infirme}
{en: crippled, invalid, one-armed}
ex: easti sãcat di mãnã; easti sãcat di-un cicior; armasi sãcat di cãndu-l pliguirã la mãnã; tsi u-adrash ashi sãcatã?
§ sãcãtipsescu (sã-cã-tip-sés-cu) (mi) vb IV sãcãtipsii (sã-cã-tip-síĭ), sãcãtipseam (sã-cã-tip-seámŭ), sãcãtipsitã (sã-cã-tip-sí-tã), sãcãtipsiri/sãcãtipsire (sã-cã-tip-sí-ri) – cu-atseali tsi-adar, armãn (icã fac pri altu s-armãnã) sãcat; nsãcãtedz, dãmlusescu, uludzescu, cãrag, ncãrag; (fig: sãcãtipsescu (un lucru) = l-fac un lucru s-aibã un mãhãnã, aspargu un lucru)
{ro: schilodi, mutila}
{fr: estropier, rendre infirme}
{en: cripple, maim, mutilate}
ex: l-sãcãtipsii stranjlu (fig: lu-asparshu)
§ sãcãtipsit (sã-cã-tip-sítŭ) adg sãcãtipsitã (sã-cã-tip-sí-tã), sãcãtipsits (sã-cã-tip-sítsĭ), sãcãtipsiti/sãcãtipsite (sã-cã-tip-sí-ti) – tsi easti faptu s-armãnã sãcat; tsi ari armasã cu-unã cusuri; nsãcãtat, dãmlusit, uludzit, cãrãgat, ncãrãgat
{ro: schilodit, mutilat}
{fr: estropié, rendu infirme}
{en: crippled, maimed, mutilated}
§ sãcãtipsiri/sãcãtipsire (sã-cã-tip-sí-ri) sf sãcãtipsiri (sã-cã-tip-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti sãcãtipsit; nsãcãtari, dãmlusiri, uludziri, cãrãgari, ncãrãgari
{ro: acţiunea de a schilodi, de a mutila; schilodire, mutilare}
{fr: action d’estropier, de rendre infirme}
{en: action of crippling, of maiming, of mutilating}
§ sãcãtlichi/sãcãtliche (sã-cãt-lí-chi) sf sãcãtlichi (sã-cãt-líchĭ) – harea (cusurea, catmerea) tsi u-ari omlu sãcat; atsea (bãteari multã, tãljari di mãnã i cicior, etc.) tsi-lj si fatsi a unui tra s-armãnã sãcat; sãcãtlãchi, cusuri, catmeri, mãhãnã, mãrdai, smãrdã
siropi/sirope
siropi/sirope (si-ró-pi) sf siropuri (si-ró-purĭ) – apã, tu cari s-hearbi multã zahãri tra si s-facã ca unã dzamã groasã, multu dultsi cari s-bagã la dultsenj ca bãclãvã (cãtãifi, rivani, etc.)
{ro: sirop}
{fr: sirop}
{en: syrup}
ex: dada nu bagã multã siropi tu bãclãvãlu-a ljei
§ shurup (shĭu-rúpŭ) sn shurupuri (shĭu-rú-purĭ) – unã soi di siropi tu cari s-bagã yitrii tra sã-lj lja tusea, cãndu omlu easti arãtsit
{ro: sirop de tuse}
{fr: sirop de toux}
{en: cough syrup}
ex: lj-dau shurup ta sã-lj treacã tusea
sproti/sprote
sproti/sprote (spró-ti) prip, adv – dupã cum; dupã cum easti; dupã-atseali cu; sprima, cum, dupã; cata, catai
{ro: după, etc.}
{fr: selon, d’après, etc.}
{en: according to, etc.}
ex: sproti cap (dupã cap; dupã cum i caplu, easti) shi cãciulã; sã-nj ljau unã featã sproti mini (ca ti mini, dupã cum ãnj si cadi a njia); sproti (fatsã di) calu, mula easti ma njicã; cum vrei tini sh-proti (sh-dupã cum vrei); easti bunã sproti nãs (lji s-uidiseashti); sh-lo platã sproti (dupã) faptili a lui
§ sprima (sprí-ma) adv – (unã cu sproti)
ex: prima (dupã-atseali cu) tsi sh-ari siminatã; sprima (dupã) bunili tsi ari faptã